Bác sĩ cao cấp Bùi Ngọc Lan, Giám đốc Trung tâm Ung thư, Bệnh viện Nhi vừa được nhận Giải thưởng Phụ nữ Việt Nam năm 2024.

Bác sĩ Bùi Ngọc Lan vừa được nhận Giải thưởng Phụ nữ Việt Nam năm 2024. Hiện là bác sĩ cao cấp, Giám đốc Trung tâm Ung thư - Huyết học, Bệnh viện Nhi Trung ương; giảng viên thỉnh giảng của Trường Đại học Y Hà Nội và nhiều trường đại học y trong nước; Chủ tịch Chi hội Ung thư Nhi, trực thuộc Hội Nhi khoa Việt Nam, Hội Ung thư Việt Nam.

Nữ bác sỹ hết lòng vì trẻ em ung thư

Bác sĩ Bùi Ngọc Lan tâm sự, lúc 17 tuổi tôi đã quyết định chọn ngành y với mong muốn được mang sứ mệnh cứu người. Khi đó, cha mẹ tôi đã vô cùng ái ngại không biết cô con gái có vóc dáng nhỏ bé, nặng chưa đầy 40kg có thể chịu đựng được môi trường khắc nghiệt của ngành y. Bằng sự nỗ lực không ngừng tôi đã vượt qua xuất sắc, thi đậu bác sĩ nội trú, sau đó về nhận công tác tại Khoa Huyết học lâm sàng Bệnh viện Nhi Trung ương.

Đến năm 2005, tôi bắt đầu làm việc ở Khoa Ung bướu. Khi đó cả khoa chỉ có vài bác sĩ, trang thiết bị nghèo nàn, tài liệu nghiên cứu rất hiếm hoi. Ở thời điểm đó, bệnh nhân bị ung thư là coi như mang “án tử”. Không cam tâm nhìn những đứa trẻ hồn nhiên phải đau đớn rời bỏ cuộc sống, tôi vừa làm vừa học, bảo vệ luận án tiến sĩ nhi khoa, tham gia các khóa đào tạo nâng cao tại Bệnh viện Trẻ em Minneapolis, Mỹ; Bệnh viện Trường Đại học Catholic, Seoul, Hàn Quốc; Bệnh viện trẻ em Westmead, Sydney, Australia…

Qua nhiều năm tháng tham gia, học hỏi tại nhiều trường lớn, bác sĩ Bùi Ngọc Lan trở thành một trong những bác sĩ hàng đầu trong lĩnh vực ung thư nhi tại Việt Nam. Cho đến bây giờ, chị vẫn tiếp tục tham gia và thúc đẩy các bác sĩ trẻ tại Trung tâm Ung thư tham gia các lớp tập huấn ngắn hạn hàng năm tại các diễn đàn quốc tế về ung thư nhi. 

Các bác sĩ Việt Nam phải rất nỗ lực học hỏi mới có thể tiếp cận được những kỹ thuật tiên tiến, nhằm mang lại nhiều hơn cơ hội sống cho bệnh nhi ung thư. Không được nản chí, là lời nhắc nhở của bác sĩ Bùi Ngọc Lan đối với bản thân mình và cả với người bệnh. Nhưng đối với gia đình có người bệnh ung thư, gánh nặng kinh tế nhiều khi không thể vượt qua. Chị đã luôn phải sát cánh cùng họ để động viên, giúp đỡ.

Có những trường hợp bệnh nặng, nhà nghèo, gia đình muốn đưa con về, nhận thấy còn có khả năng chữa trị, chị đã vận động gia đình ở lại. Rồi chị chạy vạy tìm các nguồn quỹ, các nhà tài trợ để giúp xin tiền hỗ trợ chi phí ăn ở và điều trị các con, với mức hỗ trợ mỗi bé khoảng 100 triệu đồng. Chị cũng chính là người trực tiếp kết nối với các tổ chức quốc tế xin được tài trợ thuốc tiêu diệt tế bào ung thư cho bệnh nhi Việt Nam.

Đã có nhiều bệnh nhi đẩy lùi được bệnh tật nhờ sử dụng loại thuốc hiệu quả cao nhưng đắt đỏ này (5.000USD/lọ). Hiện chị đang thực hiện đề tài cấp bộ về u nguyên bào thần kinh. Mục tiêu chính của đề tài là đánh giá, phân loại để điều trị theo hướng cá nhân hóa từng bệnh nhân. Điều chị mừng nhất, với đề tài này, nhiều bệnh nhân nghèo sẽ được xét nghiệm chuyên sâu miễn phí, loại xét nghiệm có chi phí hàng triệu đồng.

Bao năm qua, bác sĩ Bùi Ngọc Lan giống như người mẹ, người bà của các bệnh nhi đang từng ngày từng giờ vật lộn với bệnh tật để giành lại sự sống. Ánh mắt trìu mến, nụ cười ấm áp của chị mỗi khi thăm khám khiến cho các bé và những người làm cha, làm mẹ cảm thấy an lòng.

"Khó khăn, vất vả đến mấy cũng không sợ mà sợ nhất là đối diện với những ca bệnh mà tôi đã làm tất cả vẫn không thể cứu được. Tôi từng day dứt, thậm chí ám ảnh khi phải chứng kiến những hoàn cảnh rất éo le, có những gia đình hiếm muộn chỉ có 1 đứa con duy nhất nhưng lại ra đi vì bệnh hiểm nghèo; có những đứa trẻ hiểu chuyện đến đau lòng khi đối diện với cửa tử… Những áp lực đó đã trở thành động lực để chị và các đồng nghiệp tiếp tục làm việc, học tập không mệt mỏi" bác sĩ Bùi Ngọc Lan xúc động chia sẻ lại.

Ở các nước phát triển, có đến 80% số bệnh nhi ung thư khỏi bệnh; nhưng ở các nước đang phát triển, con số này chỉ là 20%. Hiện nay, bệnh ung thư vẫn là một thách thức đối với ngành y, dù y học thế giới đang mở ra nhiều hướng nghiên cứu, điều trị mới và đó vẫn là điều làm bác sĩ Bùi Ngọc Lan luôn trăn trở.

Điều trị thành công nhiều ca tưởng chừng không thể cứu chữa

Năm 2010, N.H.Q bị bệnh bạch cầu cấp (ung thư máu). Gia đình đã đưa Q. vào Bệnh viện Nhi Trung ương trong tình trạng hai chân của em lúc đó không đi được. Khi điều trị tại Trung tâm Ung thư, Q. được các y bác sĩ chăm sóc tận tình, nhất là bác sĩ Bùi Ngọc Lan. 

"Con cảm ơn các bác sĩ đã không quản ngày đêm vất vả chữa trị để con được khỏe mạnh, hạnh phúc như ngày hôm nay. Các bác sĩ đã giúp con chèo lái "con thuyền ước mơ" của đời mình", chàng trai N.H.Q, hiện 17 tuổi, chia sẻ.

Là người trực tiếp tham gia khám, điều trị, hội chẩn cấp bệnh viện, liên viện, hội chẩn chuyên gia quốc tế cho các bệnh nhi ung thư, bác sĩ Bùi Ngọc Lan đã triển khai nhiều kỹ thuật cao, mang lại "phép màu" cho các bệnh nhi. 

Chị đã điều trị ghép tế bào gốc tạo máu cho 60 bệnh nhi; điều trị cho 6 bệnh nhân bạch cầu cấp dòng lympho B kháng trị hoặc tái phát tủy xương đạt kết quả tốt; bảo tồn mắt cho 30 bệnh nhi u nguyên bào võng mạc mà trước đây trẻ phải khoét bỏ nhãn cầu hoặc bị tử vong; ghép gan thành công cho 2 bệnh nhi u nguyên bào gan mà trước đây không thể cứu được…

Từ năm 2020 đến nay, chị đã phối hợp với Bệnh viện Ung bướu TPHCM, Bệnh viện Ung bướu Đà Nẵng thực hiện xạ trị áp sát cho 5 bệnh nhi bị sarcoma cơ vân âm đạo, bàng quang, lưỡi.

Đây là kỹ thuật khó, chưa từng thực hiện được ở trẻ em, giúp cứu sống và bảo tồn được các tạng của trẻ. Đến nay, bác sĩ Bùi Ngọc Lan đã điều trị thành công nhiều bệnh lý ung thư ở trẻ và tỷ lệ thành công đạt ngang tầm các nước khu vực. 

Tiêu biểu như bạch cầu cấp dòng lympho (đạt trên 70%); u nguyên bào gan, u nguyên bào thận, u tế bào mầm ngoài sọ, u lympho không Hodgkin (đạt trên 80%).