Phần lớn mẹ "bỉm sữa" sinh con xong thường sắm máy hút sữa (MHS); sau đó trang bị nôi, củi, ghế ăn, ghế rung (gọi tắt là đồ dùng thiết yếu – ĐDTY)… cho trẻ. Đáng nói là các sản phẩm này chỉ xài được vài tháng rồi bỏ, không phải gia đình nào cũng có điều kiện để mua. Nắm bắt tâm lý này, dịch vụ cho thuê MHS, đồ dùng thiết yếu ra đời và đắt như “tôm tươi”. Nhiều bà mẹ chọn dịch vụ này vì giá thành thuê rẻ, tiện lợi mà không biết tiềm ẩn nhiều nguy cơ nhiễm bệnh.

Bộ sản phẩm máy hút sữa cho thuê.

 Máy hút sữa xịn mới… cho thuê

Ghé một cửa hàng chuyên bán và cho thuê máy hút sữa M.H trên đường Hòa Hưng (Q.10), shop chỉ rộng khoảng vài chục mét vuông nhưng các kệ kê máy hút sữa đã chiếm gần hết căn phòng. Sản phẩm trên kệ đều có tên Medela, của Thụy Sỹ.

Hiện shop có 5 dòng máy hút sữa cho thuê: Medela Wing, Medela Breast Pump, Medela Pump (túi vàng), Medela Pump đầy đủ, Medela Free Style, với mức giá thuê từ 200.000 – 500.000 đồng/tháng.

Một nam nhân viên tại cửa hàng giới thiệu: “Thời gian cần sử dụng máy hút sữa không ai đoán trước được, có mẹ sử dụng một vài tuần, có mẹ sử dụng một vài tháng nên việc đầu tư một cái máy sẽ rất lãng phí. Trong khi đó dịch vụ cho thuê máy hút sữa rất linh hoạt về thời gian, không cần sử dụng đến thì gửi lại dịch vụ. Sản phẩm được bảo hành trong suốt thời gian thuê, nếu máy bị hư hỏng sẽ được đổi trả”.

Nhân viên này còn hướng dẫn nhiệt tình, rằng Medela Free Style là máy hút sữa đôi cao cấp và đắt nhất hiện  nay do máy hoạt động hai giai đoạn: massage và hút sữa luân phiên tự động. Có khả năng kích sữa ngay khi bé ngừng bú, lực hút máy êm với nhiều cấp độ điều chỉnh, màn hình LCD hiển thị thời gian, lực hút sữa, có chế độ ghi nhớ lực hút phù hợp đã từng hút trước đó, giá thuê 500.000 đ/tháng, thế chân 6.000.000 đồng; trong khi đó máy hút sữa Medela Pump là máy hút sữa 2 bên, được yêu thích nhất do tính năng đầy đủ và giá thành hợp lý, nếu thuê máy giá 350.000 đồng/tháng thì thế chân 3.500.000 đồng, còn thuê giá 400.000 đồng/tháng thì thế chân 4.000.000 đồng. 

Dịch vụ cho thuê máy hút sữa đắt như “tôm tươi”.

Ngoài ra, còn có máy hút sữa Medela Swing là dòng máy hút sữa đơn giá cả bình dân nhất, phù hợp với các mẹ có đủ sữa cho con, hút sữa để lưu trữ khi đi làm hoặc để hút nốt phần sữa thừa để không căng tức bầu sữa hoặc tắc tia sữa, giá thuê 300.000 đồng/tháng, thế chân 2.500.000 đồng.

Thấy chúng tôi ngạc nhiên khi phải đưa ra nhiều tiền đặt cọc, nam nhân viên trấn an: “Máy xịn nên tụi em mới đem cho thuê, giá rất đắt nên phải lấy tiền đặt cọc có giá trị tương đương sản phẩm, phòng trường hợp khách quỵt không trả. Bên công ty em có hợp đồng cho thuê máy hút sữa đàng hoàng. Ở đâu cho thuê cũng lấy tiền đặt cọc, chị có thể đi nhiều nơi hỏi thử”. Để thu hút khách, cửa hàng này có dịch vụ giao và hướng dẫn sử dụng sản phẩm tại nhà. Quan sát các sản phẩm cho thuê thì thấy còn mới, đựng trong hộp, có túi đựng đầy đủ.

Một cửa hàng khác trên đường Phổ Quang, Q.Tân Bình hiện cũng bán và cho thuê máy hút sữa Medela nhưng giá thuê tại rẻ hơn. Cụ thể, dòng Medela Wing giá 240.000 đ/tháng, thế chân 2.500.000 đồng; Medela Pump giá 320.000 đ/tháng, thế chân 3.900.000 đồng; Medela Free Style giá 450.000 đ/tháng, thế chân 5.500.000 đồng.

Khi biết chúng tôi có nhu cầu cần thuê máy hút sữa Medela Free Style, một nam nhân viên đem đến bộ hộp, bên trong có túi xách màu đen gồm: Động cơ, dây nguồn, túi giữ nhiệt và bình đá khô dùng để bảo quản di động 4 bình sữa mẹ, dây hút, phễu, bình sữa, bộ dây đeo để không cần dùng tay khi hút sữa.

“Máy hút và toàn bộ phụ kiện được làm vệ sinh cẩn thận, tiệt trùng bằng lò hơi y tế trước khi nhập khẩu về từ Mỹ và được tiệt trùng lại bằng lò hơi y tế trước khi đóng gói sản phẩm tại Việt Nam. Sau mỗi lần cho thuê, công ty đều tiệt trùng lại bằng lò hơi y tế nên chị cứ yên tâm” – nhân viên cho biết.

Tại nhiều shop online, ngoài cho thuê dòng máy Medela còn cho thuê các dòng Spectra của Mỹ với giá 300.000 đồng/tháng, thế chân 3.000.000 đồng, khách có thể thuê tháng hoặc thuê ngày.

Cụ thể, máy Medela Wing giá 10.000 đồng/ngày, Medela Pump In Stype Advance giá 13.000 đồng/ngày, Medela Freestyle giá 20.000 đồng/ngày, máy Medela Symphony giá 100.000 đồng/ngày. Các cửa hàng đều cho biết, công ty trực tiếp mua sản phẩm về rồi bán hoặc cho thuê lại.

Đồ dùng thiết yếu: tiện lợi, hút khách

Ngoài MHS, các cửa hàng cung cấp dịch vụ ĐDTY cũng mọc lên như nấm. Nhiều phụ huynh rất chuộng vì sản phẩm đều là hàng ngoại nhập với đủ chủng loại, xuất xứ Mỹ, Đức, Nhật, Úc…; hình thức thuê đơn giản (đặt cọc bằng 100% giá trị sản SP, thuê xong sẽ thanh toán và nhận lại tiền cọc), giá thuê rẻ (từ 20.000 – 60.000 đ/tuần, 150.000 – 500.000 đ/tháng), riêng với bé từ 3 tuổi trở lên giá thuê sẽ đắt hơn do bé hiếu động, ham khám phá nên sản phẩm dễ hỏng hơn so với các tuổi khác.

Trong quá trình thuê, nếu sản phẩm bị trầy, sứt mẻ góc nhỏ, hỏng một vài chức năng nhỏ sẽ được cửa hàng hoàn trả 100% tiền đặt cọc. Trường hợp, sản phẩm vỡ nát hoặc hư toàn bộ, cửa hàng tùy theo mức độ thiệt hại sẽ trừ vào tiền đặt cọc. Tiện lợi nhưng loại hình dịch vụ này cũng tiềm ẩn nhiều nguy cơ lây nhiễm bệnh do ĐDTY phải qua tay sử dụng của nhiều người.

Theo nhân viên tại một cửa hàng trên đường CMT8 (Q.3), ĐDTY dành cho bé từ 1 – 6 tháng tuổi luôn trong tình trạng “cháy” hàng vì nhu cầu rất cao. Tại đây đều là hàng cao cấp của các thương hiệu nổi tiếng như Fisher-Price, Vtech, Little tiker, Blucky Baby, Baby Farlin, Medela…

Tuy nhiên, quan sát sản phẩm đã ngã màu, bong tróc do đã qua tay nhiều người. “ĐDTY cho thuê ở đâu cũng vậy. Vì cho thuê nhiều nên sản phẩm bị sứt mẻ là điều tất nhiên. Trẻ nhỏ là đối tượng dễ bị dị ứng, tổn thương nhất nên cửa hàng chú trọng chọn sản phẩm xịn, giá rất đắt đỏ.

Nếu chỉ bị sứt mẻ mà phải thay mới thì cửa hàng sẽ lỗ vốn. Dù sản phẩm cũ nhưng cửa hàng luôn kiểm tra, vệ sinh, khử trùng bằng các chất tẩy rửa chuyên dụng. Chị đừng quan trọng sản phẩm cũ hay mới, quan trọng là chất liệu nhựa, lớp sơn trên sản phẩm an toàn, không độc” – nhiên viên tại cửa hàng này giải thích.

ĐDTY cho thuê, chất liệu sản phẩm ngoài bằng nhựa còn có nhiều bộ củi, nôi, ghế bằng gỗ. Có mẹ chọn sản phẩm bằng nhựa vì nhẹ, dễ dàng di chuyển, nhưng có mẹ lại thích đồ gỗ vì chắc chắn, độ an toàn cao.

Nguy cơ nhiễm khuẩn cao

Đại diện công ty TNHH Thiết bị - Công nghệ Y tế DHL, nhà phân phối độc quyền MHS Medela Thụy Sỹ tại Việt Nam cho biết, sản phẩm Medela chỉ có một nhà phân phối độc quyền là công ty TNHH Thiết bị - Công nghệ Y tế DHL và không có nhà phân phối thứ hai. 

Hiện công ty đang phân phối sản phẩm cho các chuỗi hệ thống lớn như Bibomart, shoptretho,Tucicare, kidsplaza, Hato, shop Mẹ ơi... và nhiều cửa hàng nhỏ khác. Công ty luôn khuyến cáo các cửa hàng, đại lý bán MHS Medela không cho thuê các dòng MHS cá nhân vì tại Mỹ đã có trường hợp nhiễm virus viêm gan B do dùng chung máy hút sữa, chỉ cho thuê dòng MHS dùng cho bệnh viện với giá vài chục triệu đồng. 

Việc một số công ty cho thuê MHS cá nhân có nhãn hiệu Medela là sai quy định. Những sản phẩm đó có thể họ tự xách tay; hoặc mua lại hàng đã qua sử dụng, hàng giả, hàng nhái.

Khảo sát một số hệ thống có bán MHS Medela do công ty TNHH Thiết bị - Công nghệ Y tế DHL phân phối thì thấy không hề có dịch vụ cho thuê MHS.

Cục quản lý thực phẩm và dược phẩm Mỹ (FDA) cho rằng việc dùng chung máy hút sữa giữa các bà mẹ sẽ mang đến nguy cơ nhất định nếu máy không được vệ sinh và tiệt khuẩn đúng cách.

Phần lớn các máy hút sữa cá nhân là những hệ thống mở. Động cơ mở dễ dàng tiếp xúc với các phân tử sữa mẹ. Bộ phận màng tạo áp lực hút, nhả thông với ống hút và phễu chụp vú (bộ phận nhựa chụp vào vú), các phân tử sữa có thể xâm nhập vào phễu, ống hút và màng tạo áp lực. Bộ phận màng tạo áp lực này không thể tháo ra để tiệt trùng, do đó không đảm bảo vệ sinh và an toàn khi dùng chung.

Với trường hợp thay bộ phụ kiện mới (bình, dây và phễu) thì các phân tử sữa của mẹ dùng trước đã thâm nhập vào màng tạo áp lực. Mỗi lần máy hút, nhả, các phân tử sữa này sẽ bị thổi, thâm nhập vào sữa. Dù các phân tử sữa không thể nhìn thấy bằng mắt thường, nhưng chúng vẫn tồn tại, gây nấm mốc trong ống hút.

BS Nguyễn Ngọc Thông – Giám đốc Trung tâm Chăm sóc sức khỏe sinh sản TP.HCM cảnh báo: Nhiều loại virus gây bệnh có thể xâm nhập vào cơ thể trẻ nhỏ thông qua sữa mẹ như cytomegalovirus (CMV), virus HIV, virus viêm gan B, bệnh do siêu vi trùng…

Nhiều bà mẹ chọn dịch vụ thuê máy hút sữa, đồ dùng thiết yếu vì giá thành rẻ, tiện lợi mà không biết tiềm ẩn nhiều nguy cơ nhiễm bệnh.

Bình sữa, dụng cụ vắt sữa, núm vú… nếu không được tiệt khuẩn đúng cách thì nguy cơ nhiễm khuẩn rất cao, bé uống vào dễ mắc các bệnh đường tiêu hóa. Chưa kể, những chiếc bình sữa đi kèm máy hút nếu sản xuất bằng nhựa polycarbonate có chứa chất Bisphenol A (BPA), rất dễ thôi nhiễm vào sữa, gây ảnh hưởng đến hệ tiêu hóa và sức khỏe của trẻ, gây rối loạn hệ thần kinh, hoạt động sinh sản, về lâu dài có thể làm tổn thương não bộ và một số bệnh khác.

Nếu có điều kiện thì sắm máy hút sữa riêng, không có điều kiện thì dùng dụng cụ hút sữa cơ bản như bóp bằng bóng, dễ xài, chỉ vài chục ngàn đồng. Chỉ nên sử dụng máy, dụng cụ hút sữa trong trường hợp muốn duy trì nuôi con bằng sữa mẹ nhưng không thể như: bé sinh thiếu tháng gửi phòng dưỡng nhi, mẹ bị bệnh lý về vú (vú lõm, đầu vú ngắn), mẹ bị căng sữa nhưng không tiết ra dược, nứt đầu vú gây áp xe vú hoặc nhiễm trùng… Hút sữa mang tính cơ học, hút hoài sẽ hết, trong khi cho con bú trực tiếp sẽ kích thích sữa bài tiết nhiều hơn và tăng tình cảm mẹ con.

Riêng về sản phẩm ĐDTY, trẻ từ 1 – 3 tuổi là đối tượng hay cắn, ngậm vào những thanh chắn trên củi, ghế, nôi… Không có bằng chứng nào khẳng định chủ cửa hàng đã khử trùng các sản phẩm này sạch sẽ.

Giả sử, dù có vệ sinh, khử trùng nhưng với số lượng sản phẩm nhiều chắc chắn sẽ vệ sinh không kỹ. Sản phẩm bằng nhựa thì có thể ngâm nước tẩy, khử trùng, nhưng với sản phẩm bằng gỗ thì không thể nào ngâm nước vì sẽ bị hư.

Mặc dù sản phẩm đã được quét qua lớn sơn để chống ẩm mốc nhưng nếu bảo quản không kỹ, hàng ngàn vi khuẩn sẽ bám và làm ổ trên sản phẩm, việc dùng khăn lau chỉ làm sạch bụi bám chứ không diệt được ổ vi khuẩn.