Gió đông về đêm qua. Ngoài khung cửa chính và cửa sổ của ngôi nhà thuê miếng gỗ dùng lâu ngày vá chồng lên nhau không khít, vừa mọt vừa co rút bị banh ra, cơn gió được dịp lẻn vào, cứ rít lên từng hồi, nó hú và quẫy đạp rợn thinh không, một âm thanh ám ảnh tha lương.

Hà Nội vào đông ì ạch, ngỡ như đang chơi vơi vào mùa nào chả biết. Có mưa phùn và nắng quái.

Cậu trai lẻn thật nhanh, với cái túi đút vội rất nâng niu áp sâu vào ngực. Nghe có tiếng kêu rên của một thanh âm kỳ lạ, như tiếng gió xót xa trên tầng cao trám vào đêm đông. Có một tiếng còi từ đầu ngõ kêu loang như thúc giục bực bội, cậu trai giật mình thập thững vội chân bước, mất hút vào con ngõ nhỏ không đèn. Đêm mùa đông tạnh không bóng người.

Sáng bảnh con ngươi. Cậu trai thấy mình ở một nơi lạ hoắc rồi chợt định thần.

- Cậu về được không hay để tôi đưa về?

Có tiếng người vọng ra.

- Dạ thôi mở cổng cho cháu với, cháu về được ạ...

Tiếng kẹt cửa khô cứng đóng đến sầm khiến cậu trai giật bắn.

Lò dò đi một mạch suốt từ Kim Mã qua Linh Lang, cắt ngang mặt đường lổn nhổn quây kín bưng, đang đào xuyên đường làm tàu điện ngầm, đã bốn năm rồi, nay mới được vài km.

Kẹt cứng người, đủ loại xe, xe máy, vèo vèo, rát rạt lướt qua mặt cậu trai . Cậu trai vẫn thản nhiên như cô tiên, xe ô tô lớn nhỏ, xe buýt, nhất là mấy tay tắc xi, grap lao xuyên nhau như chuồn chuồn vỡ tổ. Đường giao giữa khách sạn Daewoo mờ mịt người. Nối theo nhau lừ đừ như chuột hun khói.

Chỉ còn một quãng nữa là về tới Bưởi. Đèn đỏ đèn xanh sốt hết cả ruột, dòng người cứ trôi vô tận.

- Đi thôi đèn đỏ lên bây giờ.

Có tiếng người quát sau lưng.

- À vâng… vâng.

Cậu trai lẩm bẩm làm như mải nghĩ gì lắm!

Cứ nhìn cái vẻ bỗng đi, bỗng dừng, chả biết đâu mà lần… bỗng thấy ngồ ngộ, vài người còn kịp ngoảnh lại quẳng cái lườm không có nội dung, quen thói làu bàu khi tham gia giao thông.

- Đi nhanh đi còn chờ đợi gì nữa!

- May quá chả nhìn thấy gì.

Cậu trai thốt nên như tự an ủi mình.

Tám giờ sáng cậu trai cũng về đúng giờ làm.

- Đêm qua mày đi hoang à?

Sau tiếng bấm chuông một chàng từ đâu ló ra mở cửa.

- Hoang gì, em đi mua đồ ăn cho chích chòe.

- Ông đúng là ba hoa chích choè thì có. Cả đêm không về, kêu mua đồ ăn. Chít… chòe.

- Thôi em lên thay quần áo tắm rửa sạch sẽ để làm.

Cậu trai cười hì hì rất chi là cầu thị.

- Cả sáng nay có ba người đặt riêng cậu đến một rưỡi chiều đấy!

- Vâng ạ, em cám ơn chị.

Tiếng cô chủ cùng cảnh ngộ.

- Này san việc ra không có giờ nào ăn cơm thì thổ cả huyết ra đấy!

- Vâng ạ.

Cậu trai nói điêu, nó đi bán con vẹt xám châu Phi. Cậu trai mang từ quê ra Hà Nội đã sáu năm. Nó khôn lắm, khôn như đứa trẻ lên sáu, bảy tuổi ấy. Đặc biệt hơn nữa là nó có khả năng nhận diện tên người, cử chỉ, giọng nói đến 50 người. Cái khoản bắt tiếng của từng người thì “thôi rồi”... cho một ông khách từ lâu đến làm bấm huyệt. Ở cái nhà thuê ba tầng tuy đơn sơ nhưng vô cùng sạch sẽ này.

Tranh minh họa: Tào Linh

Đã mười một rưỡi đêm, sau ba tiếng làm bấm huyệt xong. Chả biết hai bên thương lượng thế nào, người bán thì tần ngần, người mua thì hỉ hả. Cậu trai đã đồng ý mang con vẹt tận nhà cho ông, rồi được ông thì thào dấm dúi trở về dinh thự tận đầu Cửa Nam lấy tiền. Hai người chén chú chén anh. Ông mời cậu trai một đêm tọa hưởng: “Một phút huy hoàng còn hơn le lói suốt canh thâu” cho biết mùi phú quý! Ông ùng ục cười nghe như lỗ cống thoát sau hồi tắc nước.

Ấy là ông khoe thế chứ nó có nhìn thấy mẹ gì đâu mà tận hưởng mà sung sướng.

Cả tuần nay cậu trai dạy con vẹt xám để chuẩn bị tiễn biệt, nó ngồi dỗ dành con vẹt và những câu nhồi bằng xoong cho con vẹt ma mãnh lẻo lớt.

Con vẹt cũng học thêm được vài câu “ngoan đạo”: “Xin hãy cứu vớt linh hồn tôi, xin hãy rộng lòng yêu thương tôi.

Xin hãy thương xót con… Amen” làm một hơi “khúc biệt hành” có cả tiếng rên dị hợm.

Thật ra nó đã cố hết sức “rặn” ra để vui lòng cậu trai. Pha lẫn lời nịnh bợ vô hồn ráo hoảnh của con vẹt là tiếng cười ùng ục của người đàn ông đã ngà ngà xỉn say. Trong hơi men, cậu trai vẫn còn một cảm giác tiếc thương đã gắn bó đằng đẵng sáu năm trời để thầm nuốt mấy cục khó trôi trong yết hầu đang ứ dâng chặn trong cổ họng cứ nuốt vào lại chồi lên của cậu trai nghèo.

- Phải thế chứ, mày là một con chim… giống… ười! Mày là giống ng..ư..ời.

- Vân…g ạ! - cậu trai lơ mơ dạ vâng cắn cả vào lưỡi.

- Vâng… ạ - con vẹt đã nhại lại tiếng lè nhè của cậu trai.

- Mày đúng là… vẹt.

- Mày đúng... dở ẹt.

Con chim đua theo. Rồi tất cả chìm vào giấc ngủ lúc nào không hay.

Tú Anh mà sau này đi làm thuê mọi người hay gọi là cậu trai.

Học hết cấp ba, nhà nghèo cả xóm núi đua nhau đi lao động Hàn Quốc. Đã nghèo đi vay tiền đâu ra vài trăm triệu để đi xuất khẩu. May mà dịp đó cậu nhất định không đồng ý cho nhà đi vay tiền, mà có đi vay cũng chả ai liều cho bố mẹ cậu vay, vay “có chắc nó làm đủ đưa tiền về mà trả không? Hay lại vào siêu thị chôm rồi tóm cổ trục xuất ê mặt bố mẹ á”. Một con toán hỗn độn.

Cha bố đời, đúng là quả lừa “thế kỷ”! cả xóm 25 nhà bị lừa. Bọn lừa dã tâm thật. Cả một làng cùng nhau thuê xe cờ hoa tưng bừng phấn khởi, phen này ông cho cả nước biết lớp thanh niên kế nhiệm làm giàu gia đình, làm giàu bản thân, làm chủ xã hội.

Cả làng đã mang nhau tận phi trường đưa tiễn, người ôm hoa, kẻ khóc, người cười, đua nhau tranh lời, mừng mừng tủi tủi. Đến tận nửa đêm chả thấy đối tác, anh chị nào đến tập chung làm giấy tờ, mà làm mẹ gì có giấy visa nào để xuất cảnh? Dã tâm đến “tuyệt tình cốc”.

Thật hú vía. Nhà còn con gà tật nguyền bên chân phải đang ấp trứng, mẹ Tú Anh mừng phát khóc nhất quyết mài dao mổ gà mừng như thoát chết, gàn thế nào cũng không được. Mẹ bảo nó đang nở đàn gà, nở ra lại sẽ có một đàn con vài chục gà, hơn chục gà sẽ lớn lên rồi đẻ trứng, nếu ấp thành công sẽ nở ra hàng trăm gà , lúc ấy tha hồ mà bán , tha hồ mà ăn. Ha ha!

Bữa đó cả nhà ngồi ăn ngon lành, rượu sắn rượu ngô nhà cất phấn khởi tưng bừng, có ông chú em bố, vỗ đùi đen đét sau cái vỗ lại nốc cả bát khen nhà mình có cậu trai sau này sẽ ăn lên làm ra, sẽ rửa mặt cho dòng họ. Mọi người ăn uống cười vui phớ lớ, duy chỉ có Tú Anh cầm chiếc chân gà què lên, lại đặt xuống, không chịu gặm, chả hiểu sao thấy chẳng vui cũng chẳng buồn, mà nuốt không trôi...

Năm đó Tú Anh mười tám tuổi, cái tuổi có nhiều mộng mơ. Có cô bạn gái học từ cấp hai đến cấp ba, hơi hơi bén và cũng là duy nhất ngoài xóm rủ lên Hà Nội lập nghiệp, nhưng sau vài đêm, sáng sau hai đứa đều nhất trí ở nhà đỡ đần bố mẹ, sau sẽ tính.

- Đời còn dài, giai còn nhiều! Nó búng vào mũi Tú Anh cái rõ đau.

- Dửng mỡ à! Có chiếc xe máy xoẹt ngang.

Cô bạn gái cười toe toét, tí tởn hai đứa đuổi đấm nhau thùm thụp ngay giữa đường làng.

Tú Anh ra phố huyện xin học vừa làm, thuê cơm ăn hai bữa lau chùi quét dọn vệ sinh, gội đầu cắt tóc trẻ em, nam nhi phụ lão ấu… tuốt tuột.

Đa phần là miễn phí, người chủ tốt bụng cho cậu đập phá nhan sắc của khách miễn là không bắt đền, mà có bị bắt đền vì cắt hỏng tóc “thì mai mốt tóc lại mọc, của nhà trồng được”.

Tú Anh chỉ mủm mỉm thong thả nhả lời. Nếu có lời chê, nhưng nhìn dễ thương mọi người lại xí xóa. Cậu trai sinh ra như ở một đất nước châu Âu thanh bình rất văn minh. Với cái mũi thanh tú và mái tóc bồng bềnh có cắt tỉa, có uốn xoăn hệt như những chân bóng đá của Ý thập kỷ 80 - 90 như Roberto Bargio - khiến các bà các cô mê tít.

Thấm thoát đã hơn mười năm sau khúc gãy tai nạn kinh hoàng bị đâm ô tô.

Trong khu vườn nhà lảnh lót tiếng con chích chòe lửa, tiếng con cu gáy như từ ruộng xa ven đồi gọi về, cả đàn gà đầy nghẹn sân, rồi con chó già từ lúc Tú Anh mới học cấp một luôn đón đợi Tú Anh mỗi chiều cuối tuần. Một dàn hợp xướng chim chóc, chó, mèo, gà, lợn đã như một giấc mơ kinh hoàng không cánh mà bay mất!

Mảnh vườn thơm ngát mùi dạ hương và đủ màu từ hoa cải, hoa điên điển, hoa huệ cùng luống hồng áp chân tường đã bay theo gió. Tất cả trong một sáng ra đi cho ca mổ 12 giờ dài đằng đẵng, trong tiếng khóc chết lặng của bà mẹ. Cả ngày đêm canh, chờ đèn báo đỏ, liên hồi báo cho cái chết và sự sống chỉ là phút giây.

Ca mổ định mệnh, tay kéo của ông bác sĩ đã cắt nhầm vào dây thần kinh hốc mắt. Tất cả đã đội nón ra đi, bù lại thoát mất mạng, nhưng cái giá phải trả kể không rẻ... Thôi, đúng là ông trời không lỡ lấy hết của ai.

Bốn năm bay vèo cho một tay kéo say nghề đã đi thi trúng một đợt tuyển chọn, đang chuẩn bị được sang xứ sở kim chi theo lời mời của hiệp hội nghề tóc. Ngày ăn hỏi của cô dâu đã may áo cưới, được ấn định giờ lên xe hoa cũng tan tành mây khói.

Tú Anh đi trẫm mình dưới cái hồ ngoài đập, thế nào mà lặn xuống đáy hồ rồi nó lại cứ nổi lên. Chẳng uống được ngụm nước nào bụng cứ sôi lên sùng sục.

Rồi Tú Anh bỏ bữa, tuyệt thực, nằm bẹp dí, mới đầu còn có mẹ khuyên, lâu rồi chán quá hơn chục ngày chẳng có miếng cơm nào vào bụng.

- Kệ mày!

Bố nói, mẹ gọi, anh em bạn bè động viên.

- Kệ! Nó cũng tự kệ cho dòng đời trôi đến đâu thì đến!

Ai mà khuyên ngăn được.

Rồi hàng ngày nó đi tha thẩn khắp ngõ cùng đường, nhà nào quen, họ hàng nó cũng lần mò vào tuốt. Bả lả nói cười. Chỉ riêng lối ngõ thân thương cả thời thanh xuân của nó với cô học trò cùng lớp suýt đám cưới là nó tự xoá, dù một bước chân cũng không thèm giẫm vào.

Ai hỏi Tú Anh dù thế nào nó vẫn khăng khăng nói:

- Vẫn nhìn tốt.

Cho đến một ngày Tú Anh đi tìm con sáo, được mẹ mua về an ủi thằng con mù, nó cũng bớt lang thang đầu làng cuối ngõ hẳn. Sáo đã thuần giọng với nhiều bài gan ruột, bỗng sổ lồng bay đi… Nó ngơ ngẩn tìm trời, tìm mây, đâm đầu xuống ruộng lúa ven đường nằm khóc… cho đến tận chiều tối có người thông báo bố phải đi gọi mấy người cõng về. Tú Anh mới thú nhận là mình đã hoàn toàn bị mù.

- Cháu mệt à?

Tiếng của cụ bà dễ đến bẩy mươi tuổi bỗng ra lời!

- Nhẹ quá! Ấn cho bà ở... ở đầu gối ấy!

Cậu trai chỉ buông tiếng dạ rồi lại như chìm vào một khoảng nào mơ hồ.

- Thế cháu đã về xem con đi chữa bệnh thế nào chưa?

Cậu trai bừng tỉnh hẳn, không còn ủ ê.

- Dạ.

- Chữa tốn không?

- Cháu đã xoay được hơn chục triệu rồi bà ạ.

- Lĩnh lương à.

- Dạ không bà ạ.

Mọi người còn đang say giấc. Trong con ngõ nhỏ len lén tiếng gió đầu đông.

Tiếng chuông kéo mọi người bật khỏi giường, thấy như có tiếng gió gọi cửa.

- Tú Anh! Tú Anh!

Tiếng gọi tha thiết dịu dàng giống hệt tiếng người.

Vụt bay vào. Cậu trai còn chưa hiểu gì, hơn chục cô cậu, cùng cảnh ngộ Tú Anh, ùa ra bởi tiếng con vẹt xám, giọng lảnh lót như cô ca sĩ hát “Chuồn chuồn ớt”, lúc lại mềm mại dịu ngọt như làn suối trong vắt của Bằng Kiều.

Thoát cái nó bay lượn khắp vòm nhà.

Đặc sệt Tùng Dương, dữ dội bão giông, rất chuẩn “Men”. Trầm bổng, con vẹt xám tung đòn hạ gục mọi người:

“Anh đi qua thung lũng và bóng đêm ghì bàn chân…”.

“Đời khiến anh chẳng còn nhiều luyến lưu…”.

“Ta yêu sai hay đúng còn thấy đau là còn thương”.

“Dẫu trần gian cho anh đắng cay…”.

“Nơi em là nhà

Nơi em là nhà

Nơi em… là… nhà… aaaaaaaa”.