Tại hội thảo: "Cảnh báo bẫy tín dụng đen, đẩy mạnh kênh tín dụng chính thức", tổ chức chiều 12/11 tại Hà Nội, Phó thống đốc Ngân hàng Nhà nước (NHNN) Đào Minh Tú, cho biết các đối tượng cho vay nặng lãi hiện đã chuyển sang sử dụng công nghệ cao, vay tiền qua website, vay tiền qua ứng dụng, đã làm cản trở công tác đấu tranh với “tín dụng đen”.

Các hành vi vi phạm pháp luật trên không gian mạng liên quan đến hoạt động tín dụng đen ngày càng gia tăng phức tạp. Trong khi giải pháp quản lý nhà nước trên không gian mạng còn hạn chế, nhất là trong việc định danh số tài khoản mạng xã hội, ngăn chặn các số thuê bao không chính chủ, kiểm soát các ứng dụng điện thoại (app), website có liên quan đến hoạt động cho vay nặng lãi.

COVID-19 khiến hoạt động tín dụng đen càng căng thẳng, một bộ phận người có tiền nhàn rỗi đã sử dụng vào việc cho vay nặng lãi do việc đầu tư kinh doanh gặp khó khăn.

 Theo Phó thống đốc Đào Minh Tú, một số bộ phận người dân vẫn còn vay tiền từ “tín dụng đen” do để phục vụ nhu cầu vay vốn không hợp pháp, như cờ bạc, kinh doanh phi pháp,... hoặc do thói quen tiêu dùng, tâm lý e ngại tiếp xúc với ngân hàng.

“Ảnh hưởng của dịch COVID-19, nhất là đợt bùng phát lần thứ 4 vừa qua, khó khăn về kinh tế có thể làm tình hình 'tín dụng đen' trở nên căng thẳng hơn. Có hiện tượng người có tiền nhàn rỗi sử dụng vào việc cho vay nặng lãi do việc đầu tư kinh doanh gặp khó khăn”, Phó Thống đốc Đào Minh Tú cho biết.

Phân tích thêm một số nguyên nhân khiến người dân tìm đến “tín dụng đen”, bà Hà Thu Giang, Phó Vụ trưởng Vụ Tín dụng các ngành kinh tế (NHNN) cho biết, một số trường hợp các nhu cầu vay vốn tiêu dùng cấp bách, thường khó chứng minh mục đích sử dụng vốn và khả năng trả nợ.

Đặc biệt trong giai đoạn dịch COVID-19 bùng phát như thời gian qua thì việc thẩm định cho vay lại càng khó khăn hơn do khách hàng khó chứng minh khả năng trả nợ....

Trung tá Đỗ Minh Phương, Phó Trưởng Phòng Trọng án (Cục Cảnh sát Hình sự, Bộ Công an) cho biết sau 2 năm triển khai Chỉ thị 12, các đối tượng cho vay và đòi nợ không còn hoạt động công khai, lộng hành như trước; nhận thức và ý thức cảnh giác của người dân từng bước được nâng cao.

Tuy nhiên, các hoạt động cho vay nặng lãi, “tín dụng đen” đã ảnh hưởng xấu tới tình hình an ninh, trật tự tại nhiều địa phương. Nhiều người lỡ rơi vào bẫy “tín dụng đen” đã phải tán gia bại sản vì khoản lãi khổng lồ được cộng dồn mỗi ngày. Có trường hợp một số đối tượng cho vay với lãi suất 100%/năm, thậm chí có nơi còn lên tới 300%/năm. 

Để chặn tín dụng đen, Chính phủ đã ban hành Chỉ thị 12, yêu cầu  các bộ, ngành, địa phương đã tăng cường phòng ngừa, đấu tranh với hoạt động vi phạm pháp luật liên quan đến tín dụng đen.

Theo thống kê, hiện toàn quốc có 26.942 cơ sở kinh doanh dịch vụ cầm đồ. Từ đầu năm 2020 đến nay, Công an các địa phương đã cấp mới 2.436, thu hồi 175 Giấy chứng nhận đủ điều kiện về an ninh trật tự để kinh doanh dịch vụ cầm đồ, phát hiện 2.736 cơ sở vi phạm, xử phạt hành chính số tiền 7,728 tỷ đồng. 

Công an các địa phương đã rà soát, phát hiện 6.664 cơ sở kinh doanh dịch vụ cầm đồ; 540 cơ sở kinh doanh tài chính; 3.667 cá nhân có biểu hiện hoạt động cho vay lãi suất cao. 

Công an đã tiếp nhận, phát hiện 1.047 các vụ án, vụ việc liên quan đến hoạt động tín dụng đen với 1.718 đối tượng, đã khởi tố 554 vụ/990 bị can; Xử phạt hành chính 375 vụ/593 đối tượng. Gồm các tội danh: Giết người; Cố ý gây thương tích; Làm nhục người khác; Bắt, giữ, giam người trái pháp luật; Xâm phạm chỗ ở người khác; Cướp tài sản…

Các giải pháp để đẩy mạnh kênh tín dụng chính thức, ngăn chặn, đẩy lùi “tín dụng đen” được NHNN đưa ra là các tiếp tục triển khai các giải pháp trọng tâm theo Chỉ thị 12.

Bộ Công an tiếp tục đẩy mạnh các hoạt động điều tra, xử lý nghiêm các đối tượng tham gia đường dây, có hành vi vi phạm pháp luật liên quan đến “tín dụng đen” hoặc các đối tượng tham gia giới thiệu, tuyên truyền cho “tín dụng đen. Phải có giải pháp phù hợp cho phép sử dụng cơ sở dữ liệu quốc gia về công dân trong việc xác thực khách hàng, giúp các TCTD giảm chi phí, hạ lãi suất, tăng cường khả năng tiếp cận vốn tín dụng ngân hàng cho doanh nghiệp, người dân, đặc biệt là người dân thuộc nhóm dễ bị ảnh hưởng của “tín dụng đen”.

Các địa phương phối hợp ngân hàng hỗ trợ người dân tiếp cận các chương trình tín dụng phục vụ sản xuất kinh doanh, tiêu dùng, phục vụ đời sống; hỗ trợ các ngân hàng trong quá trình thẩm định, xác minh đối tượng, nhu cầu vay vốn của người dân; kịp thời giải quyết các vấn đề phát sinh trong xử lý tài sản bảo đảm nhằm tăng khả năng cung ứng vốn tín dụng chính thức hiệu quả hơn. 

Các ngân hàng cần mở rộng tín dụng và ưu tiên tập trung vốn cho vay đối với lĩnh vực nông nghiệp, nông thôn, doanh nghiệp nhỏ và vừa... phát triển các sản phẩm tiêu dùng thuận lợi, phù hợp với mọi tầng lớp nhân dân.

Phải tháo gỡ khó khăn cho khách hàng bị ảnh hưởng bởi COVID-19, thiên tai, dịch bệnh hoặc khi người dân gặp khó khăn. Đồng thời giảm lãi suất cho vay, tạo điều kiện cho người dân, doanh nghiệp được vay vốn với lãi suất hợp lý...