Tiết kiệm là việc nên làm, ai cũng biết nhưng trên thực tế: Không phải cách tiết kiệm nào cũng mang lại hiệu quả. Có những cách nghe thì hợp lý nhưng thực chất chỉ là bạn đang tự làm giảm chất lượng sống, làm tiêu hao tài sản hoặc tự đánh mất cơ hội phát triển.

1. Tiết kiệm kiểu tự hại mình

Đây là kiểu tiết kiệm nguy hiểm nhất vì nó tác động trực tiếp đến sức khỏe và chất lượng sống. Một người nhịn ăn sáng để tiết kiệm vài chục nghìn, không dám bật điều hòa khi trời nóng, luôn ép bản thân dùng đồ kém chất lượng,… tưởng như là “kỷ luật tài chính”, nhưng thực chất là tự hại chính mình.

Những khoản tiết kiệm ấy làm giảm năng lượng, giảm hiệu suất làm việc, khiến tinh thần dễ căng thẳng và về lâu dài có thể dẫn tới các vấn đề sức khỏe. Và điều trớ trêu là chi phí chữa bệnh hoặc sự sụt giảm năng suất lao động thường lớn gấp nhiều lần số tiền họ cố cắt đi mỗi ngày.

Ảnh minh họa

Thế nên các khoản chi hợp lý cho sức khỏe, dinh dưỡng, giấc ngủ, môi trường sống là đầu tư, không phải tiêu xài. Chỉ vì tiết kiệm mà đánh đổi những thứ đáng giá nhất, bạn đang tạo ra một khoản “nợ sức khỏe”, đồng thời, tiết kiệm theo cách tự làm tổn thương bản thân không chỉ vô nghĩa mà còn đi ngược lại mục tiêu tài chính dài hạn.

2. Tiết kiệm kiểu “mua đồ rẻ mà hóa đắt”

Đây là kiểu tiết kiệm phổ biến ở nhiều người: luôn chọn phương án rẻ nhất vì nghĩ rằng “đỡ tốn tiền”. Nhưng rẻ chưa chắc đã tiết kiệm, và tiết kiệm chưa chắc là khôn ngoan.

Khi bạn mua một món đồ rẻ nhưng nhanh hỏng, phải sửa liên tục, thay liên tục hoặc sử dụng thiếu an toàn, tổng chi phí cuối cùng có thể cao gấp vài lần so với việc mua một món tốt ngay từ đầu. Tương tự, chọn dịch vụ rẻ, nhà cung cấp không uy tín hoặc các sản phẩm thiếu minh bạch cũng có thể khiến bạn gánh rủi ro lớn hơn rất nhiều so với số tiền tưởng như “tiết kiệm được”.

Trong tài chính cá nhân, nguyên tắc quan trọng là “tính tổng chi phí trọn đời” (lifetime cost), chứ không phải nhìn vào số tiền ban đầu. Đồ giá rẻ chất lượng thấp thường kéo theo chi phí ẩn như sửa chữa, thay mới, thời gian, công sức và thậm chí là stress. Ngược lại, đầu tư vào sản phẩm bền bỉ, dịch vụ chất lượng hay giải pháp uy tín lại giúp tiết kiệm về dài hạn. Tiết kiệm bằng cách mua rẻ mà không cân nhắc giá trị, độ bền và rủi ro chính là kiểu tiết kiệm khiến bạn… tốn kém nhất.

3. Tiết kiệm kiểu không đầu tư vào bản thân

Một trong những sai lầm lớn nhất là dành toàn bộ sự “tiết kiệm” để gom tiền, giữ tiền, cất tiền, nhưng lại không chi cho việc nâng cấp kiến thức, kỹ năng của chính mình.

Ảnh minh họa

Những người theo kiểu tiết kiệm này thường nghĩ rằng chi tiền đi học hoặc nâng cấp công cụ làm việc là việc tốn kém, không cần thiết. Kết quả là mức thu nhập trì trệ nhiều năm, chậm hơn đồng nghiệp và đánh mất cơ hội thăng tiến.

Trong khi đó, đầu tư vào bản thân luôn có tỷ lệ sinh lời cao nhất. Một khóa học giúp bạn tăng năng suất có thể mang lại mức thu nhập cao hơn trong nhiều năm. Một kỹ năng mới có thể mở ra nghề tay trái. Một cuốn sách chất lượng có thể thay đổi tư duy tài chính. Nếu cứ chăm chăm tiết kiệm mà không chịu nâng cấp bản thân, bạn thật ra đang trì hoãn chính tương lai của mình. Đây là kiểu tiết kiệm khiến tài sản đứng im, còn cơ hội thì trôi qua.