Kinh doanh nhỏ lẻ như bán trà đá vỉa hè có phải nộp thuế?

Từ ngày 1/6/2025, chính sách thuế đối với hộ kinh doanh và cá nhân kinh doanh bắt đầu có nhiều thay đổi quan trọng, kéo dài đến năm 2026. Đây là những điều chỉnh đáng chú ý từ Nghị định 70/2025 và Luật Thuế giá trị gia tăng (VAT) sửa đổi, áp dụng theo doanh thu thực tế.

Nhiều ý kiến lan truyền trên mạng xã hội cho rằng mọi hộ, cá nhân kinh doanh đều phải nộp thuế. Thực tế, việc nộp thuế không áp dụng cho tất cả các trường hợp mà phụ thuộc vào mức doanh thu thực tế hàng năm của hộ, cá nhân kinh doanh. Theo quy định hiện hành, những hộ, cá nhân có doanh thu từ 100 triệu đồng/năm trở xuống được miễn hoàn toàn thuế giá trị gia tăng (GTGT) và thuế thu nhập cá nhân (TNCN).

Đặc biệt, từ ngày 1/1/2026, ngưỡng miễn thuế này sẽ nâng lên thành 200 triệu đồng/năm (tương đương dưới 16,67 triệu đồng/tháng). Chính sách này nhằm hỗ trợ các hộ kinh doanh nhỏ lẻ, như những người bán trà đá, bơm vá xe... có doanh thu dưới mức trên sẽ không phải nộp thuế hay thực hiện các thủ tục kê khai, khấu trừ thuế.

Bộ Tài chính tính toán nâng ngưỡng miễn thuế 200 triệu đồng/năm sẽ giảm số lượng hộ kinh doanh nộp VAT.

 Theo tính toán của Bộ Tài chính, việc nâng ngưỡng miễn thuế lên 200 triệu đồng/năm giúp giảm số lượng hộ, cá nhân kinh doanh phải nộp thuế VAT khoảng 620.653 hộ, đồng thời giảm thu ngân sách nhà nước khoảng 2.630 tỷ đồng/năm.

Ngược lại, với hộ, cá nhân kinh doanh có doanh thu từ 1 tỷ đồng/năm trở lên, quy định quản lý thuế sẽ siết chặt hơn. Từ ngày 1/6/2025, nhóm này bắt buộc sử dụng hóa đơn điện tử khởi tạo từ máy tính tiền, có kết nối trực tiếp với cơ quan thuế thay vì áp dụng thuế khoán như trước đây. Thuế sẽ được tính dựa trên doanh thu thực tế, đảm bảo minh bạch và công bằng với các doanh nghiệp tuân thủ nghĩa vụ thuế đầy đủ. Quy định này chủ yếu áp dụng cho các ngành nghề như nhà hàng, khách sạn, siêu thị, cửa hàng tiện lợi và bán lẻ hàng tiêu dùng nhanh.

Chấm dứt thuế khoán từ 2026

Từ nay đến hết năm 2025, các hộ, cá nhân kinh doanh có doanh thu từ trên 100 triệu đồng đến dưới 1 tỷ đồng/năm vẫn áp dụng phương pháp tính thuế khoán. Tuy nhiên, ngành thuế khuyến khích nhóm này chủ động chuyển sang kê khai thuế theo doanh thu thực tế để chuẩn bị cho giai đoạn mới. Bởi kể từ ngày 1/1/2026, phương pháp thuế khoán (áp dụng mức thuế cố định theo ngành nghề và địa bàn) sẽ chính thức bị xóa bỏ.

Từ thời điểm này, mọi hộ, cá nhân kinh doanh có doanh thu trên 200 triệu đồng/năm sẽ phải thực hiện kê khai và nộp thuế dựa trên doanh thu thực tế. Điều này đồng nghĩa với việc hộ, cá nhân kinh doanh dù lớn hay nhỏ đều cần ghi chép đầy đủ doanh thu, có thể phải lập sổ sách, sử dụng phần mềm hỗ trợ để tính toán chính xác nghĩa vụ thuế.

Thuế VAT là loại thuế gián thu đánh vào người tiêu dùng cuối cùng. Hộ, cá nhân kinh doanh có trách nhiệm thu hộ người mua thuế này khi bán hàng hóa, dịch vụ. Theo số liệu từ Cục Thống kê, tính đến cuối năm 2024, cả nước có khoảng 5,5 triệu hộ kinh doanh, đóng góp khoảng 30% GDP mỗi năm.