Từng bị đánh giá là chậm chân trong cuộc đua giao thông điện hóa, nước Anh đang tăng tốc với hàng loạt quyết sách mang tính bước ngoặt. Từ hỗ trợ người dân tiếp cận với hệ thống sạc tại nhà, mở rộng trạm sạc công cộng đến thu hút đầu tư quy mô lớn, tất cả đều cho thấy tham vọng rõ rệt của Anh quốc nhằm dẫn đầu châu Âu trong kỷ nguyên xe điện.

Nguồn lực khổng lồ đổ vào hạ tầng sạc, nền móng cho cuộc cách mạng giao thông

Trong nỗ lực hiện thực hóa cam kết phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050, nước Anh đang thực hiện một bước tiến táo bạo bằng cách đầu tư mạnh mẽ vào hạ tầng xe điện. Hai động thái quan trọng diễn ra gần đây đã đánh dấu bước ngoặt trong chiến lược chuyển đổi giao thông quốc gia: Gói đầu tư công trị giá 63 triệu bảng của chính phủ Anh quốc và khoản đầu tư một tỷ bảng Anh từ tập đoàn năng lượng BP.

Nước Anh đang ngày càng đẩy mạnh quá trình chuyển đổi sang xe điện. Ảnh: BBC

Gói ngân sách 63 triệu bảng mà London rót xuống nhằm mở rộng khả năng tiếp cận trạm sạc công cộng, hỗ trợ người dân, đặc biệt là những người không có gara hoặc đường lái xe riêng dễ dàng sạc xe tại nhà với mức giá rẻ hơn. Thông qua công nghệ sạc xuyên vỉa hè, người dân có thể kết nối xe với nguồn điện gia đình mà không gây ảnh hưởng đến giao thông hay an toàn công cộng. Chính phủ ước tính biện pháp này sẽ giúp mỗi hộ tiết kiệm đến 1.500 bảng mỗi năm.

Song song đó, Tập đoàn dầu khí BP đã công bố khoản đầu tư tư nhân lớn nhất từ trước đến nay cho xe điện tại Anh lên tới một tỷ bảng trong vòng 10 năm tới. Đơn vị bp pulse sẽ đầu tư gấp ba lần số lượng trạm sạc công cộng hiện tại, tập trung vào các trạm sạc siêu nhanh với công suất từ 150kW đến 300kW cho phép người dùng di chuyển thêm 160km chỉ trong vòng 10 phút sạc.

Đáng chú ý, khoản đầu tư này không chỉ hướng đến người dùng cá nhân mà còn mở rộng khai thác cho doanh nghiệp, bao gồm cả Uber, dịch vụ khẩn cấp và hệ thống bưu điện quốc gia Royal Mail, cho thấy chiều sâu tính toán của quá trình điện khí hóa giao thông.

Không chỉ đơn thuần nhằm “chuyển đổi phương tiện”, chiến lược của nước Anh còn hướng đến một hệ sinh thái bền vững và công bằng hơn. Bộ trưởng Giao thông Heidi Alexander khẳng định: “Chúng tôi không chỉ đầu tư vào các điểm sạc, chúng tôi đang sạc năng lượng cho toàn bộ nền kinh tế.”

Đầu tư trạm sạc đang là xu hướng tại vùng nông thôn nước Anh. Ảnh: Getty

Việc phát triển hạ tầng không chỉ tạo điều kiện cho người dân chuyển sang sử dụng xe điện mà còn thúc đẩy hàng nghìn cơ hội việc làm mới trong lĩnh vực kỹ thuật, xây dựng, bảo trì và dịch vụ khách hàng. Hơn 1.200 trạm sạc mới sẽ được triển khai tại hơn 200 cơ sở y tế NHS, giúp tiết kiệm hàng triệu bảng chi phí nhiên liệu, đồng thời giảm thiểu lượng khí thải trong hệ thống y tế.

Ngoài ra, theo kế hoạch cũng sẽ bắt đầu đầu tư vào biển báo và tín hiệu đường bộ liên quan đến xe điện. Đây là lần đầu tiên các trạm sạc EV lớn được gắn biển chỉ dẫn từ các tuyến đường A chính, giúp người dân, kể cả những người chưa từng sử dụng EV sẽ dễ dàng tiếp cận thông tin và địa điểm sạc, tăng tính minh bạch và khuyến khích hành vi xanh.

Tương lai của xe điện tại Anh cho phụ nữ, một thị trường tiềm năng, một điểm sáng ngày càng được chú trọng là vai trò và nhu cầu đặc thù của phụ nữ trong quá trình chuyển đổi sang xe điện. Theo khảo sát từ hãng nghiên cứu Mintel, phụ nữ tại Anh đặc biệt quan tâm đến tính an toàn, độ tin cậy của hệ thống sạc và khả năng kết nối công nghệ trong các mẫu EV.

Nhiều nhà sản xuất và nhà hoạch định chính sách tại Anh đã bắt đầu điều chỉnh các thiết kế EV để phù hợp hơn với người dùng là nữ, như hệ thống khởi động bằng app, cổng sạc dễ tiếp cận hơn, không gian lưu trữ trong xe lớn hơn và hệ thống hỗ trợ đỗ xe tự động.

Ngày càng nhiều hãng xe điện quan tâm đến mở rộng thị trường tại nước Anh. Ảnh: Bloomberg

Ngoài ra, các chương trình truyền thông và hướng dẫn sử dụng xe điện đang được tái cấu trúc để tiếp cận nhiều hơn với người tiêu dùng nữ, vốn là nhóm khách hàng có ảnh hưởng lớn đến quyết định mua sắm của hộ gia đình.

Tại các trung tâm đô thị lớn như London, Birmingham hay Manchester, hình ảnh các bà mẹ trẻ đưa con đến trường bằng EV hoặc các nữ nhân viên văn phòng sạc xe tại chỗ làm đang trở nên phổ biến hơn, cho thấy sự đồng thuận xã hội ngày càng lan rộng với phương tiện xanh.

Tầm nhìn cho Việt Nam nhìn từ bài học của nước Anh

Cuộc cách mạng xe điện tại Anh cho thấy hiệu quả của việc kết hợp hài hòa giữa đầu tư công và tư, bằng việc áp dụng công nghệ hiện đại đi kèm với chính sách hỗ trợ toàn diện của chính phủ. Đây cũng là bài học đáng tham khảo với Việt Nam, nơi xe máy và ô tô xăng vẫn chiếm tỷ trọng lớn trong giao thông đô thị.

Việt Nam đang tạo mọi điều kiện thúc đẩy quá trình chuyển đổi sang xe điện, song để tạo ra sự bứt phá thực sự, cần có những chính sách dài hạn về trợ giá cho người mua xe, phát triển nhiều hơn những điểm sạc công cộng, tiêu chuẩn hóa công nghệ pin và đảm bảo năng lượng điện bền vững để cung cấp cho người tiêu dùng.

Nếu học được cách thiết kế hạ tầng lấy người dùng làm trung tâm như nước Anh, kết hợp với chiến lược truyền thông hiệu quả và khuyến khích sự tham gia của phụ nữ, vốn là nhóm người dùng tiềm năng và đang ngày càng chủ động trong lựa chọn phương tiện, Việt Nam hoàn toàn có thể trở thành quốc gia đi đầu tại Đông Nam Á về giao thông xanh.