Cúm A/H3N2 và nguy cơ dịch chồng dịch ở trẻ em: Khuyến cáo từ chuyên gia

27-11-2025 16:47

Số ca mắc cúm A đang tăng mạnh ở trẻ em, kéo theo nguy cơ mắc thêm nhiều bệnh truyền nhiễm khác. Để đảm bảo an toàn cho trẻ, phụ huynh cần có những biện pháp phòng ngừa chủ động.

Dịch cúm A tăng mạnh, nhiều trẻ mắc và có biến chứng nặng

Cuối năm, số ca cúm mùa - đặc biệt là cúm A - đang có xu hướng tăng, nhất là ở trẻ em. Tại Trung tâm Nhi khoa Bệnh viện Bạch Mai, các bệnh lây qua đường hô hấp như cúm A chiếm tỷ lệ lớn trong số trẻ đến khám [1]. Tương tự, Bệnh viện Nhi Trung ương ghi nhận hơn 1.500 ca cúm chỉ trong tuần đầu tháng 11, với hơn 10% phải nhập viện vì biến chứng như viêm phổi, viêm tai giữa hoặc co giật do sốt [1,2]. Bệnh viện Nhi Đồng 1 TP.HCM cũng ghi nhận số trẻ nhập viện vì cúm tăng rõ rệt, chủ yếu là trẻ dưới 5 tuổi.

Theo BS. Trương Hữu Khanh, Phó Chủ tịch thường trực Liên chi hội Truyền nhiễm TPHCM. Nguyên Trưởng khoa Nhiễm - Thần kinh,Bệnh viện Nhi Đồng 1, mùa cúm năm nay chủ yếu do chủng H3N2 của virus cúm A, khác với những năm trước vốn phổ biến H1N1. Chủng H3N2 được đánh giá là biến đổi nhanh, dễ lây lan và thường gây bệnh cảnh nặng hơn, đặc biệt ở trẻ nhỏ.

Cúm A/H3N2 và nguy cơ dịch chồng dịch ở trẻ em: Khuyến cáo từ chuyên gia - Ảnh 1.

BS. Trương Hữu Khanh

Xu hướng đồng mắc nhiều bệnh truyền nhiễm

Những tháng cuối năm, ngoài cúm A, các bệnh truyền nhiễm khác như tay chân miệng, virus hợp bào hô hấp và sốt xuất huyết cũng đang lưu hành [3,4]. Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh Hà Nội, trong 2 tuần gần đây, ghi nhận hơn 200 trẻ đến khám vì các bệnh đường hô hấp mỗi ngày.

Một số trẻ có thể mắc đồng thời nhiều bệnh, khiến việc điều trị phức tạp hơn. Như bé T., 4 tuổi, nhập viện trong tình trạng sốt cao 39–40°C, miệng có nốt phỏng, bàn tay, bàn chân, vùng mông, đầu gối xuất hiện sẩn đỏ. Kết quả xét nghiệm cho thấy bé đồng nhiễm cúm A và tay chân miệng. [5]

Bác sĩ Khanh cho biết, khi trẻ vừa mắc cúm vừa nhiễm thêm các bệnh truyền nhiễm khác như virus hợp bào hô hấp, sốt xuất huyết hay tay chân miệng, nguy cơ bệnh trở nên nặng hơn sẽ tăng lên đáng kể. Trẻ có thể phải nằm viện lâu hơn, dễ gặp các biến chứng về hô hấp như viêm phổi, suy hô hấp; biến chứng thần kinh như co giật, viêm não; hoặc các vấn đề về huyết học như thiếu máu [6-8].

Những yếu tố khiến tình trạng đồng mắc trở nên nguy hiểm hơn là trẻ nhỏ, đặc biệt dưới 5 tuổi [9-10], những trẻ có bệnh nền mạn tính [9], [11], chưa được tiêm phòng cúm [9], đồng thời sống trong môi trường có tỷ lệ bệnh truyền nhiễm cao hoặc đồng nhiễm cùng lúc với các tác nhân gây bệnh mạnh [10].

Chủ động phòng ngừa bằng cách tiêm vắc xin

Trước tình hình nhiều bệnh truyền nhiễm như cúm, sốt xuất huyết, tay chân miệng, virus hợp bào hô hấp cùng lưu hành, Bộ Y tế đã khuyến cáo các địa phương chủ động phòng ngừa, nhằm giảm nguy cơ "dịch chồng dịch" và bảo vệ sức khỏe cộng đồng [4].

Bác sĩ Khanh nhấn mạnh: "Chúng ta hoàn toàn có thể phòng ngừa dịch bệnh hiệu quả nhờ các vaccine sẵn có như vắc xin ngừa cúm mùa. Bên cạnh đó, cần kết hợp các biện pháp nâng cao sức khỏe như duy trì chế độ dinh dưỡng hợp lý, tăng cường vận động thể chất, ngủ đủ giấc, cùng với việc giữ vệ sinh cá nhân và môi trường sống nhằm củng cố hệ miễn dịch, giảm nguy cơ lây nhiễm cúm và các bệnh đường hô hấp khác".

Vaccine cúm đã được sử dụng trên 80 năm [11], có hiệu quả cao, hồ sơ an toàn tốt và dùng được cho mọi người từ 6 tháng tuổi trở lên. Hiện nay, vaccine cúm tứ giá bảo vệ đồng thời bốn chủng virus, bao gồm hai chủng cúm A - trong đó có H3N2 đang lây lan mạnh tại Việt Nam - cùng hai chủng cúm B, giúp giảm nguy cơ mắc bệnh và biến chứng nghiêm trọng.

Nhìn chung, việc tiêm chủng đầy đủ, đúng độ tuổi, kết hợp theo dõi sức khỏe sát sao, là cách tốt nhất để bảo vệ sức khỏe cho trẻ.

Tài liệu tham khảo:

1. Hanoi Online. 80 bệnh nhi nhập viện do cúm A. Hanoi Online. Published November 2025. Accessed November 19, 2025. https://hanoionline.vn/80-benh-nhi-nhap-vien-do-cum-a-369566.htm.

2. Bệnh viện Nhi Trung ương. Cảnh báo gia tăng trẻ mắc cúm thời điểm giao mùa. Bệnh viện Nhi Trung ương. Published November 2025. Accessed November 19, 2025. https://benhviennhitrunguong.gov.vn/canh-bao-gia-tang-tre-mac-cum-thoi-diem-giao-mua.html.

3. Sở Y tế Hà Nội. Thông tin tình hình dịch bệnh trên địa bàn thành phố Hà Nội từ ngày 31-10 đến 7-11. Sở Y tế Hà Nội. Published November 2025. Accessed November 19, 2025. https://soyte.hanoi.gov.vn/y-te-du-phong-65152/thong-tin-tinh-hinh-dich-benh-tren-dia-ban-thanh-pho-ha-noi-tu-ngay-31-10-den-7-11-2849251108164154087.htm.

4. Bộ Y tế. Bộ Y tế cảnh báo nguy cơ dịch chồng dịch. Bộ Y tế. Published November 2025. Accessed November 19, 2025. https://moh.gov.vn/tin-lien-quan/-/asset_publisher/vjYyM7O9aWnX/content/bo-y-te-canh-bao-nguy-co-dich-chong-dich-.

5. Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh. Gia tăng trẻ mắc bệnh truyền nhiễm khi chuyển mùa. Tâm Anh Hospital. Published November 2025. Accessed November 19, 2025. https://tamanhhospital.vn/tin-tuc/gia-tang-tre-mac-benh-truyen-nhiem-khi-chuyen-mua/.

6. Clinical Features and Outcomes of the Association of Co-Infections in Children With Laboratory-Confirmed Influenza During the 2022-2023 Season: A Romanian Perspective. Merișescu MM, Luminos ML, Pavelescu C, Jugulete G. Viruses. 2023;15(10):2035. doi:10.3390/v15102035.

7. Recommendations for Prevention and Control of Influenza in Children, 2025-2026: Technical Report. Committee on Infectious Diseases. Pediatrics. 2025;:202846. doi:10.1542/peds.2025-073622.

8. Clinical Characteristics and Outcomes of Mixed Virus or Bacterial Infection in Children With Laboratory-Confirmed Influenza Infection. Chien SJ, Hsieh YJ, Shih YL, Tseng YJ. Journal of the Formosan Medical Association = Taiwan Yi Zhi. 2022;121(10):2074-2084. doi:10.1016/j.jfma.2022.03.002.

9. Recommendations for Prevention and Control of Influenza in Children, 2023-2024. Pediatrics. 2023;152(4):e2023063773. doi:10.1542/peds.2023-063773.

10. The Morbidity Spectrum of Influenza, Respiratory Syncytial Virus, Human Metapneumovirus and Human Parainfluenza Virus in Young Children by Age and Country Income Level: A Systematic Review and Meta-Analysis. He L, Weng J, Zhu F, et al. International Journal of Infectious Diseases : IJID : Official Publication of the International Society for Infectious Diseases. 2025;157:107938. doi:10.1016/j.ijid.2025.107938.

11. Fiore AE, Bridges CB, Cox NJ. Seasonal influenza vaccines. Curr Top Microbiol Immunol. 2009;333:43-82. doi:10.1007/978-3-540-92165-3_3

12. European Medicines Agency. Qdenga. EMA. Published 2025. Accessed November 19, 2025. https://www.ema.europa.eu/en/medicines/human/EPAR/qdenga.

13. Zhang XL, Zhang X, Hua W, et al. Expert consensus on the diagnosis, treatment, and prevention of respiratory syncytial virus infections in children. World J Pediatr. 2024;20(1):11-25. doi:10.1007/s12519-023-00777-9

14. Li Y, Zhou Y, Cheng Y, et al. Effectiveness of EV-A71 vaccination in prevention of paediatric hand, foot, and mouth disease associated with EV-A71 virus infection requiring hospitalisation in Henan, China, 2017-18: a test-negative case-control study. Lancet Child Adolesc Health. 2019;3(10):697-704. doi:10.1016/S2352-4642(19)30185-3