Sáng 28-5, Quốc hội (QH) thảo luận ở hội trường về một số nội dung còn ý kiến khác nhau của dự thảo Luật Tổ chức TAND sửa đổi. Trong đó, đáng chú ý là nội dung liên quan đến việc ghi âm, ghi hình tại tòa.

Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp của Quốc hội Lê Thị Nga cho biết: Sau khi tiếp thu, chỉnh lý, dự thảo Luật có 09 Chương, 153 Điều. Trong đó, còn một số nội dung còn có ý kiến khác nhau tại dự án Luật, như: Về thu thập tài liệu, chứng cứ trong giải quyết vụ án hình sự, hành chính, vụ việc dân sự và các vụ việc khác thuộc thẩm quyền của Tòa án (Điều 15); Về đổi mới Tòa án nhân dân (TAND) cấp tỉnh, TAND cấp huyện theo thẩm quyền xét xử (khoản 1 Điều 4); Về Thẩm phán Tòa án nhân dân (Mục 3 Chương V); Thẩm tra viên Tòa án, Thư ký Tòa án (Điều 114 và Điều 118); Về bảo vệ Tòa án (Điều 140)...

Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp cho biết: Về tham dự và hoạt động thông tin tại phiên tòa, phiên họp (khoản 3 Điều 141), có ý kiến đề nghị quy định hoạt động thông tin tại phiên tòa, phiên họp như luật tố tụng hiện hành. Có ý kiến đề nghị rà soát quy định để không trái với nguyên tắc Tòa án xét xử công khai.

Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho rằng, việc ghi âm lời nói, ghi hình ảnh tại phiên tòa, phiên họp phải bảo đảm: quyền con người, quyền công dân; hoạt động thông tin theo quy định của pháp luật; bảo đảm tôn nghiêm tại phiên tòa, tạo điều kiện cho Hội đồng xét xử điều hành tốt phiên tòa, không bị phân tâm bởi các yếu tố khác.

Theo đó, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đề nghị chỉnh lý như khoản 3 và khoản 4 Điều 141 dự thảo Luật theo hướng: việc ghi âm lời nói, ghi hình ảnh của Hội đồng xét xử tại phiên tòa, phiên họp phải được sự đồng ý của Chủ tọa phiên tòa,... Việc ghi hình ảnh tại phiên tòa, phiên họp chỉ được thực hiện trong thời gian khai mạc phiên tòa, phiên họp và tuyên án, công bố quyết định; đồng thời, bổ sung quy định tại khoản 4 về việc Tòa án ghi âm, ghi hình toàn bộ diễn biến phiên tòa, phiên họp…

Một số ý kiến khác lại cho rằng, quy định về ghi âm, ghi hình tại phiên tòa, phiên họp trong dự thảo Luật là hẹp hơn so với quy định của các luật tố tụng. Để tạo thuận lợi cho hoạt động thông tin tại phiên tòa, phiên họp, đề nghị giữ như quy định của pháp luật hiện hành.

Đại biểu Nguyễn Thị Việt Nga (đoàn Hải Dương) cho biết thực tế có rất nhiều vụ việc, vụ án được đưa tin tràn lan trên báo chí, mạng xã hội… một cách không chính thống, cùng những ý kiến trái chiều từ nhiều người dùng mạng xã hội. Điều này đã gây ảnh hưởng tiêu cực đến công tác xét xử, công tác tuyên truyền pháp luật cũng như ảnh hưởng trực tiếp đến quyền cá nhân, quyền con người.

Đại biểu Nguyễn Thị Việt Nga (Đoàn tỉnh Hải Dương) phát biểu thảo luận

Thứ nhất, không nên chỉ giới hạn việc ghi hình tại phiên tòa, phiên họp trong thời gian khai mạc phiên họp, phiên tòa, tuyên án, công bố quyết định mà cần giới hạn thêm cả việc ghi âm. Bởi nếu để người dân tự do ghi âm, ghi hình sẽ ảnh hưởng đến quá trình xét xử. 

Với những phiên tòa xử các vụ án ly hôn, kinh doanh có nhiều bí mật cá nhân, bí mật kinh doanh của doanh nghiệp liên quan, nếu ghi âm, ghi hình tràn lan đưa lên mạng xã hội sẽ ảnh hưởng không nhỏ đến cá nhân và doanh nghiệp, tổ chức có liên quan trong khi việc xử phạt các cá nhân, tổ chức trên không gian mạng gặp rất nhiều khó khăn, vướng mắc.

Thứ hai, cần có sự phân biệt đối tượng được phép ghi âm, ghi hình tại phiên tòa, nên quy định cởi mở hơn việc ghi âm, ghi hình tại phiên tòa với các đối tượng là phóng viên, báo chí, truyền hình. 

“Các phóng viên báo chí là những người được đào tạo bài bản, có chuyên môn lại bị ràng buộc bởi công việc nên việc đưa thông tin chắc chắn có sự chuyên nghiệp và khách quan hơn. Đây cũng là những ý kiến, kiến nghị của nhiều cử tri là phóng viên, kỹ thuật viên truyền hình, báo chí”- đại biểu Nguyễn Thị Việt Nga nêu quan điểm.

Đại biểu Phạm Văn Hòa (đoàn Đồng Tháp) đề nghị chỉnh lý theo hướng phóng viên, báo chí ghi âm, ghi hình bị can, bị cáo nếu được sự đồng ý của bị can, bị cáo.

“Nhưng báo chí ghi âm, ghi hình phải đúng, rõ, chịu trách nhiệm về bản ghi âm, ghi hình của mình. Tổng biên tập chịu trách nhiệm trong việc sử dụng ghi âm, ghi hình. Như thế đâu ai dám tung tin bậy bạ trên mạng” - ông Hòa nói.

Bảo vệ thông tin, bí mật đời tư là cần thiết, nhưng chính bị can, bị cáo đã đồng ý thì phải để phóng viên thực hiện nhiệm vụ của mình. Đồng thời cũng phải nâng cao trách nhiệm của người đứng đầu cơ quan báo chí về việc đăng tải thông tin về phiên tòa.

Đại biểu Dương Minh Ánh (đoàn TP Hà Nội) đồng tình với phương án 1. Theo bà Ánh, quy định này không hẹp hơn so với Luật Báo chí. “Luật Báo chí quy định hoạt động báo chí theo quy định của pháp luật thì luật này và các luật khác cho phép tới đâu, báo chí hoạt động tới đó” - Đại biểu đoàn TP Hà Nội nói.