Tranh giành quyền kiểm soát

Grab đang tìm kiếm một số điều khoản khác làm điều kiện cho việc sáp nhập, bao gồm việc trao cho Anthony Tan quyền biểu quyết và phủ quyết đối với các quyết định của Hội đồng quản trị, cũng như có ảnh hưởng đến khoản bồi thường của chính mình.

Một nguồn tin riêng cho biết các điều kiện như "nếu CEO mới của công ty sáp nhập qua đời thì ai sẽ được bổ nhiệm, và theo điều kiện nào", cũng đang được Grab và Gojek thảo luận.

Nếu thỏa thuận được thông qua, Tan sẽ nắm quyền lực trọn đời với công ty sáp nhập. Điều này dấy lên lo ngại cho một số nhà đầu tư, và họ có thể phá hủy bất kỳ danh sách công khai tiềm năng nào, do lo ngại về quản trị. Bên cạnh đó, một số nhà đầu tư muốn nhanh chóng khởi động IPO của công ty hợp nhất sau khi kết thúc thỏa thuận.

Grab cho rằng công ty sau khi sáp nhập sẽ được điều hành theo cách tuân thủ các quy định về IPO.

Hai siêu ứng dụng Đông Nam Á Grab và Gojek đã đàm phán sáp nhập được gần một năm nhưng chưa đạt được thỏa thuận. Ảnh: Internet

SoftBank , nhà đầu tư lớn nhất của Grab và Gojek đã từ chối bình luận về vấn đề này.

Nếu thương vụ sáp nhập thành công, Grab sẽ nắm quyền lớn nhất trong công ty sáp nhập, vì Gab được định giá cao hơn Gojek và hoạt động ở nhiều thị trường hơn. Một người am hiểu vấn đề này cho biết, các cuộc đàm phán vẫn đang ở giai đoạn đầu, nhưng đã có nhiều bất đồng xảy ra, liên quan đến cơ cấu cổ phần của công ty kết hợp. 

Người này cho biết, Gojek đã yêu cầu 40% cổ phần. Nhưng phía Grab cho rằng mức giá này "về cơ bản là quá nhiều". Grab tự tin đang trong tình trạng tài chính lành mạnh hơn, bao gồm cả doanh thu, so Gojek.

Thương vụ đàm phán sáp nhập của Grab và Gojek đã kéo dài trong gần một năm. Trong khi đó, các nhà đầu tư của cả hai bên đều đang ráo riết theo đuổi một thỏa thuận sớm nhất có thể, vì cổ phiếu của Sea, công ty công nghệ lớn nhất khu vực đang sở hữu Shopee, đã tăng gấp 5 lần trên Sàn giao dịch chứng khoán New York kể từ đầu năm.

Một số nhà đầu tư mong muốn chấm dứt sự cạnh tranh gay gắt khi Grab và Gojek đã "đốt cháy" hàng tỷ USD vốn. Đặc biệt là khi cả hai công ty đều bị ảnh hưởng tiêu cực bởi đại dịch COVID-19, vì nhu cầu gọi xe vốn là mảng cốt lõi, bị ảnh hưởng nghiêm trọng.

Chiến lược của  SoftBank?

Đề xuất của Grab phản ánh chiến lược của SoftBank. Quỹ này đã đầu tư khoảng 3 tỷ USD vào Grab và các doanh nghiệp liên quan lĩnh gọi xe, bao gồm Uber Technologies và Didi Chuxing, cũng là cổ đông của Grab.

SoftBank và Quỹ Tầm nhìn đôi khi nắm cổ phần lớn trong các công ty đầu tư, nhưng để những người sáng lập duy trì quyền kiểm soát. Và trong khi việc huy động vốn lớn có xu hướng làm loãng cổ phần sở hữu của người sáng lập, SoftBank cho phép các công ty được đầu tư của mình vẫn dưới sự kiểm soát của người sáng lập. Điều này bảo vệ SoftBank khỏi việc gánh chịu các khoản nợ phải trả, nếu khoản đầu tư trở nên chua chát.

Tuy nhiên, việc trao quyền kiểm soát bất bình đẳng cho người sáng lập đã bị giám sát chặt chẽ sau vụ  WeWork niêm yết cổ phiếu không thành vào năm ngoái. 

Ban đầu, WeWork cho biết nhà đồng sáng lập Adam Neumann sẽ sở hữu cổ phiếu có quyền biểu quyết nhiều hơn 20 lần so với cổ phiếu phổ thông. Và vợ ông, là Rebekah, sẽ đóng vai trò quan trọng trong việc chỉ định người kế vị nếu ông qua đời. Nhưng đợt IPO đã sụp đổ, và sự sụt giảm mạnh về định giá của WeWork dẫn đến khoản lỗ lớn nhất trong lịch sử của SoftBank.

Thương vụ IPO của WeWork đã sụp đổ. Ảnh: Getty

Neumann từ chức CEO của WeWork nhưng sau đó đã kiện SoftBank vì công ty này rút lại lời đề nghị mua tới 3 tỷ USD cổ phiếu WeWork từ ông và các cổ đông khác.

Theo một nguồn tin, các CEO SoftBank đang thảo luận với Tan về các điều khoản. Tuy nhiên, thông tin chi tiết về thỏa thuận cổ đông hiện tại giữa Grab và Quỹ Tầm nhìn, đơn vị sở hữu cổ phần tại Grab, vẫn chưa rõ ràng. 

Grab và Gojek vẫn có thể từ bỏ việc sáp nhập

Các hồ sơ cho thấy, một đơn vị của SoftBank sở hữu 22% cổ phần của Grab Holdings nhưng không có quyền biểu quyết vào năm 2018. Sau đó, SoftBank đã chuyển nhượng cổ phần của mình cho Quỹ Tầm nhìn.

Các nhà đầu tư đằng sau Grab và Gojek cũng đang liên kết để tìm kiếm sự hợp nhất giữa hai công ty, nhưng bản thân các công ty vẫn tách biệt, và thỏa thuận cuối cùng còn kéo dài nhiều tháng nữa. Một số người cho biết, cả hai công ty vẫn có thể từ bỏ việc sáp nhập.

Ngay cả khi hai kỳ lân đồng ý hợp nhất, các vấn đề chống độc quyền chắc chắn sẽ dẫn đến các thỏa thuận khác tại thị trường Indonesia, nơi cả hai vẫn chiếm ưu thế trong cả dịch vụ đặt xe và giao hàng. 

Trước đó, một quan chức cấp cao của chính phủ Indonesia đã nói với Nikkei Asia, rằng "chính phủ muốn sự cạnh tranh lành mạnh giữa hai công ty, để có sự cân bằng thị trường". Nếu một công ty hợp nhất được thành lập, nó "có thể gây hại cho người tiêu dùng".