Trong xã hội hiện đại, thành công thường được gắn liền với việc đạt điểm cao, có bằng cấp và sở hữu một sự nghiệp thành công. Dù những yếu tố này phần nào thể hiện được thành công, vẫn còn nhiều khía cạnh khác của một cuộc sống thành công thường bị bỏ qua.

Thành công cũng có nghĩa là trở thành một người trưởng thành có khả năng thích nghi tốt, có thể đối mặt và vượt qua những trở ngại, biết cách xử lý cảm xúc cũng như những tình huống khó lường trong cuộc sống thường nhật. Một người trưởng thành thành công không chỉ xác định được mục tiêu lớn của đời mình, mà còn biết cách vượt qua những thử thách và thăng trầm. Thành công được hình thành từ trí tuệ cảm xúc, khả năng chịu đựng, kỹ năng xã hội, năng lực trí tuệ.

Là cha mẹ, việc hiểu được bản chất đa chiều của thành công và biết cách định hướng cho con đúng đắn để đạt được thành công đó là điều vô cùng quan trọng. Dưới đây là những chiến lược giúp nuôi dưỡng một đứa trẻ thành công sau này.

1. Nuôi dưỡng tư duy phát triển

Trong một thế giới thường đề cao tài năng thiên bẩm, việc nhấn mạnh giá trị của nỗ lực và sự kiên trì là điều vô cùng quan trọng. Một tư duy phát triển không cho rằng thất bại là do thiếu tài năng hay trí tuệ, mà coi đó là cơ hội để học hỏi và cải thiện. Một đứa trẻ được nuôi dưỡng với tư duy này sẽ xem thành công là kết quả của quá trình cố gắng không ngừng nghỉ, từ đó hình thành sự bền bỉ và tinh thần vượt khó.

Ví dụ, khi trẻ làm bài kiểm tra tốt, hãy khen ngợi nỗ lực của trẻ thay vì khen sự thông minh. Việc chuyển từ khen ngợi kết quả sang công nhận quá trình giúp hình thành tư duy phát triển. Hãy dạy trẻ coi thất bại là một trải nghiệm học hỏi, điều này sẽ giúp trẻ kiên trì đối mặt với mọi thử thách. Tư duy phát triển cũng giúp xây dựng đạo đức nghề nghiệp, khả năng phục hồi và thái độ tích cực.

2. Ngừng sử dụng phần thưởng và hình phạt làm công cụ tạo động lực

Dù phương pháp thưởng – phạt truyền thống có thể hiệu quả trong ngắn hạn, các nghiên cứu gần đây cho thấy chúng chỉ tạo ra động lực bên ngoài, không bền vững lâu dài. Khi những phần thưởng bên ngoài không còn, trẻ dễ mất hứng thú với việc học.

Thay vào đó, cha mẹ nên khơi gợi động lực nội tại của trẻ bằng cách nuôi dưỡng sự tò mò tự nhiên, sở thích cá nhân và niềm đam mê học hỏi. Hãy chia sẻ với con vì sao cha mẹ yêu thích việc học, từ đó truyền cảm hứng. Hãy tạo điều kiện cho con tự chủ và khám phá theo cách của riêng mình.

3. Luyện tập kỹ năng ra quyết định

Cha mẹ thường có xu hướng can thiệp và giải quyết thay con khi con gặp khó khăn. Tuy nhiên, điều này có thể khiến trẻ không đủ khả năng để đối mặt với các thử thách trong cuộc sống sau này.

Ra quyết định là một kỹ năng hình thành qua trải nghiệm. Cha mẹ nên đóng vai trò hướng dẫn, không áp đặt. Ví dụ, khi con gặp mâu thuẫn với bạn, hãy để con tự phân tích tình huống và tìm giải pháp thay vì cha mẹ đưa ra ngay câu trả lời. Hãy giúp trẻ hiểu hậu quả và tác động của từng lựa chọn.

Tương tự, nếu cha mẹ quá tham gia vào bài tập về nhà, trẻ sẽ không học được cách học độc lập. Tự quản lý bài vở, thời khóa biểu là bước đầu để xây dựng tinh thần tự học và khả năng tự chủ.

4. Giúp con khám phá đam mê

Khám phá sở thích giúp trẻ nhận biết bản sắc cá nhân và tự tin theo đuổi ước mơ. Khi trẻ được sống với đam mê, chúng sẽ rõ ràng hơn về điều gì thực sự quan trọng và muốn đạt được điều gì trong cuộc sống.

Cha mẹ có thể khuyến khích con thử nhiều hoạt động, không chỉ giới hạn trong lĩnh vực mà con đang thích. Việc tiếp xúc với nhiều trải nghiệm giúp trẻ phát triển kỹ năng toàn diện và mở rộng góc nhìn trong một thế giới luôn thay đổi.

5. Khuyến khích sự tò mò và sáng tạo

Trẻ em vốn dĩ rất tò mò. Việc khuyến khích trẻ đặt câu hỏi, khám phá ý tưởng mới sẽ nuôi dưỡng tình yêu học hỏi suốt đời và kích thích khả năng sáng tạo. Khi được khích lệ tìm tòi, trẻ sẽ phát triển khả năng tự học và khám phá thế giới một cách chủ động.

Đồng thời, việc tạo ra môi trường học tập tích cực cả ở nhà và tại trường cũng rất quan trọng. Cha mẹ có thể phối hợp với giáo viên, cung cấp tài nguyên và hỗ trợ cần thiết để con phát triển học thuật.

6. Phát triển trí tuệ cảm xúc (EQ)

Trí tuệ cảm xúc giúp trẻ giao tiếp tốt, thiết lập mối quan hệ và quản lý áp lực. Việc điều tiết cảm xúc không phải là khả năng bẩm sinh mà cần được học hỏi.

Cách tốt nhất để giúp trẻ phát triển EQ là thông qua sự làm gương từ cha mẹ. Trẻ học cách quản lý cảm xúc bằng việc quan sát người lớn điều chỉnh cảm xúc trong các tình huống thực tế.

7. Đặt thử thách vừa sức

Trẻ cần được thử thách ở mức độ phù hợp. Nếu bài học quá dễ, trẻ dễ chán nản. Ngược lại, nếu quá khó, trẻ có thể mất tự tin.

Nếu con thấy bài học ở trường quá nhẹ, hãy tìm khóa học nâng cao hoặc hoạt động ngoài chương trình học. Nếu con thấy bài học quá khó, nên làm việc với giáo viên hoặc tìm gia sư phù hợp để hỗ trợ.

8. So sánh con với chính bản thân mình

Rất nhiều cha mẹ vô tình so sánh con với bạn bè cùng lứa. Nhưng mỗi đứa trẻ là một cá thể riêng biệt, với tốc độ phát triển và khả năng khác nhau.

Hãy chuyển từ việc so sánh sang việc đặt mục tiêu cá nhân. Việc này giúp trẻ tập trung vào sự tiến bộ của chính mình và cảm thấy được công nhận vì những nỗ lực cá nhân. Thành công không nằm ở việc vượt qua người khác, mà ở chỗ hôm nay tốt hơn hôm qua.