Khi lưng bất ngờ ngứa và bạn gãi đúng vào chỗ đó, ngay lập tức sẽ cảm thấy "thư giãn". Có lẽ vì vậy mà người ta hay nói "gãi đúng chỗ ngứa". Thế nhưng, ngoài trải nghiệm về cảm giác dễ chịu, các nhà khoa học tại Đại học Pennsylvania (Hoa Kỳ) gần đây đã công bố một nghiên cứu trên tạp chí Science, phát hiện rằng hành động gãi không chỉ giúp giảm ngứa mà còn kích hoạt hệ miễn dịch, giúp da chống lại nhiễm trùng.

Bí mật đằng sau điều này là gì? Bác sĩ Đổng Chính Bang, Phó giám đốc khoa Da liễu Bệnh viện Trung Đại trực thuộc Đại học Đông Nam (Trung Quốc), đã có những chia sẻ về vấn đề này trên trang Global Times Health Client như sau.

Gãi giúp chống lại mầm bệnh

Trong tự nhiên, hầu hết các loài động vật đều có thói quen gãi để xua đuổi muỗi và các tác nhân kích ứng. Nghiên cứu trên chuột cho thấy rằng khi tai bị viêm, những con chuột được gãi sẽ bị sưng ít hơn và giảm lượng vi khuẩn Staphylococcus.

Theo BS Đổng Chính Bang, gãi không chỉ có tác dụng kháng khuẩn mà còn giống như một kiểu mát-xa "mini", mang lại nhiều lợi ích cho sức khỏe. Ở châu Âu và Hoa Kỳ, "liệu pháp gãi" thậm chí đã được nghiên cứu và áp dụng trong y khoa, "hiệu quả" khác nhau tùy thuộc vào bộ phận cơ thể được gãi.

Gãi 4 chỗ này thực sự có thể chống lại vi khuẩn và làm giảm căng thẳng

1. Gãi đầu: Giảm căng thẳng, nuôi dưỡng da đầu

Khi da bị kích ứng, tế bào mast (một loại tế bào miễn dịch) của cơ thể sẽ giải phóng histamine, khiến mạch máu giãn ra và lưu lượng máu tăng lên. Những thay đổi này được truyền đến não thông qua các thụ thể đau, gây ngứa. Việc gãi cũng tạo ra cảm giác đau, nhưng khi cường độ thấp hơn ngưỡng đau của não, não sẽ tiết ra chất dẫn truyền thần kinh "serotonin" để phản ứng, từ đó khiến con người cảm thấy vui vẻ và giảm căng thẳng.

Trên da đầu có rất nhiều mao mạch và đầu dây thần kinh. Nếu bạn gãi vừa phải bằng đầu ngón tay, các cơ và mạch máu ở đầu sẽ được kích thích, có thể đẩy nhanh quá trình lưu thông máu, tăng cường cung cấp chất dinh dưỡng cho nang tóc. Nhờ đó, còn đạt được mục đích nuôi dưỡng tóc và ngăn ngừa rụng tóc. Tuy nhiên, nếu da đầu bạn bị ngứa, có nhiều gàu, rụng tóc và bạn có thể cảm thấy những nốt nhỏ thì đó có thể là dấu hiệu của bệnh viêm nang lông. Lúc này nên đi khám ngay lập tức.

2. Gãi tai: Tăng cường hệ thần kinh, ngăn ngừa lão hóa

Có những nhánh nhỏ của dây thần kinh phế vị ở da tai ngoài và kích thích vừa phải có thể giúp tăng cường hoạt động của dây thần kinh này.

Một nghiên cứu do Đại học Leeds ở Anh công bố cho thấy việc sử dụng dòng điện siêu nhỏ để kích thích tai của những người trên 55 tuổi nhằm tạo ra cảm giác nhột nhẹ có thể giúp tăng cường chức năng của hệ thần kinh tự chủ và làm chậm quá trình lão hóa.

Trong cuộc sống hàng ngày, thỉnh thoảng bạn có thể dùng đầu ngón tay gãi và nắn vành tai, dái tai, hoặc nhẹ nhàng đưa ngón trỏ vào tai, xoay vài vòng. Tuy nhiên, nếu bên trong tai rất ngứa và càng ngứa hơn khi bạn gãi thì có thể đó là nhiễm trùng nấm, bệnh chàm, viêm tai giữa cấp tính... Lúc này bạn cần phải đi khám ngay lập tức.

3. Gãi lưng: Giảm căng thẳng, hỗ trợ giấc ngủ

Ngồi trong thời gian dài đã trở thành lối sống của con người hiện đại và kết quả là ngày càng có nhiều vấn đề về lưng phát sinh. Căng cơ, lưu thông máu tại chỗ kém có thể gây ra tình trạng cứng và đau ở vai, cổ. Thậm chí, các vấn đề về cột sống cổ cũng phát sinh. Gãi lưng có thể làm giảm căng cơ và cung cấp nhiều chất dinh dưỡng hơn cho lưng bằng cách tăng cường lưu thông máu.

Nếu thực hiện trước khi đi ngủ, serotonin do não giải phóng sẽ giúp mọi người bình tĩnh và dễ ngủ hơn. Bạn có thể sử dụng dụng cụ gãi hoặc nhờ người khác gãi lưng cho mình trước khi đi ngủ để cảm thấy thoải mái hơn.

4. Gãi lòng bàn chân: Kích thích tuần hoàn máu, tăng cường chức năng não

Có rất nhiều thụ thể thần kinh cực kỳ nhạy cảm ở lòng bàn chân, trong đó, phần trung tâm vòm bàn chân của phụ nữ là nhạy cảm nhất, còn ở nam giới là ngón chân. Khi các đầu dây thần kinh ở lòng bàn chân nhận được kích thích khi gãi, não sẽ tiếp nhận và xử lý. Từ đó tăng cường hoạt động của não và độ nhạy cảm của giác quan, đặc biệt đối với trẻ sơ sinh, trẻ nhỏ đang trong giai đoạn tăng trưởng.

Theo quan điểm của y học cổ truyền Trung Quốc, lòng bàn chân có hơn 60 huyệt đạo, tương ứng với các cơ quan nội tạng. Lòng bàn chân là điểm khởi đầu của kinh thận. Gãi lòng bàn chân có thể kích thích sự giãn nở của mạch máu tại chỗ, thúc đẩy lưu thông máu khắp cơ thể, tăng cường chức năng thận và kích hoạt lưu thông máu.

Ngoài ra, một nghiên cứu do Đại học Khoa học Ứng dụng Lübeck ở Đức công bố cho thấy, việc gãi lòng bàn chân có thể làm giảm căng thẳng về mặt tâm lý, thúc đẩy sức khỏe thể chất và tinh thần, đồng thời cải thiện tình trạng sức khỏe.

Nhắc nhở của chuyên gia

Bác sĩ Vương Phong Nguyên, Trưởng khoa Da liễu, Bệnh viện Trung Đại trực thuộc Đại học Đông Nam (Trung Quốc), cho biết việc gãi có nhiều lợi ích nhưng phải thực hiện "một cách khoa học". Việc gãi "khoa học" đòi hỏi phải sử dụng đầu ngón tay, nhẹ nhàng xoa hoặc véo, thay vì dùng móng tay và phải thực hiện trong giới hạn.

Nghiên cứu mới tập trung vào tình trạng ngứa cấp tính, thay vì tình trạng ngứa mãn tính thường gặp ở những người bị bệnh chàm hoặc tiểu đường. Việc gãi thỉnh thoảng có tác dụng kháng khuẩn, nhưng nếu làm thường xuyên có thể gây tổn thương da và kích hoạt hoặc làm trầm trọng thêm tình trạng viêm.

Cũng cần nhấn mạnh rằng "ngứa" có thể là dấu hiệu của sự khó chịu, chẳng hạn như dị ứng, da khô, cháy nắng, nhiễm trùng da... Nếu tình trạng ngứa không thuyên giảm sau khi gãi và có xu hướng trầm trọng hơn, bạn nên đi khám kịp thời.