Vài năm trở lại đây, nhu cầu tiêu dùng thực phẩm có nguồn gốc từ thực vật của người Việt Nam tăng nhanh. Trước kia, đa số người lựa chọn ăn chay vì tín ngưỡng, tôn giáo. Thời gian gần đây, ngày càng nhiều người tiêu dùng muốn loại bỏ thực phẩm có nguồn gốc động vật ra khỏi thực đơn bởi những lý do: bảo vệ sức khỏe (giảm nguy cơ lây bệnh từ động vật), bảo vệ môi trường (ngành chăn nuôi là một trong những hoạt động gây ô nhiễm lớn hay xuất phát từ lý do nhân đạo (không sát sinh)… Do gặp khó khăn trong việc từ bỏ thói quen ăn thịt động vật và chuyển hẳn sang ăn rau củ quả nên nhiều người đã sử dụng sản phẩm “giả” thịt làm bước đệm trong quá trình chuyển giao trên.

Tuy nhiên các đơn vị kinh doanh đồ ăn chay của Việt Nam tồn tại chủ yếu dưới dạng cơ sở sản xuất nhỏ lẻ, dưới dạng "nhà làm", không am hiểu về công nghệ bảo quản, ít quan tâm đầu tư vào hệ thống quản lý chất lượng. Lấy lý do vì sức khỏe người tiêu dùng, nhiều cơ sở không sử dụng hóa chất để bảo quản sản phẩm nhưng lại không hề có công nghệ bảo quản khác thay thế khiến sản phẩm dễ bị hư hỏng, thậm chí nhiễm độc. Một số vụ ngộ độc patê chay xảy ra trong thời gian gần đây có thể xuất phát từ những nguyên nhân trên.

Do nhu cầu sử dụng tăng cao, nhiều cơ sở kinh doanh đã lựa chọn nhập khẩu các sản phẩm thịt từ thực vật của các thương hiệu nổi tiếng nhằm cung ứng cho những người tiêu dùng có thu nhập vừa và cao.

Thịt bò chay được bày bán tại một số cửa hàng thực phẩm tại TP. Hồ Chí Minh

Theo tìm hiểu hiện trên sàn thương mại điện tử Tiki đang có bán thịt bò xay chay Beyond Meat với giá 688.000 đồng/khay 453g, tương đương hơn 1,5 triệu đồng/kg; xúc xích Beyond Meat có giá 627.000 đồng/400 g; Burger Beyond Meat có giá 417.000 đồng/hộp 227 g. Beyond Meat là một thương hiệu thịt thực vật nổi tiếng của Mỹ, được tiêu thụ tại nhiều nước trên thế giới. Mặc dù giá thành cao gấp 5-6 lần so với thịt thật, nhưng cá sản phẩm thịt thực vật của Beyond Meat vẫn thu hút được sự quan tâm, tìm mua của người tiêu dùng.

Ngoài sàn thương mại điện tử Tiki, các sản phẩm Beyond Meat cũng có bán tại cửa hàng Organic Food đường Đinh Tiên Hoàng (quận 1, TP HCM). Nếu không đọc kỹ tem nhãn, rất nhiều người tiêu dùng sẽ ngỡ rằng những khay thịt trong tủ đông là sản phẩm làm từ thịt bò thật bởi màu sắc không hề có sự khác biệt.

Theo chia sẻ của Bà Đào Phương Thảo - Quản lý thu mua của hệ thống cửa hàng Organic Food: các sản phẩm Beyond Meat được nhập khẩu chính ngạch về Việt Nam khoảng 3 tháng nay và nhanh chóng trở thành nhóm hàng bán chạy nhất tại tiệm. "Hiện nay, ăn chay trở thành xu hướng nên những sản phẩm có thương hiệu mạnh trên thế giới rất được chuộng. Tuy nhiên, do giá bán khá cao nên khách mua chủ yếu là người nước ngoài, chỉ khoảng 20% là người Việt. Đa phần khách đã dùng qua đều đánh giá sản phẩm có hương vị y như thịt thật".

Theo bà Hồ Thanh Nhiên – người sáng lập Công ty Bewina (một đơn vị nhập khẩu thịt thực vật) chia sẻ, trong khi ngành công nghiệp đồ chay trên thế giới đã rất phát triển, nhưng các sản phẩm trong nước chưa có thương hiệu mạnh, chưa đáp ứng đủ nhu cầu tiêu dùng của người dân. Do đó, công ty Bewina quyết định nhập các sản phẩm thịt thực vật từ Đài Loan (Trung Quốc) về để thăm dò thị trường, sau đó sẽ tính đến việc phát triển các sản phẩm thịt thực vật tại Việt Nam. Bà Nhiên cũng chia sẻ thêm: "Chúng tôi chỉ nhập khẩu sản phẩm từ các nhà máy chuyên đồ chay lâu đời trên thế giới với đầy đủ chứng chỉ về hệ thống quản lý chất lượng".

Bà Vũ Kim Hạnh, Chủ tịch Hội Doanh nghiệp Hàng Việt Nam chất lượng cao, cho rằng cùng với xu hướng ăn chay nổi lên là cơ hội lớn cho ngành nông sản Việt Nam phát triển. "Nhiều đại gia trên thế giới, trong đó có tỉ phú Bill Gates, cũng đầu tư vào ngành thịt nhân tạo gồm thịt từ thực vật hoặc thịt tạo ra từ nuôi cấy tế bào động vật trong phòng thí nghiệm. Các hệ thống thức ăn nhanh như KFC, McDonald’s cũng có quầy dành cho người ăn chay đã chứng minh điều này. Triển vọng chính là vùng nguyên liệu từ trồng trọt hữu cơ của Việt Nam rất lớn, có thể tham gia vào chuỗi cung ứng cho ngành hàng mới nổi này. Đơn cử như người ta có thể dùng mít non thay cho thịt trong một số món ăn, nếu phát triển được sản phẩm này, chúng ta không phải lo "giải cứu" mít nữa" - bà Hạnh dẫn chứng.