Theo Đài Khí tượng Thủy văn Nam Bộ, hiện nay, mực nước đầu nguồn của tỉnh An Giang trên sông Tiền là 2,7m và sông Hậu 2,56m; dưới báo động I, trên sông Tiền là 0,8m và sông Hậu là 0,45m. Đây là mức đỉnh lũ của năm nay, thấp hơn so với  trung bình nhiều năm, thậm chí còn thấp hơn đỉnh lũ năm 2019.

Dự báo cho thấy, khô hạn có thể đến sớm và khốc liệt hơn những năm trước, ảnh hưởng lớn đến đời sống sinh hoạt và sản xuất nông nghiệp của người dân tại khu vực này. Cho đến nay đã gần hết tháng 10 nhưng mực nước ở khu vực ĐBSCL vẫn ở mức rất thấp, nhiều cánh đồng nước mới chỉ xăm xắp mặt ruộng.

Ông Nguyễn Văn Sấm (80 tuổi, xã Vĩnh Hội, huyện An Phú, tỉnh An Giang) cho biết, gia đình ông không có ruộng, quanh năm sống bằng nghề chài, lưới. Mọi năm nguồn thu nhập chính vẫn là thủy sản nhưng năm nay nước thượng nguồn về thấp nên bà con gặp nhiều khó khăn trong việc mưu sinh.

Ông Nguyễn Văn Sấm.

Ông Nguyễn Văn Gàng ở xã Phú Hội, huyện An Phú, chuyên sống bằng nghề thu mua sản vật của ngư dân trong vùng cho biết: “Ở đây đa số người dân sống bằng nghề nông nghiệp, sống nhờ vào mùa nước nổi. Có những bà con sắm bộ dớn từ 20 - 30 triệu, sắm rồi mà để khô trên bờ không đi được. Nước không có nên cuộc sống người dân bấp bênh. Nhất là đang mùa dịch bệnh, địa phương cấm biên giới, nên mua bán không được, đi làm cá mắm cũng không được, vì thế bà con gặp khó lắm”.

Theo ông Đoàn Phú Trí, Phó chủ tịch UBND xã Phú Hội, huyện An Phú, là một xã biên giới, người dân chủ yếu là làm nông nghiệp và giao thương buôn bán nhỏ giữa 2 bên biên giới. Năm nay nước thấp mà dịch bệnh diễn biến phức tạp nên việc giao thương gặp nhiều khó khăn. 

Ông Phạm Thành Tâm, Phó phòng NN&PTNT huyện An Phú, tỉnh An Giang cho biết, hiện nay nước thượng nguồn đã về, nhưng ở mức rất thấp, nên sản xuất nông nghiệp càng khó khăn hơn. Khoảng 70% người dân chuyên khai thác thủy sản mùa nước nổi đã chuyển đổi sang nghề khác hoặc đi làm ăn xa. Vì nước về trễ và mực nước thấp, nên kế hoạch xả lũ khó thực hiện, đồng ruộng không được thau chua, rửa phèn, cỏ mọc... gây ảnh hưởng sản xuất vụ tiếp theo. 

Ông Tâm cho biết: “Người dân tuân thủ không xuống giống những vùng không có đê bao chắc chắn, vì không biết được nước lên lúc nào. Nếu nước không lên, bà con sẽ rất vất vả, mùa vụ tới cỏ rác mọc lên nhiều, mà không có phù sa… Bà con tốn chi phí nhiều trong việc dọn dẹp đồng ruộng, phân bón tốn nhiều hơn để đảm bảo dinh dưỡng cho cây trồng. Nước không về, khai thác thác nguồn lợi thủy sản cũng không được”.

Ông Kỷ Quang Vinh, nguyên Giám đốc Trung tâm quan trắc tài nguyên và môi trường Cần Thơ, chuyên gia độc lập nghiên cứu về môi trường sinh thái ở miền Tây cho rằng, hiện mực nước ở thượng nguồn sông Mekong không cao hơn so với cùng kỳ năm ngoái và thấp hơn nhiều so với mực nước thấp nhất trong lịch sử.

Nếu như từ nay đến hết mùa mưa, các nước trên thượng nguồn ĐBSCL không có mưa lớn kéo dài và đầu năm 2021 nếu không có mưa trái mùa nhiều, mà là một mùa khô bình thường thậm chí là mùa khô kéo dài, sẽ gây ảnh hưởng đến sản xuất nông nghiệp ở ĐBSCL. Trước tình hình này, cần phải thay đổi lại lịch thời vụ sản xuất và tích cực trữ nước càng nhiều càng tốt.

Ông Vinh cho hay: “Hàng năm, cứ khoảng đầu tháng 7 là nước sẽ về ĐBSCL. Tuy nhiên, năm nay cho tới bây giờ nước vẫn còn rất là thấp. Năm nay có thể không có mùa nước nổi ở ĐBSCL. Nguyên nhân là do biến đổi khí hậu, lượng mưa ở trên thượng nguồn ít. Năm 2021, đầu năm có thể bị hạn hán rất là nặng nề, vì thế cần quan tâm ngay từ bây giờ để có những biện pháp phù hợp”.

Đến thời điểm này mực nước trên sông, rạch tại khu vực đầu nguồn sông Cửu Long vẫn ở mức thấp. Dự báo, nguy cơ hạn hán có thể đến sớm và khốc liệt hơn năm ngoái, người dân các tỉnh ĐBSCL cần chủ động các giải pháp để ứng phó.