Khi miền Bắc bước vào những đợt lạnh sâu, nhiều người bắt đầu than phiền về tình trạng khó ngủ, tay chân lạnh buốt, người mệt mỏi mỗi sáng. Điều này càng rõ rệt ở nhóm trung niên – khi hệ tuần hoàn, hệ thần kinh đã bắt đầu "chậm nhịp" so với tuổi trẻ.

Các chuyên gia Đông -Tây y đều có chung nhận định: giữ ấm và kích hoạt lưu thông khí huyết trước khi đi ngủ là cách đơn giản nhất để bảo vệ sức khỏe trong mùa lạnh. Và một trong những thói quen hiệu quả nhất chính là massage chân và ngâm chân nước ấm, đặc biệt khi kết hợp với lá ngải cứu phơi khô.

Dưới đây là tổng hợp những kiến thức được các lương y, bác sĩ chia sẻ.

Lòng bàn chân - "trạm điều khiển sức khỏe" bị bỏ quên

Các chuyên gia Đông y cho biết: Lòng bàn chân chứa hàng chục huyệt đạo quan trọng cùng vô số mạch máu nhỏ. Thời tiết lạnh khiến các mạch này co lại, máu lưu thông kém, dẫn đến: Tay chân lạnh buốt; Mạch máu co thắt, khó ngủ; Căng thẳng thần kinh; Đau nhức xương khớp.

Massage và ngâm chân nước ấm giúp giãn mạch, tăng tuần hoàn, đưa máu từ chân lên nuôi cơ thể, từ đó làm ấm toàn thân. Tác động này giống như "khởi động" cơ thể trước khi ngủ – giúp giảm stress, ổn định thần kinh và đưa cơ thể vào trạng thái thư giãn.

Trong y học cổ truyền, bàn chân còn liên quan đến lục phủ ngũ tạng. Mỗi ngón, lòng bàn và gót chân đều "đại diện" cho một cơ quan nội tạng. Chỉ cần tác động nhẹ đúng cách cũng có thể hỗ trợ hoạt động của gan, thận, phổi và hệ tiêu hóa.

Buổi tối - "khung giờ vàng" để chăm sóc cơ thể

Theo các chuyên gia, khoảng thời gian trước khi đi ngủ là lúc cơ thể chuyển sang chế độ phục hồi. Massage và ngâm chân đúng cách giúp: Giảm căng cơ, thư giãn thần kinh; Giữ ấm tứ chi, ngăn co mạch; Kích hoạt tuần hoàn - hỗ trợ giấc ngủ sâu; Cải thiện tinh thần, giảm stress từ ngày làm việc; Đặc biệt, người trung niên càng nên duy trì thói quen này bởi hệ tuần hoàn không còn hoạt động trơn tru như tuổi trẻ.

Thêm "gia vị" thảo dược: ngâm chân với lá ngải cứu khô mỗi tuần

Một cách nâng cao hiệu quả cho việc ngâm chân là sử dụng lá ngải cứu phơi khô. Đây là biện pháp được nhiều bác sĩ Đông y đánh giá cao bởi những tác dụng rất tốt - đặc biệt phù hợp với người trung niên muốn tăng cường lưu thông khí huyết, thư giãn và ngủ ngon hơn.

Công dụng khi ngâm chân bằng ngải cứu khô:

Ngải cứu có tính ấm, vị đắng, mùi thơm, quy vào các kinh can, tỳ, thận theo Đông y. Ngâm chân với nước ngải cứu khô có khả năng lưu thông khí huyết, "thông kinh lạc", giúp người ngâm chân cảm thấy ấm hơn, giảm cảm giác lạnh, căng thẳng; Hỗ trợ thư giãn, giảm stress, cải thiện giấc ngủ: nhiều người sau vài tuần ngâm chân với ngải cứu cảm thấy ngủ dễ hơn, sâu hơn.

Ngoài ra, ngải cứu còn được cho là giúp "dưỡng nội tạng": kích thích kinh mạch có thể làm hồi sinh chức năng một số cơ quan nội tạng theo y học cổ truyền.

Cách dùng ngải cứu khô để ngâm chân và lưu ý:

- Dùng lá ngải cứu khô (gọi là ngải điệp) để ngâm chân, tốt nhất là 2-3 lần mỗi tuần.

- Thời gian ngâm: khoảng 15-20 phút mỗi lần là hợp lý. Nếu ngâm quá lâu có thể gây chóng mặt hoặc ảnh hưởng tới lưu lượng máu lên não.

- Nhiệt độ nước: Nên để nước ấm, không quá nóng, để tránh gây khó chịu hoặc làm tổn thương da chân.

- Có thể thêm một ít muối hoặc gừng vào nước ngâm để tăng hiệu quả giữ ấm và kích thích tuần hoàn. (Kinh nghiệm tương tự như trong phần massage + ngâm chân buổi tối.)

Những người có điều kiện sức khỏe đặc biệt nên tham khảo ý kiến bác sĩ hoặc thầy thuốc Đông y trước khi áp dụng: mặc dù ngải cứu là thảo dược rất tốt, nhưng không phải ai cũng phù hợp hoặc nên dùng quá thường xuyên.

Hướng dẫn thực hiện ngâm chân mỗi tối

Chuẩn bị:

- Một thau (tốt nhất là thau gỗ hoặc sứ) để đựng nước ngâm.

- Nước sạch (đun sôi hoặc đun lại) - để khoảng 50-60°C.

Gia vị: Muối, vài lát gừng, hoặc tinh dầu nếu muốn thư giãn hơn.

Nếu dùng ngải cứu: chuẩn bị một ít lá ngải cứu khô (ngải điệp).

Massage chân:

- Trước khi ngâm, bạn có thể massage bàn chân khoảng 5 phút.

- Sử dụng ngón tay, lòng bàn tay hoặc khuỷu tay để xoa bóp các đầu ngón chân, lòng bàn chân, gót chân. Lương y gợi ý dùng cả chuyển động rung hoặc kéo căng nhẹ.

- Xoa theo thứ tự: bắt đầu từ ngón cái (liên quan đến phổi và não), tiếp 3 ngón tiếp theo (liên quan đến răng), rồi ngón út, sau đó xoa tròn lòng bàn chân.

Ngâm chân:

- Đổ nước ấm + các gia vị đã chuẩn bị vào thau, đợi nước hơi nguội nếu quá nóng.

- Ngồi thẳng (lưng thẳng, thoải mái), ngâm chân trong khoảng 15 phút.

- Nếu dùng ngải cứu, cho lá khô vào nước ngâm trước khi ngâm chân (có thể để ngải cứu ngấm khoảng 1-2 phút trước khi bỏ chân vào).

Sau khi ngâm:

- Lau khô chân nhẹ nhàng bằng khăn mềm.

- Nếu thích, có thể kết hợp bấm huyệt nhẹ ở bàn chân sau khi ngâm để gia tăng hiệu quả lưu thông.

- Đi tất sạch (vải) nếu trời lạnh mạnh để giữ ấm cho chân.

Một số lưu ý khi áp dụng cho người trung niên

- Nếu bạn có các bệnh mạn tính (ví dụ tiểu đường, suy tim, suy thận, bệnh da bàn chân…), nên tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi ngâm chân nước nóng thường xuyên.

- Không nên ngâm chân nếu có vết thương hở, viêm da, loét chân - vì ngâm nước ấm hoặc thảo dược có thể làm vi khuẩn lan rộng.

- Nếu bạn cảm thấy hoa mắt, chóng mặt trong khi ngâm - nên dừng lại ngay, ngồi nghỉ và đợi cho tới khi ổn.

- Khi thời tiết quá lạnh, nếu không thể duy trì ngâm mỗi tối thì ít nhất nên cố gắng chăm massage chân để kích thích mạch máu.

Người trung niên càng nên chú trọng việc lưu thông khí huyết vì tuổi càng cao, hệ mạch và tuần hoàn máu thường suy giảm. Massage chân kết hợp ngâm chân bằng nước ấm - thậm chí thêm thảo dược như ngải cứu - là một giải pháp đơn giản, lành mạnh, và mang lại nhiều lợi ích lâu dài: từ giữ ấm cơ thể, thư giãn tinh thần, đến cải thiện giấc ngủ.

Nếu kiên trì thực hiện mỗi tối, thói quen này có thể trở thành "liều thuốc tự nhiên" giúp bạn ngủ ngon, khỏe mạnh hơn, và tăng cường khí huyết - điều rất đáng làm, đặc biệt vào mùa lạnh.