Giữa không gian sôi nổi của Diễn đàn Chuyển đổi Xanh và Ngày hội Tái chế 2025, dưới sự điều phối tài tình của nhà báo Vũ Kim Hạnh, một talk show mang tên "Khi cuộc đời cho ta quả dứa" đã thực sự thắp lên ngọn lửa cảm hứng. 

Câu chuyện xoay quanh một loại trái cây quen thuộc, bình dị – quả dứa – nhưng lại trở thành nguồn cảm hứng bất tận, mở lối cho những đột phá xanh từ ba doanh nghiệp tưởng chừng không hề có mối liên hệ nào: Faslink với dệt may, Fuwa3e với chất tẩy rửa, và Liên Thành với nước mắm.

Đây không chỉ là những câu chuyện về kinh doanh, mà còn là hành trình của sự kiên trì, tầm nhìn bền vững và khả năng kiến tạo giá trị phi thường từ những "phế phẩm" bị bỏ quên, biến chúng thành những sản phẩm mang lại lợi ích cho cộng đồng và môi trường.

Nhà báo Vũ Kim Hạnh và các daonh nghiệp sáng tạo từ dứa.

Từ vỏ dứa bỏ đi đến chất tẩy rửa sinh học chinh phục thị trường thế giới

Hành trình của Fuwa3e khởi đầu đầy bất ngờ tại Thanh Hóa, thủ phủ dứa của Việt Nam, nơi những quả dứa vàng ươm được thu hoạch để lấy lõi xuất khẩu, còn vỏ thì bị vứt bỏ, chất thành đống, gây lãng phí và ô nhiễm môi trường.

Trong bối cảnh đó, ông Lê Duy Hoàng, Nhà sáng lập, thành viên HĐQT kiêm Giám đốc Sản xuất Công ty TNHH Fuwa Biotech, đã nhìn thấy một tiềm năng ít ai ngờ tới. Ông chia sẻ, trong một lần tìm hiểu về eco enzyme – dịch chất lên men từ quả dứa, ông đã nảy ra ý tưởng tận dụng vỏ dứa, bởi loại quả này vốn nổi tiếng với khả năng khử mùi tự nhiên và làm sạch. Chính từ ý tưởng ban sơ ấy, một chân trời mới đã mở ra cho thứ phế phẩm vô giá này.

Chỉ bằng việc ngâm ủ khoảng hai tháng, eco enzyme sẽ được thu hoạch. Khi kết hợp với các phụ liệu hữu cơ khác và phụ gia có nguồn gốc thực vật, một chất tẩy rửa sinh học hoàn toàn mới đã ra đời. Sau sáu năm miệt mài nghiên cứu và hoàn thiện, sản phẩm của Fuwa3e đã vượt qua mọi rào cản, chinh phục thành công cả những thị trường khó tính nhất. Thật đáng tự hào, Fuwa3e không chỉ là hàng tẩy rửa sinh học tiên phong ở Việt Nam mà còn tự tin đặt chân vào các "vương quốc" của chất tẩy rửa như Hàn Quốc, Mỹ, và đặc biệt là Đức – minh chứng hùng hồn cho chất lượng và giá trị đột phá của sản phẩm Việt.

Tuy nhiên, con đường này không trải hoa hồng. Khi lần đầu tiên ra mắt thị trường vào cuối năm 2019, dù giá thành thấp hơn sản phẩm cao cấp nhập khẩu, Fuwa3e lại có giá bán cao gấp đôi các sản phẩm tẩy rửa thương mại thông thường.

"Lúc đó mọi người không biết sản phẩm sinh học, trong giai đoạn đầu hơi nản kiên trì ấy đã gặt hái thành quả ngọt ngào: sản phẩm của Fuwa3e không chỉ chất lượng mà còn có giá cả cạnh tranh, dễ dàng tiếp cận mọi nhà. Nhắn nhủ tới các bạn khởi nghiệp xanh, Nhà sáng lập Fuwa3e gửi gắm một thông điệp giản dị nhưng sâu sắc: "Sống như trái dứa, bên ngoài gai góc, kiên trì chăm chỉ, chịu đựng các khắc nghiệt, chúng ta sẽ thu được thành quả là vị ngọt ngào bên trong."

Ông Lê Duy Hoàng – Nhà sáng lập, thành viên HĐQT, Giám đốc Sản xuất Công ty TNHH Fuwa Biotech

Dệt lá dứa thô sơ thành vải thời trang cao cấp

Tiếp nối mạch cảm hứng từ quả dứa, bà Nguyễn Bích Diền, Phó Tổng Giám đốc Công ty Cổ phần Kết nối Thời trang Faslink, đã mang đến một câu chuyện hoàn toàn khác biệt nhưng không kém phần ấn tượng: hành trình biến lá dứa thô sơ thành vải thời trang cao cấp. Bà Diền chia sẻ, dự án vải sợi dứa của Faslink không chỉ đơn thuần là kinh doanh, mà còn gánh trên vai trọng trách và niềm tự hào dân tộc.

Đây là khát khao đưa sản phẩm thời trang Việt Nam có chỗ đứng vững chắc trên bản đồ thế giới, thay vì mãi phụ thuộc vào nguyên liệu ngoại nhập. "Nỗi đau" của ngành dệt may, thời trang Việt Nam chính là việc hơn 90% nguyên liệu vải, dù là cotton hay polyeste, đều phải nhập khẩu. Từ trăn trở đó, Faslink cùng các đối tác đã bắt tay vào cuộc hành trình đầy thử thách: biến những chiếc lá dứa tưởng chừng vô dụng thành sợi vải, thành quần áo, thành những sản phẩm may mặc mang đậm dấu ấn Việt.

Thành quả đã đến một cách ngọt ngào: "Rất vui sản phẩm thời trang PINALINA của Faslink được làm từ chất liệu vải sợi dứa, một loại vải được làm từ phụ phẩm nông nghiệp, vừa được trưng bày ở New York và là một trong những sản phẩm bán chạy nhất," bà Diền hồ hởi thông báo.

Chỉ cách đây một tháng kể từ khi công bố, PINALINA đã nhận được đơn hàng đầu tiên lên tới 10.000 chiếc áo đồng phục, cung cấp cho một công ty xây dựng tại Việt Nam. Đây là minh chứng rõ nét cho thấy, sản phẩm xanh, bền vững hoàn toàn có thể chinh phục thị trường nội địa và quốc tế.

Bà Nguyễn Bích Diền – Phó TGĐ Công ty Cổ phần Kết nối Thời trang – Faslink (bìa phải).

Tuy nhiên, cũng như Fuwa3e, Faslink đã trải qua muôn vàn khó khăn. Những ngày đầu, sản phẩm dệt thủ công từ sợi lá dứa vô cùng cứng cáp, dường như chỉ phù hợp để làm giày, da, hay các sản phẩm đan lát. Ý nghĩ sản xuất công nghiệp quy mô lớn dường như là điều không tưởng. Nhưng với bà Diền, đó chính là cách cuộc đời thử thách sự bền bỉ và sáng tạo. Những người sáng lập Faslink đã phải lặn lội đến đủ các cơ sở xe sợi, ngày đêm trăn trở tìm cách làm sao để sợi tự nhiên từ gốc thực vật hay xenlulô có thể mềm mại như cotton hay các loại sợi công nghiệp khác.

"Đó là một thách thức cuộc đời dành cho lá dứa," bà Diền cảm thán. "Đến thời điểm này sản phẩm vải, quần áo từ lá dứa rất thân thiện với người dùng, chống nắng và khử mùi. Chúng tôi đã liên kết với các viện để kiểm nghiệm và tìm ra các tính năng vượt trội này. Để có vải sợi dứa như ngày nay quả thực là một niềm tự hào lớn của chúng tôi." Chính sự kiên định, không bỏ cuộc trước thử thách đã giúp Faslink biến "quả dứa" gai góc thành những bộ cánh thanh lịch, thân thiện và đầy giá trị.

Biến dứa thành nước mắm chay

Cuộc phiêu lưu của quả dứa còn tiếp tục với Công ty Cổ phần Chế biến Thủy Hải Sản Liên Thành, một thương hiệu nước mắm truyền thống lâu đời. Nước mắm chay Liên Thành, ra đời từ đầu năm 2012, đã có tuổi đời hơn 13 năm, mang theo câu chuyện đầy duyên lành về “Khi cuộc đời cho Liên Thành quả dứa,” như lời bà Hoàng Thị Kim Châu, Giám đốc Công ty, hồi tưởng.

Năm 2006-2007, thị trường Việt Nam rúng động bởi sự cố nước tương chứa 3-MCPD, tạo ra một nhu cầu cấp thiết về sản phẩm an toàn cho người ăn chay. Cùng lúc đó, nguồn cá cơm – nguyên liệu chính để sản xuất nước mắm truyền thống – lại trở nên khan hiếm. Trong bối cảnh khó khăn kép ấy, ban lãnh đạo Liên Thành đã đặt ra một đề bài táo bạo: nghiên cứu tìm ra nguyên liệu mới, đặc biệt là phế phẩm từ các ngành khác, để sản xuất nước chấm.

Nhiều nguyên liệu khác như thịt trái điều, xơ trái mít, bã đậu nành đã được thử nghiệm, nhưng đều không mang lại kết quả như mong đợi. Cho đến năm 2011, một lãnh đạo của Liên Thành trong chuyến công tác miền Tây đã chứng kiến cảnh dứa (thơm) trúng mùa nhưng giá lại rẻ bèo, chỉ bằng một phần ba thông thường, chất đống đầy ngoài đường không ai mua.

"Trước đây, chúng tôi đã có nghiên cứu thành phần trái dứa, có đạm, có enzyme tương tự như nguyên liệu cá cơm," bà Châu chia sẻ. Chính lòng trắc ẩn và tầm nhìn xa đã thúc đẩy Liên Thành đưa ra một quyết định lịch sử: "giải cứu" 100 tấn dứa, ban đầu là để phục vụ sản xuất nước mắm mặn.

Bà Hoàng Thị Kim Châu – Giám đốc Công ty Cổ phần Chế biến Thủy Hải Sản Liên Thành.

Quá trình ủ chượp được tiến hành y hệt như sản xuất nước mắm từ cá. Bốn tháng sau, một dung dịch màu vàng rơm, có tính chất tương đồng với nước mắm truyền thống đã ra đời. "Khi đó Liên Thành mới nghĩ đến việc dùng trái thơm làm nguyên liệu chính để sản xuất nước mắm cho người ăn chay," bà Châu kể lại khoảnh khắc "Eureka!". Độ "giống y thật" của nước mắm từ thơm gây ngạc nhiên cho cả những người sành ăn.

Bà Châu kể lại kỷ niệm năm 2012 khi trực tiếp đi bán hàng: bà biếu sư thầy, sư cô và các phật tử, tất cả đều ngạc nhiên hỏi: "Nước mắm thiệt mà, sao lại gọi là nước mắm chay được?". Đây là minh chứng hùng hồn cho sự thành công vượt bậc của sản phẩm.

Tuy nhiên, nước mắm chay từ trái thơm cũng không thiếu thách thức. Vì được sản xuất hoàn toàn từ nước cốt trái thơm, sản phẩm này không bảo quản được lâu. "Vòng đời sản phẩm rất ngắn. Nước mắm mặn nếu không mở thì hai năm cảm quan không thay đổi, nhưng nước mắm chay thì không được," bà Châu thẳng thắn. Đó chính là những động lực để Liên Thành không ngừng nghiên cứu, tinh chỉnh, và đến nay, họ tự hào là đơn vị tiên phong sản xuất nước mắm chay từ trái thơm, đã chiếm lĩnh được lòng tin của người tiêu dùng.

Những câu chuyện đầy cảm hứng từ Fuwa3e, Faslink và Liên Thành tại Diễn đàn Chuyển đổi Xanh đã chứng minh một điều: trong mỗi thách thức, trong mỗi "phế phẩm" bị lãng quên, đều ẩn chứa một cơ hội vàng để kiến tạo giá trị mới. Chỉ cần một tầm nhìn bền vững, một trái tim kiên trì và một khối óc không ngừng sáng tạo, những "quả dứa" bình dị nhất cũng có thể biến hóa, mang đến "vị ngọt ngào" của thành công và nâng tầm trí tuệ Việt trên trường quốc tế.

Diễn đàn Chuyển đổi Xanh và Ngày hội Tái chế 2025” là một sự kiện được tổ chức tại Thành phố Hồ Chí Minh, nhằm mục đích kết nối, chia sẻ và thúc đẩy các giải pháp chuyển đổi xanh trong doanh nghiệp và đời sống, đồng thời hướng tới phát triển kinh tế tuần hoàn và tăng cường tái chế, tái sử dụng tài nguyên. Sự kiện này là một phần của nỗ lực hướng tới mục tiêu phát thải ròng bằng “0” (Net Zero) của Việt Nam.

Diễn đàn do Hội Doanh nghiệp Hàng Việt Nam Chất lượng cao (DN HVNCLC), Trung tâm Nghiên cứu kinh doanh và Hỗ trợ doanh nghiệp BSA, Chương trình HVNCLC – Chuẩn hội nhập – BSAS phối hợp tổ chức, với sự đồng hành của Công ty Cổ phần Nhựa tái chế Duy Tân (DUYTAN Recycling).

Diễn đàn là không gian để các chuyên gia, doanh nghiệp, tổ chức và cộng đồng cùng trao đổi, thảo luận về các vấn đề liên quan đến chuyển đổi xanh và phát triển bền vững. Sự kiện còn có các hoạt động như: triển lãm, hội thảo chuyên đề, các buổi tọa đàm, giao lưu, trình diễn các ý tưởng sáng tạo, và các cuộc thi về tái chế, tuần hoàn.

Song song với Diễn đàn là Ngày hội Tái chế, nơi trưng bày, giới thiệu các sản phẩm, mô hình, sáng kiến tái chế, tái sử dụng, và các sản phẩm thân thiện với môi trường, đồng thời tạo cơ hội kết nối giữa các doanh nghiệp, nhà nghiên cứu và cộng đồng.