Sau hơn một năm, virus SARS-CoV-2 vẫn là nỗi ám ảnh toàn cầu khi liên tục biến chủng. Đặc biệt, biến chủng lần này tăng khả năng lây lan đến 70%, từ Âu sang Á chỉ sau gần 2 tuần. 

Chia sẻ với Zing, Giáo sư Đặng Đức Anh, Viện trưởng Viện Vệ sinh Dịch tễ Trung ương (Hà Nội), cho biết biến chủng mới của virus SARS-CoV-2 hiện tại không ảnh hưởng đến tiến trình sản xuất và thử nghiệm vaccine Covid-19 trong nước. Bởi kháng nguyên của vaccine Covid-19 tác động đến protein S của virus SARS-CoV-2 còn đột biến của virus này chỉ xảy ra ở một số miền nên không ảnh hưởng tiến trình thử nghiệm lâm sàng vaccine tại Việt Nam.

Ông Đức Anh cho biết hiện những bệnh nhân mang chủng này đã được cách ly tập trung tuyệt đối sau khi nhập cảnh, không có nguy cơ lây lan ra cộng đồng nếu được quản lý chặt chẽ. Đối với tất cả mẫu bệnh phẩm từ người nghi ngờ được gửi đến, Viện Vệ sinh dịch tễ Trung ương đều phân tích, giải trình tự gene để phát hiện kịp thời các biến chủng.

Tiến sĩ Dương Hữu Thái, Viện trưởng Viện Vaccine và Sinh phẩm y tế (IVAC) cho biết vaccine các nghiên cứu khoa học chưa có đánh giá về tác động của biến chủng virus tới vaccine. Do đó, hiện tại, biến chủng này chưa ảnh hưởng tới tiến trình thử nghiệm vaccine Covid-19 của IVAC.

Theo kế hoạch, IVAC sẽ phối hợp Viện Vệ sinh Dịch tễ Trung ương, Đại học Y Hà Nội để thử nghiệm vaccine này trên người. Vaccine sẽ được chia ra nhiều hàm lượng, ứng với liều tiêm khác nhau và được thử nghiệm trên nhiều nhóm người, qua 3 giai đoạn. Dự kiến liều lượng tiêm cho mỗi đối tượng là 1 mcg và 3 mcg. Hai mũi tiêm cách nhau 28 ngày. Dự kiến, ngày 21-22/1, thử nghiệm vaccine ngừa Covid-19 thứ 2 của Việt Nam được thực hiện tại Đại học Y Hà Nội.

Ông Đỗ Tuấn Đạt, Giám đốc Công ty TNHH MTV Vaccine và Sinh phẩm số 1 (VABIOTECH), cho biết đây không phải lần đầu tiên SARS-CoV-2 có biến chủng. ối với vaccine Covid-19, thông thường, nhà sản xuất sẽ chọn vùng gene ổn định nhất của virus để tạo ra đáp ứng miễn dịch. Các lựa chọn làm vaccine được dựa trên vùng gene mang tính chất ổn định nhất về mặt di truyền và đảm bảo tính bền vững. Các nhà nghiên cứu thường phải có một số thay đổi nhất định đối với vùng gene mong muốn để làm vaccine.

Hiện tại, đột biến của virus đúng ngay vùng gene mà mọi người lựa chọn để làm vaccine (vùng S). Vì thế, các nhà khoa học tiếp tục theo dõi diễn biến của chúng để đánh giá xem lựa chọn có đúng hay không, virus có biến đổi gì hay không. 

Ông Đạt cũng thông tin tiến độ vaccine Covid-19 của VABIOTECH đã đủ điều kiện an toàn khi thử nghiệm trên động vật. 

Đối với NANOGEN, vaccine Nano Covax đang trong quá trình thử nghiệm lâm sàng giai đoạn 1. Công ty này cam kết vaccine có khả năng bảo vệ 100% trên tất cả chủng virus SARS-CoV-2.

Các nhà khoa học cho rằng vaccine dành cho chủng cũ vẫn hiệu quả đối với chủng mới của SARS-CoV-2 xuất hiện tại Anh. Khi cơ thể bị virus tấn công, kháng thể sẽ được tạo ra để ức chế hoạt động của virus, đồng thời đánh dấu virus, tế bào nhiễm virus, tạo điều kiện cho các tế bào miễn dịch khác tiêu diệt.

Ông Moncef Slaoui, nhà khoa học đứng đầu dự án Operation Warp Speed, chia sẻ: "Vaccine tạo ra một phản ứng miễn dịch chống lại các biểu mô được đánh dấu xung quanh tế bào protein đột biến. Việc một tập hợp các đột biến (trên chủng mới) làm thay đổi các biểu mô có xác suất cực kỳ thấp. Về mặt khoa học, các biến chủng khó chống lại được phản ứng bảo vệ từ vaccine".

Neuman, nhà nghiên cứu từ Đại học Texas A&M, khẳng định vaccine vẫn hoạt động tốt trên các biến chủng của virus SARS-CoV-2. Một phát ngôn viên của Pfizer chia sẻ: "Pfizer và BioNTech đang theo dõi sát những thay đổi trình tự trên SARS-CoV-2. Các công ty cũng thu thập dữ liệu về mức độ hiệu quả trên huyết thanh của những người được tiêm vaccine đối với chủng mới".

Vaccine của Pfizer, BioNTech hay Moderna đều dựa trên nền tảng mRNA, cung cấp khả năng tạo ra protein đột biến của SARS-CoV-2 trên tế bào người tự sản xuất các thành phần chống lại sự lây nhiễm cho hệ thống miễn dịch. Trình tự mRNA có thể thay đổi nhanh chóng nên những loại vaccine mới cũng có thể được phát triển chỉ sau vài ngày.

Theo Jesse Goodman, giáo sư y khoa tại Đại học Geogretown, các phiên bản mới của vaccine có thể không cần phải trải qua những cuộc thí nghiệm lâm sàng quy mô lớn. Tuy nhiên, các thí nghiệm cần được thực hiện để tìm ra liều lượng và phản ứng miễn dịch.