Ngải cứu – “thần dược” dân gian với hàng loạt công dụng tuyệt vời cho sức khỏe

Từ lâu, ngải cứu (còn gọi là rau ngải, ngải diệp) đã trở thành một cái tên quen thuộc trong đời sống người Việt. Không chỉ là một loại rau ăn dân dã, ngải cứu còn được xem như vị thuốc quý trong y học cổ truyền, mang đến nhiều lợi ích cho sức khỏe.

Ngải cứu là loại cây thân thảo, cao khoảng 0,4 – 1 mét, thuộc họ Cúc. Cây có mùi thơm đặc trưng, lá xanh đậm, mặt dưới phủ lớp lông trắng mịn. Dù mọc dại khắp nơi, nhưng ẩn trong thân lá mảnh mai ấy lại là nguồn dược tính phong phú.

Trong lá ngải chứa nhiều tinh dầu tự nhiên như monoterpen, dehydromatricaria ester, tricosanol, rachel ancol… Đây là những hợp chất mang tác dụng chống viêm, giảm đau, kháng khuẩn và điều hòa khí huyết, tạo nên giá trị dược liệu đặc biệt của loài cây tưởng chừng giản dị này.

 Những công dụng nổi bật của ngải cứu

1. Giảm đau, hỗ trợ điều trị bệnh xương khớp

Nhờ tính ấm và khả năng hoạt huyết, ngải cứu được sử dụng rộng rãi trong các bài thuốc dân gian trị đau nhức xương khớp, thoái hóa cột sống, thấp khớp. Có thể giã ngải cứu lấy nước cốt uống cùng mật ong hoặc đắp ngoài da giúp giảm sưng đau hiệu quả.

2. Điều hòa kinh nguyệt, giảm đau bụng kinh

Phụ nữ có kinh nguyệt không đều hoặc đau bụng kinh thường xuyên được khuyên nên dùng ngải cứu. Loại thảo dược này giúp ổn định khí huyết, làm ấm tử cung, nhờ đó giảm đau, điều hòa chu kỳ kinh nguyệt tự nhiên.

3. Giúp cầm máu, giảm viêm, sát khuẩn

Thành phần kháng viêm tự nhiên trong ngải cứu giúp sát khuẩn, cầm máu nhanh trong các trường hợp trầy xước, chảy máu nhẹ. Giã nát lá ngải tươi đắp lên vết thương là một mẹo sơ cứu dân gian đơn giản mà hữu hiệu.

4. Bồi bổ cơ thể, tăng sức đề kháng

Ngải cứu khi hầm cùng gà ác, hạt sen, táo đỏ tạo thành món ăn đại bổ, giúp phục hồi sức khỏe, cải thiện tiêu hóa và khí huyết cho người mới ốm dậy, người suy nhược hoặc mất ngủ kéo dài.

5. Làm dịu mẩn ngứa, mề đay, rôm sảy

Nhờ đặc tính kháng khuẩn và chống viêm, nước lá ngải cứu nấu tắm hoặc đắp ngoài da có tác dụng giảm ngứa, trị mụn nhọt, mề đay hiệu quả, đặc biệt hữu ích trong những ngày thời tiết nóng ẩm.

6. Tăng cường lưu thông máu, giảm chóng mặt

Dùng ngải cứu thường xuyên — như rán trứng, nấu canh hoặc sắc uống — giúp kích thích tuần hoàn máu, giảm tình trạng hoa mắt, chóng mặt, lạnh tay chân. Đây là mẹo dân gian quen thuộc giúp cải thiện sức khỏe tuần hoàn một cách tự nhiên.

7. Giúp giảm ho, cảm mạo, viêm họng

Khi kết hợp ngải cứu với lá bưởi, khuynh diệp hoặc gừng, có thể dùng để xông hơi hoặc sắc uống giúp giải cảm, long đờm, giảm ho – đặc biệt hữu hiệu trong mùa lạnh.

Thực phẩm – vị thuốc quý trong đời sống Việt

Không chỉ là “vị thuốc” trong tủ bếp, ngải cứu còn là nguyên liệu chế biến món ăn bổ dưỡng: trứng rán ngải cứu, canh ngải cứu thịt băm, gà hầm ngải cứu... Mỗi món đều mang vị thơm đắng đặc trưng và giá trị bồi bổ sức khỏe.

Tuy nhiên, các chuyên gia lưu ý: ngải cứu chỉ nên dùng với liều lượng vừa phải. Việc lạm dụng, đặc biệt với phụ nữ mang thai hoặc người mắc bệnh gan, có thể gây phản tác dụng.

Từ một loại cây mọc dại ven đường, ngải cứu đã trở thành “thần dược dân gian” không thể thiếu trong đời sống người Việt. Với hàng loạt công dụng – từ chữa bệnh, bồi bổ cơ thể đến chăm sóc sắc đẹp – ngải cứu xứng đáng là món quà tự nhiên quý giá mà con người nên biết trân trọng và sử dụng đúng cách để bảo vệ sức khỏe mỗi ngày.

Một số lưu ý khi sử dụng ngải cứu

Ngải cứu có rất nhiều tác dụng bồi bổ sức khỏe và chữa bệnh. Nhưng việc sử dụng trong đời sống hàng ngày cũng như sử dụng làm thuốc cần thận trọng. Trong dân gian cũng chỉ ra rằng, nếu sử dụng không đúng cách có thể gây phản tác dụng, sử dụng quá nhiều ngải cứu có thể dẫn tới ngộ độc. Vì vậy, việc sử dụng ngải cứu cần lưu ý những điều sau đây: 

• Không nên dùng quá nhiều ngải cứu, mỗi tuần không nên ăn quá 3 lần. 

• Người mang thai hoặc từng sảy thai, sinh non, không nên ăn. 

• Phụ nữ cho con bú cũng không nên sử dụng ngải cứu hàng ngày. 

• Không dùng ngải cứu làm thuốc kết hợp với các loại thuốc chữa trầm cảm, tiểu đường, chống đông máu, ung thư, kháng khuẩn,… sẽ gây tương tác và phản tác dụng của thuốc. 

• Cần hết sức thận trọng khi dùng ngải cứu với những người có cơ địa mẫn cảm với thảo dược. 

Tổng hợp