Trong cơ thể luôn có một lượng vi khuẩn hỗ trợ và tương sinh nhau, một trong số đó là các vi khuẩn có lợi. Ví dụ như vi khuẩn đường ruột giúp tiêu hóa thức ăn, vi khuẩn trên lưỡi - da giúp cơ thể chống lại các mầm bệnh xâm nhập.

Mới đây, một nhóm tác giả nghiên cứ đến từ Bỉ đã phát hiện ra một nhóm vi khuẩn có lợi trong mũi. Nhóm nghiên cứu do nhà vi trùng học Sarah Lebeer (Đại học Antwerp) đứng đầu.

Họ đã điều tra vi khuẩn trong mũi của 100 người khỏe mạnh, sau đó so sánh với những vi khuẩn được tìm thấy ở các bệnh nhân viêm mũi, viêm xoang mãn tính. Kết quả cho thấy trong số 30 loại vi khuẩn phổ biến được nhóm phát hiện, có một nhóm vi khuẩn nổi bật có khả năng kháng khuẩn, kháng viêm có tên gọi là Lactobacillus.

Theo dữ liệu được công bố trên Tạp chí Cell Reports, lượng Lactobacillus trong mũi người khỏe mạnh dồi dào gấp 10 lần so với những người mắc bệnh.

Hình ảnh kính hiển vi quét chủng Lacticaseibacillus casei AMBR2.

Nhà vi sinh học Maria Marco, tại Đại học California Davis (UC Davis - The University of California), đánh giá công trình này là một cửa ngõ quan trọng để nhận biết “phẩm chất” của vi khuẩn trong cơ thể. Trước đó mặc dù đã có nhiều nghiên cứu tương tự nhưng chưa có nghiên cứu nào tiến sâu và chi tiết như vậy. 

Thông thường, Lactobacillus phát triển ở những vùng nghèo oxy, vì vậy việc nó xuất hiện ở cơ quan hít thở khiến các nhà nghiên cứu vô cùng ngạc nhiên. 

Mặc dù vậy, khi nhìn sâu hơn vào loại vi khuẩn này, nhóm phát hiện chủng đặc biệt trong mũi người, có các gene đặc biệt gọi là catalase giúp trung hòa oxy một cách an toàn. Lactobacillus đã thích nghi với môi trường này.

Khi soi dưới kính hiển vi sẽ thấy vi khuẩn này có những phần thu nhỏ như búi tóc, có tên gọi fimbriae. Fimbriae có nhiệm vụ neo vi khuẩn vào bên trong mũi.  Các sợi lông liên kết với thụ thể trên tế bào da trong mũi, khiến tế bào đóng lại như một cánh cửa. Nếu có ít tế bào mở cửa, các chất gây dị ứng và vi khuẩn có hại sẽ khó xâm nhập vào bên trong mũi hơn.

Tuy nhiên, khả năng chống lại bệnh tất của Lactobacillus cần được kiểm tra thêm.  Bà Sarah Lebeer thừa nhận đây là việc khó khăn vì khó có thể thử nghiệm trên động vật để suy ra kết quả của người bởi cấu trúc mũi khác nhau.

Hiện nhóm nghiên cứu đã tạo ra thuốc xịt mũi có chứa probiotic và thử nghiệm trên 20 người khỏe mạnh, đồng thời nghiên cứu thách thức mà phương pháp có thể vấp phải.

Sau đó, nhóm sẽ tìm hiểu kỹ hơn về fimbriae cũng như hả năng chịu đựng áp lực oxy hóa của Lactobacillus có phải là bước quan trọng cho đặc tính chống viêm có lợi hay không, từ đó xác định phân tử kháng khuẩn mà chủng tạo ra ngoài axit lactic.

Mục tiêu của nhóm là phát triển phương pháp trị liệu dựa trên men vi sinh để cải thiện các triệu chứng của bệnh nhân viêm xoang.

Tuy nhiên, có khá nhiều ý kiến trái chiều về nghiên cứu này. Một nhà vi trùng học tại Đại học Cork (Ireland) cho rằng miệng cũng là nhà của hàng triệu con Lactobacillus, chúng có thể “bay” khỏi mũi qua những cái hắt hơi. Kết quả của nghiên cứu bước đầu có thể đúng đắn, tuy nhiên, chuyên gia này bày tỏ quan điểm muốn thấy nhiều nghiên cứu như vậy hơn để cũng cố lợi ích và khả năng mà Lactobacillus mang lại.