Trước thực trạng nhức nhối về nạn săn bắt chim yến tại Việt Nam và nhiều mối đe dọa môi sinh của quần thể loài chim yến, thách thức cạnh tranh khốc liệt của thương trường và sự trà trộn đánh lận thương hiệu của gian lận thương mại, cạnh tranh không lành mạnh, đã gây ảnh hưởng không nhỏ đến phát triển quần thể chim yến hàng, không chỉ ảnh hưởng đến việc bảo tồn, phát huy ngành nghề mang lại lợi ích kinh tế cao, mà còn ảnh hưởng giá trị Di sản Văn hóa phi vật thể Quốc gia…
Ngày 07/11/2025, tại khách sạn Nha Trang Palace, UBND tỉnh Khánh Hòa đã phối hợp với Công ty TNHH Nhà nước MTV Yến sào Khánh Hòa (Công ty Yến sào Khánh Hòa) tổ chức Hội thảo khoa học về “Bảo vệ và phát triển bền vững quần thể chim yến”. Diễn đàn đã quy tụ trên 100 đại biểu là các nhà quản lý nhà nước, các nhà khoa học, các nhà nghiên cứu hàng đầu Việt Nam và các doanh nghiệp cùng gắn kết trong nghề sản xuất, khai thác yến sào, cùng lắng nghe, thảo luận, phân tích, trao đổi kinh nghiệm và đề xuất các giải pháp khoa học công nghệ, chính sách, cùng các hợp tác quốc tế nhằm bảo tồn và phát triển bền vững ngành nghề yến sào Việt Nam theo hướng hiện đại, hiệu quả và bền vững.
Tại Việt Nam, nguồn yến đảo tự nhiên chủ yếu được khai thác ở các hang đảo ven biển miền Trung, trong đó tỉnh Khánh Hòa là địa phương có sản lượng lớn nhất khu vực Đông Nam Á và là trung tâm của nghề khai thác, chế biến và phát triển yến sào Việt Nam. Ngành nghề khai thác Yến sào Khánh Hòa đã ra đời trên 700 năm. “Tri thức khai thác, chế biến yến sào” và “Lễ hội Yến sào Khánh Hòa” đã được Hội đồng Di sản Văn hóa Quốc gia chính thức công nhận là 2 Di sản Văn hóa phi vật thể Quốc gia. Vì vậy, trách nhiệm bảo tồn giá trị Di sản Quốc gia yến sào được coi là sứ mệnh của Công ty Yến sào Khánh Hòa và là trách nhiệm của mọi công dân.
Để bảo vệ nguồn tài nguyên thiên nhiên yến sào và ngành nghề khai thác, chế biến yến sào Việt Nam, trước hết phải chú trọng bảo vệ chất lượng và giá trị sinh học vượt trội của yến sào Việt Nam, so với nhiều quốc gia trong khu vực. Với điều kiện tự nhiên phù hợp và nguồn gen chim yến quý hiếm, Yến sào Khánh Hòa được mệnh danh là “Vàng trắng”, bởi giá trị dinh dưỡng và dược liệu đặc biệt cao cấp, quý hiếm của thiên nhiên, từ loài chim yến hàng (tên khoa học Aerodramus fuciphagus). Đây là loài chim yến đảo thiên nhiên cho tổ yến có chất lượng cao hàng đầu thế giới và chúng thường làm tổ trong hang, nẻ vách núi các đảo.
Từ 8 đảo, 40 hang yến (năm 1990), trải qua 35 năm xây dựng và phát triển, đến nay Công ty Yến sào Khánh Hòa đã phát triển, gầy đàn, nhân quần thể chim yến sinh sống lên 33 đảo 113 hang yến, không chỉ đứng đầu khu vực Đông Nam Á, mà còn cho ra trên 60 dòng sản phẩm có gia trị dinh dưỡng cao, đồng hành cùng sức khỏe cộng đồng ở nhiều quốc gia trên thế giới. Việc bảo tồn và khai thác hợp lý các hang đảo yến thiên nhiên không chỉ mang ý nghĩa kinh tế to lớn mà còn góp phần tăng quần thể chim yến đảo tự nhiên. Từ đó, nâng cao tiềm năng phát triển nghề nuôi và khai thác yến đảo, yến nhà của Việt Nam với trên 30 ngàn chủ thể nhà yến, trải rộng khắp 22/34 tỉnh, thành, sản lượng đạt khoảng 270 tấn tổ yến/năm. Đặc biệt, Việt Nam đã chính thức xuất khẩu chính ngạch tổ yến sang Trung Quốc theo Nghị định thư năm 2022 và Nghị định thư năm 2025, mở ra thị trường tiềm năng rộng lớn và khẳng định uy tín của thương hiệu Yến sào Việt Nam trên trường quốc tế.
Tuy nhiên, trước thực tế suy giảm quần thể chim yến đảo tự nhiên do tác động của biến đổi khí hậu, ô nhiễm môi trường và nạn săn bắt trái phép với nhiều yếu tố khách quan lẫn chủ qun khác như: Thực trạng nghề nuôi yến phát triển tự phát, thiếu quy hoạch tổng thể và thiếu liên kết chuỗi giá trị; Công nghệ chế biến sâu, truy xuất nguồn gốc và quản lý chất lượng sản phẩm còn hạn chế; Nhận thức cộng đồng còn hạn chế về bảo vệ và phát triển bền vững đàn chim yến; Quy hoạch và công tác quản lý nhà nước về nghề nuôi chim yến, khai thác yến chưa đồng bộ, chưa sát thực tiễn; Thị trường xuất khẩu vẫn còn tiềm ẩn nhiều rủi ro trong bối cảnh hội nhập quốc tế ngày càng sâu rộng,… Vì vậy, việc ứng dụng khoa học công nghệ và các giải pháp kỹ thuật tiên tiến, tích cực trong bảo tồn, phát triển quần thể chim yến đảo trở thành yêu cầu cấp thiết, nhằm đảm bảo phát triển bền vững ngành nghề yến sào ở nước ta.
Phát biểu tại hội thảo, TS.Nguyễn Văn Long, Vụ Trưởng Vụ Khoa học và Công nghệ- Bộ Nông nghiệp và Môi trường nhấn mạnh: “…Nên khuyến khích ứng dụng mạnh mẽ khoa học- công nghệ hiện đại trong công tác bảo tồn và phát triển bền vững quần thể chim yến. Cụ thể như ứng dụng công nghệ drone, camera AI và cảm biến IoT để giám sát sinh cảnh, quần thể và điều kiện môi trường; Sử dụng dữ liệu lớn (Big Data) và trí tuệ nhân tạo (AI) để phân tích hành vi, dự báo biến động quần thể; cần xây dựng ngân hàng gen quốc gia về chim yến, kết hợp công nghệ sinh học và genomics (hệ gen học) trong nhân giống và phục hồi quần thể tự nhiên…
Bộ Nông nghiệp và Môi trường cũng đề nghị hoàn thiện khung pháp lý quốc gia về quản lý, khai thác, xuất khẩu và truy xuất nguồn gốc sản phẩm yến sào, xây dựng chiến lược quốc gia về bảo tồn và phát triển bền vững quần thể chim yến Việt Nam, tăng cường hợp tác khoa học công nghệ và quốc tế; cần đẩy mạnh liên kết 4 nhà, Nhà nước - nhà khoa học - nhà doanh nghiệp - nhà nông nhằm hình thành chuỗi giá trị yến sào bền vững, từ khai thác, chế biến đến tiêu thụ. Từ đó, nâng cao ý thức cộng đồng, ngăn chặn triệt để săn bắt trái phép và phá hoại môi trường sinh cảnh của chim yến…"
Hội thảo đã chọn 8 tham luận ý nghĩa, thiết thực trình bày tại hội thảo với các đề tài: “Tình hình phát triển, quản lý nuôi chim yến và xuất khẩu tổ yến” của Ths.Đỗ Văn Hoan, Cục Chăn nuôi và Thú y, Bộ Nông Nghiệp và Môi trường; “Cơ sở khoa học và thực tiễn phát triển bền vững nghề nuôi chim yến Việt Nam” của Ths.Lê Hữu Hoàng, nguyên phó Chủ tịch Thường trực UBND tỉnh Khánh Hòa; “Phòng chống săn bắt trái phép và nâng cao ý thức cộng đồng trong bảo vệ chim yến” của Ths.Võ Văn Công, Phó giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường Khánh Hòa; “Ứng dụng các công nghệ hiện đại trong giám sát, bảo tồn và phát triển bền vững nguồn tài nguyên chim yến đảo của Việt Nam” của PGS.TS. Nguyễn Lân Hùng Sơn, Trưởng Khoa Sinh học Trường Đại học Sư phạm Hà Nội; “Phát sinh chủng loài, hội tụ gen và chiến lược bảo tồn chim yến hàng trong kỷ nguyên genomics và biến đổi khí hậu” của PGS.TS. Đặng Thúy Bình, Viện Công nghệ Sinh học và Môi trường- Trường Đại học Nha Trang; “Ảnh hưởng của biến đổi khí hậu với sự phat triển quần thể chim yến đảo tỉnh Khánh Hòa” của Ths.Nguyễn Hồng Trường, Phó Giám đốc Đài KTTV khu vực Nam Trung Bộ; “Phát triển chuỗi giá trị ngành hàng yến sào Việt Nam từ khai thác, chế biến đến xuất khẩu” của Ths. Nguyễn Thanh Hải, Tổng Giám đốc Công ty Yến sào Khánh Hòa và đề tài “Một số đề xuất nhằm bảo vệ và phát triển bền vững quần thể chim yến tại Việt Nam” của TS.Võ Tấn Phong, Ban QL & KT yến Cù Lao Chàm, Hội An.
Nhân dịp này, ban tổ chức hội thảo cũng đã kêu gọi quyên góp hỗ trợ đồng bào vùng lũ vượt qua khó khăn, biến tri thức và lòng nhân ái thành hành động thiết thực. Tổng số tiền quyên góp tại hội thảo được 100 triệu đồng.
Nữ Trí thức Khánh Hòa tham gia hội thi chạy bộ khỏe, đẹp cùng Trường Đại học Nha Trang
Phong trào chạy bộ khuyến khích phụ nữ chủ động chăm sóc sức khỏe thể chất, thúc đẩy sự phát triển toàn diện và là nét đẹp văn hóa, góp phần tạo nên một phong cách sống lành mạnh.