![]() |
Ảnh minh họa: ITN |
Có những điều trẻ cần biết sớm để trưởng thành vững vàng, không phải qua những vấp ngã đớn đau, mà bằng sự chuẩn bị tinh thần từ gia đình. Trong số đó, bài học rằng “cuộc sống không phải lúc nào cũng công bằng” là một trong những điều quan trọng nhất.
Khi con trẻ bắt đầu nhận thức về thế giới xung quanh, nhiều cha mẹ tự nhiên có xu hướng che chở, giải thích mọi thứ theo hướng tích cực hoặc đơn giản hóa thực tế để giữ cho con một tuổi thơ “trong veo”. Nhưng theo các chuyên gia tâm lý và giáo dục, việc dạy con hiểu rằng thế giới không hoàn hảo và vẫn đáng sống không khiến trẻ mất đi niềm tin, mà giúp chúng xây dựng khả năng thích nghi, kiên cường và nhân ái.
Trẻ em sớm nhận ra sự khác biệt, bạn có đồ chơi đắt tiền, mình thì không; người giỏi hơn đôi khi không được ghi nhận bằng người nổi tiếng hơn; Một số người phạm lỗi nhưng không bị trách phạt; Nỗ lực không phải lúc nào cũng được tưởng thưởng xứng đáng… Thay vì né tránh, cha mẹ nên đối thoại thẳng thắn về những tình huống ấy.
Điều quan trọng không phải là né tránh khái niệm bất công, mà là giúp con hiểu công bằng không phải lúc nào cũng đồng nghĩa với ‘mỗi người một phần bằng nhau’, theo các chuyên gia tư vấn giáo dục “Có khi công bằng là mỗi người được đối xử phù hợp với hoàn cảnh và nhu cầu của họ.”
Từ đó, trẻ học được một cách tiếp cận thực tế hơn, chấp nhận rằng có những điều ngoài tầm kiểm soát, và tập trung vào cách ứng xử thay vì cảm xúc bất mãn.
Khó khăn, thua thiệt, hoặc bị đối xử thiếu công bằng có thể khiến trẻ cảm thấy hoang mang hoặc tức giận. Nếu không có người hướng dẫn, cảm xúc ấy có thể biến thành tâm lý bi quan, chống đối hoặc thu mình. Nhưng nếu được chỉ dẫn đúng cách, trẻ sẽ học được một kỹ năng quan trọng tìm điểm sáng trong một tình huống tiêu cực.
Điều này không đồng nghĩa với việc tô hồng thực tế hay ép trẻ “phải thấy tích cực”. Thay vào đó, cha mẹ có thể giúp con rút ra câu hỏi “Mình học được gì từ việc này?”, “Mình còn có thể làm gì khác?”, “Ai là người đã hỗ trợ mình, dù ít hay nhiều?”.
Việc dạy con rằng cuộc sống không luôn công bằng nhưng vẫn đáng sống chính là cách để nuôi dưỡng tinh thần lạc quan thực tế chứ không phải ảo tưởng hay cay nghiệt.
Khi đã nhận thức được tính phức tạp của đời sống, trẻ sẽ bắt đầu xây dựng những phản ứng phù hợp hơn, không dễ tổn thương trước lời chê, không gục ngã khi bị từ chối, không ngồi chờ ai đến “sửa lại sự bất công” cho mình. Đây cũng là nền tảng của tinh thần chủ động và trách nhiệm điều mà môi trường học đường và xã hội hiện đại đang rất cần.
Cha mẹ không thể đi theo con suốt đời để “giải quyết công bằng”, nhưng có thể đồng hành để con học cách hành xử trung thực, tử tế ngay cả khi không được tưởng thưởng tức thì. Đây là thứ “sức mạnh mềm” giúp trẻ không trở nên lạnh lùng hay ích kỷ, mà vẫn giữ được lòng trắc ẩn giữa một thế giới nhiều cạnh tranh.
Có một điều nghịch lý, những đứa trẻ cảm thấy an toàn trong tình cảm gia đình lại là những đứa trẻ dễ chấp nhận thực tế cuộc sống hơn. Bởi lẽ, khi được lắng nghe, được tôn trọng, được trò chuyện thường xuyên trẻ hiểu rằng dù thế giới có khắc nghiệt đến đâu, vẫn có một nơi để trở về, một người để tin tưởng.
Gia đình không cần là nơi làm mọi thứ thay con. Gia đình nên là nơi đầu tiên dạy con rằng cuộc sống có thử thách nhưng con không đơn độc.
Ngán ngẩm sách truyện “rác” tràn lan, mẹ Hà Nội cùng con gái 4 tuổi tự sáng tác truyện, vừa vui vừa dạy con tuyệt đỉnh
Khi con gái 4 tuổi mê game, cuồng phép thuật và có thể “nổi bão” bất cứ lúc nào, một bà mẹ Hà Nội đã dùng AI để bước vào thế giới cảm xúc của con.