Mặc dù khẳng định xăng E5RON92 giúp giảm đáng kể các khí thải gây ô nhiễm môi trường như khí CO (giảm 27,76%), HC (giảm 16,23%)... so với các loại xăng khoáng thông dụng như A92 và A95; nhưng Bộ Công thương cũng thừa nhận lượng xăng E5 tiêu thụ trên thị trường chưa đạt mục tiêu như kỳ vọng, còn xăng E10 chưa được lưu thông trên thị trường theo như lộ trình mà quyết định số 53/2012 của Thủ tướng về việc sản xuất, phối chế, kinh doanh xăng E5, E10 đề ra.

Theo Vụ Thị trường trong nước (Bộ Công thương) cho biết trong 9 tháng đầu năm 2021, lượng xăng E5RON92 tiêu thụ đạt khoảng 1,67 triệu m3 (tương đương 185.500 m3/tháng), chiếm khoảng 31,4% tổng lượng xăng tiêu thụ trong nước. Trong năm 2020 trước đó, lượng xăng E5RON92 tiêu thụ trong nước đạt khoảng 2,5 triệu m3 (tương đương 208.300 m3/tháng), chiếm tỉ lệ khoảng 32% tổng lượng xăng tiêu thụ. 

Người dân đổ xăng E5RON92 tại một cây xăng ở quận Phú Nhuận, TP.HCM. Ảnh: tuoitre.vn

Lý giải nguyên do tỉ lệ sử dụng xăng E5, E10 chưa đạt được mong muốn, đại diện Vụ Thị trường trong nước (Bộ Công thương) cho rằng: do ảnh hưởng của dịch Covid-19, nhu cầu đi lại của người dân giảm xuống nên lượng xăng E5RON92 cũng như tổng lượng tiêu thụ xăng trong nước giảm so với năm 2020.

Về phía đại diện Vụ Khoa học công nghệ (Bộ Công thương) lại cho rằng do chính sách về giá cả chưa linh hoạt, chưa tạo được sự chênh lệch về giá cần thiết nhằm khuyến khích các đầu mối, đại lý, tổng đại lý và các cửa hàng xăng dầu đầu tư kinh doanh xăng E5. bên cạnh đó, việc tuyên truyền để làm thay đổi thói quen, nhận thức của người tiêu dùng chưa thường xuyên, rộng khắp.

Do đó, Bộ Công thương khẳng định sẽ tiến hành đánh giá tổng thể toàn bộ lộ trình thực hiện theo quyết định 53 về nguồn nguyên liệu, công nghệ sản xuất ethanol, pha chế, phân phối... để đề xuất Chính phủ thay đổi lộ trình cho phù hợp với điều kiện thực tế. Đồng thời, tiếp tục thực hiện các biện pháp để thúc đẩy tiêu thụ sản lượng E5RON92 trên thị trường như: thông tin tuyên truyền để người tiêu dùng thấy rõ được lợi ích khi sử dụng xăng E5 nói riêng, nhiên liệu sinh học nói chung. Cải cách chính sách về giá đối với nhiên liệu sinh học để khuyến khích người tiêu dùng sử dụng xăng E5.

Một số chuyên gia cũng cho rằng việc khuyến khích sử dụng xăng sinh học là cần thiết và phù hợp với xu hướng của thế giới. Nhưng trong khi nhiều nước đã sử dụng xăng E10, E20 với tỉ lệ ethanol nhiều hơn thì Việt Nam mới triển khai được xăng sinh học E5 (là loại xăng được pha trộn ở mức thấp nhất), trong khi xăng E10 chưa được đưa ra thị trường. Bài toán đặt ra là làm sao tiếp tục dùng nhiên liệu sạch hơn với lộ trình phù hợp.

Theo TS Hoàng Dương Tùng, chủ tịch Mạng lưới không khí sạch Việt Nam khuyến nghị: "Có thể tính toán khi chuyển sang xăng E10, chỉ bán E10 thôi và không bán xăng E5 nữa. Việc chuyển đổi cần có một lộ trình được tính toán kỹ lưỡng và chuẩn bị đầy đủ các yếu tố cho thị trường vận hành, với các cơ chế khuyến khích xăng sinh học, đặc biệt là cơ chế giá làm sao để phù hợp với khả năng chi trả cho người dân".

Xăng sinh học hay còn được gọi là gasohol hoặc biogasoline được tạo ra bằng cách phối trộn cồn sinh học ethanol khan (anhydrous ethanol) với xăng thông thường theo một tỉ lệ nhất định, trong đó xăng E5 gồm 5% ethanol và 95% xăng thông thường, còn xăng E10 có 10% ethanol.

Hiện tại, thuế bảo vệ môi trường đối với xăng E5RON92 đang ở mức 3.800 đồng/lít, tức là việc tính thuế bảo vệ môi trường đối với xăng E5RON92 bằng 95% mức thuế bảo vệ môi trường của xăng khoáng RON92.

Bộ Công thương cho rằng chưa phù hợp khi hiệu quả bảo vệ môi trường của xăng sinh học cao hơn xăng khoáng. Từ kinh nghiệm của xăng E5RON92, theo Bộ Công thương cần có cơ chế thuế, phí để khuyến khích, giảm giá xăng sinh học, tạo sự chênh lệch đáng kể với xăng khoáng RON95 thì mới hấp dẫn người dùng.