Tối 245, Bộ Y tế cho biết sáu lọ thuốc giải độc botulinum được gửi từ kho của Tổ chức Y tế thế giới tại Thụy Sĩ đã về đến Bệnh viện Chợ Rẫy (TP.HCM) kịp thời điều trị cho các bệnh nhân đang nguy kịch.

Các bệnh nhân ngộ độc botulinum do ăn giò lụa và mắm, điều trị ở Bệnh viện Chợ Rẫy hơn một tuần nay, đều thở máy và gần như bị liệt hoàn toàn do không có thuốc giải độc.

Để có thuốc khẩn cấp điều trị ngộ độc botulinum, trước đó, Bộ trưởng Y tế Đào Hồng Lan đề nghị WHO hỗ trợ thuốc giải độc botulinum cho Việt Nam. Ngay sau đó, 6 lọ thuốc Botulism Antitoxin Heptavalent (BAT) được WHO gửi từ kho tại Thụy Sĩ và đã về đến TP HCM. Nhờ số thuốc giải độc của WHO, các bệnh nhân có cơ hội hồi phục.

Ngày 13/5 cả ba người bao gồm hai anh em ruột (18 tuổi và 26 tuổi) có ăn bánh mì kẹp chả lụa của người bán dạo. Người còn lại là nam 45 tuổi, đã ăn một loại mắm để lâu ngày. Sau 1 ngày, cả ba bệnh nhân đều có triệu chứng rối loạn tiêu hóa, mệt mỏi, đau đầu, choáng váng, tiêu chảy… Các bệnh nhân tiến triển nặng hơn dẫn đến yếu cơ, khó nuốt... và được chẩn đoán ngộ độc botulinum.

Botulinum là loại độc tố thần kinh cực mạnh, sinh ra bởi vi khuẩn yếm khí - loại vi khuẩn ưa môi trường kín như thức ăn đóng hộp, hoặc môi trường thực phẩm không đủ tiêu chuẩn kiềm chế vi khuẩn phát triển.

Triệu chứng nhiễm độc là đau bụng, đau cơ, mệt mỏi, nhìn mờ hay nhìn đôi, khô miệng, nói khó, nuốt khó, sụp mi mắt, yếu cơ toàn thân. Cuối cùng, bệnh nhân khó thở, không thở được do liệt các cơ hô hấp. Các dấu hiệu này xuất hiện chậm hay nhanh tùy thuộc vào lượng botulinum ăn phải.

Ngộ độc botulinum là do nhiễm độc tố vi khuẩn Clostridium botulinum, rất hiếm xảy ra ở Việt Nam và trên thế giới. Nguyên nhân chính là nhiễm độc tố vi khuẩn trong thực phẩm kém chất lượng, hoặc ăn phải các loại thức ăn bảo quản không tốt.

Một trường hợp ngộ độc botulinum nếu sử dụng thuốc BAT sớm thì chỉ trong vòng 48 đến 72 tiếng là bệnh nhân có khả năng thoát ra khỏi tình trạng bị liệt, và cũng không phải thở máy.

Do bệnh này rất hiếm xảy ra nên nguồn cung đối với thuốc chữa bệnh này (thuốc BAT) trên thế giới cũng rất hiếm. Thuốc này vừa không dễ chủ động về nguồn cung, giá thành lại rất cao. BAT hiện chưa nằm trong danh mục các thuốc được bảo hiểm chi trả.

Để chủ động hơn với các thuốc chống ngộ độc nói riêng, thuốc hạn chế về nguồn cung nói chung, Bộ Y tế đang xây dựng cơ chế đảm bảo thuốc hiếm. Giải pháp là thành lập trung tâm tồn trữ thuốc hiếm nguồn cung tại các vùng kinh tế - xã hội; đồng thời cần cơ chế thanh toán thuốc hiếm đã tồn trữ nhưng hết hạn do không dùng đến vì không có bệnh nhân.