Báo chí và ngành công nghiệp văn hóa

Ngày 31.5.2025, tại Trung tâm Hội nghị TP Hải Phòng, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch phối hợp với UBND TP Hải Phòng, Đài Truyền hình Việt Nam tổ chức Diễn đàn “ Vai trò của báo chí trong việc thúc đẩy phát triển các ngành công nghiệp văn hóa”- một hoạt động trọng điểm trong chuỗi các sự kiện kỷ niệm 100 năm ngày Báo chí Cách mạng Việt Nam.

Tham dự Diễn đàn tại Trung tâm hội nghị Thành phố Hải Phòng có đồng chí Lê Quốc Minh, UV BCH TƯ Đảng, Tổng biên tập Báo Nhân Dân, Chủ tịch Hội Nhà Báo Việt Nam, Phó Trưởng ban Tuyên Giáo và Dân vận Trung ương; đồng chí Nguyễn Đắc Vinh, UV BCH TƯ Đảng, UV Uỷ ban Thường vụ Quốc hội, Chủ nhiệm Uỷ ban Văn hóa và Xã hội của Quốc hội; đồng chí Hoàng Trung Dũng,UV BCH TƯ Đảng, Tổng Biên tập Tạp chí Cộng sản; đồng chí Lê Hải Bình UV dự khuyết BCH TƯ Đảng, Thứ trưởng Thường trực Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch; đại diện lãnh đạo Thành phố Hải Phòng… và hơn 300 chuyên gia, nhà khoa học, nhà quản lý, nhà báo, doanh nhân.

Đối thoại giữa báo chí, doanh nghiệp và nhà quản lý
Đối thoại giữa báo chí, doanh nghiệp và nhà quản lý

Trong bài phát biểu khai mạc đồng chí Lê Quốc Minh, UV BCH TƯ Đảng, Tổng biên tập Báo Nhân Dân, Chủ tịch Hội Nhà Báo Việt Nam, Phó Trưởng ban Tuyên Giáo và Dân vận Trung ương đã đậc biệt nhấn mạnh vai trò của văn hóa khi trích lời cố Tổng Bí thư Nguyến Phú Trọng:” Văn hóa  được coi là một yếu tố có vai trò quyết định sức mạnh vị thế của mỗi quốc gia, dân tộc.” và phát biểu của Tổng Bí thư Tô Lâm tại buổi gặp mặt giới văn nghệ sĩ :” Giữ gìn và phát huy sức mạnh của văn hóa là lĩnh vực mà bất cứ quốc gia nào cũng phải quan tâm, bởi nhiệm vụ này gắn liền với sự phát triển xã hội, làm phong phú đới sống tinh thần của người dân và sự vận hành hiệu quả của nhà nước”

Trên quan điểm” Văn hóa là nền tảng tinh thần của xã hội, là động lực nội sinh quan trọng thúc đẩy sự phát triển bền vững của đất nước”, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch đã xây dựng “ Chiến lược phát triển các ngành công nghiệp văn hóa Việt Nam đến năm 2030 tầm nhìn đến năm 2045”. Theo đó, các ngành công nghiệp văn hóa được xác định là một trong những động lực tăng trưởng quan trọng, đóng góp lớn vào phát triển kinh tế xã hội  đất nước, giữ gìn, lan tỏa những giá trị văn hóa đặc sắc của dân tộc. Các sản phẩm sáng tạo, nghệ thuật, giải trí…đã trở thành biểu tượng cho sức sống, bản lĩnh, trí tuệ Việt Nam.

Ông Hoàng Minh Cường, Phó Chủ tịch Ủy ban nhân dân thành phố Hải Phòng
Ông Hoàng Minh Cường, Phó Chủ tịch Ủy ban nhân dân thành phố Hải Phòng

Đồng chí Lê Quốc Minh tin tưởng Việt Nam với tiềm năng văn hóa phong phú, đầm đà bản sắc, có đủ điều kiện thuận lợi để phát triển ngành công nghiệp văn hóa trở thành một ngành công nghiệp mũi nhọn.

Ở đây báo chí là cầu nối truyền cảm hứng, quảng bá văn hóa, lan tỏa những giá trị mới, bảo vệ bản sắc, diễn đàn phản biện, góp ý chính sách, thúc đẩy đổi mới sáng tạo. Sự gắn kết giữa công nghiệp văn hóa với báo chí là động lực đưa văn hóa Việt vươn tầm thế giới.

Diễn đàn lần này giúp các cơ quan báo chí, truyền thông và công chúng hiểu rõ hơn về vai trò của công nghiệp văn hóa trong phát triển kinh tế xã hội; tạo điều kiện để các cơ quan báo chí, những đơn vị hoạt động trong lĩnh vực văn hóa, các nhà quản lý văn hóa giao lưu, học hỏi, nâng cao nhận thức trong việc bảo tồn, giữ gìn bản sấc văn hóa dân tộc.

Diễn đàn cũng đẩy mạnh việc báo chí quảng bá giá trị văn hóa, thương hiệu quốc gia, đề xuất giải pháp, chính sách phát triển công nghiệp văn hóa, khuyến khích, tôn vinh những ý tưởng sáng tạo trong lĩnh vực báo chí đối với các ngành công nghiệp văn hóa.

Diễn đàn còn là dịp quảng bá về mảnh đất và con người Hải Phòng, những định hướng để phát triển công nghiệp văn hóa của thành phố này

Các đại biểu đã mang đến Diễn đàn 31 bản tham luận. Do giới hạn về thời gian, chỉ có 5 tham luận dược trình bày trong Diễn đàn

Ông Phạm Cao Thái, Vụ trưởng Vụ Pháp Chế Bô Văn Hóa, Thể thao và Du lịch, mở đầu với bài “ Tháo gỡ điểm nghẽn chính sách để phát triền các ngành công nghiệp văn hóa”. Các điểm nghẽn đó cụ thể là: Việc hoạch định chính sách, xây dựng mục tiêu còn nhiều điều chưa phù hợp với thực tiễn; Một số chính sách được ban hành nhưng chưa thực hiện được hoặc thực hiện chưa hiệu quả, chưa có quy định cơ chế rõ ràng để thực hiện. Thiếu các chính sách để phát triển các nghành công nghiệp văn hóa  trong giai đoạn hiện nay. Với mỗi điểm nghẽn, ông đều đưa ra các giải pháp cụ thể để tháo dỡ.

Phó Hiệu trưởng Trường Đại Học Khoa học Xã hội và Nhân văn, bà PGS-TS Đặng Thị Thu Hương, trình bày “ Vai trò của truyền thông đại chúng với sự phát triển của công nghiệp văn hóa. Kinh nghiệm thế giới và hàm ý chính sách của Việt Nam”.

Công nghiệp văn hóa theo định nghĩa của UNESCO là các ngành sản xuất ra các sản phẩm vật thể và phi vật thể về nghệ thuật và sáng tạo, có tiềm năng thúc đẩy việc tạo ra của cải và thu nhập thông qua việc khai thác những giá trị văn hóa và sản xuất các sản phẩm dịch vụ dựa vào tri thức, kể cả những giá trị văn hóa hiện đại và truyền thống.

Truyền thông đại chúng mà hạt nhân là báo chí có đóng góp to lớn cho việc quảng bá, lan truyền văn hóa đến các đối tượng công chúng trong xã hội, là định chế quan trọng nhất, quyền lực nhất về niềm tin đối với các giá trị văn hóa, đóng vai trò có tính quyết định việc tồn tại hay mất đi của nó. Không chỉ là phương tiện truyền tải, quảng bá văn hóa mà tự thân nó, báo chí, cũng trở thành một lĩnh vực văn hóa, sáng tạo văn hóa và kích thích sáng tạo đối với các chủ thể văn hóa khác.

Sau khi vạch ra một số thách thức với báo chí truyền thông Việt Nam trong quá trình phát triển công nghiệp văn hóa, PGS-TS Đặng Thị Thu Hương kiến nghị Nhà nước cần có các chính sách phát triển báo chí truyền thông, đặc biệt là báo chí truyền thông kỹ thuật số, để gia tốc công nghiệp văn hóa Việt Nam hiện đại, vừa thúc đẩy kinh tế vừa phát huy văn hóa dân tộc trong thời đại toàn cầu hóa và công nghệ số.

TS Trần thị Hoàng Mai, Ủy viên Thành Ủy, Giám đốc Sở Văn Hóa Hải Phòng
TS Trần thị Hoàng Mai, Ủy viên Thành Ủy, Giám đốc Sở Văn Hóa Hải Phòng

TS Chu Tiến Đạt Chủ tịch Hội đồng Thành viên Tổng công ty VTC, Phó Chủ tịch Hội thể thao điện tử mang đến tham luận” Phát triển phần mềm và trò chơi giải trí ở Việt Nam- Thực trạng và Giải pháp.”

Bài phát biểu tập trung vào ba nội dung chính: 1-  Trò chơi điện tử toàn cầu đang phát triển vượt bậc nhờ  sự kết hợp giữa công nghệ tiên tiến và nội dung sáng tạo; tích hợp văn hóa vào trò chơi, ứng dụng các cơ chế trò chơi vào truyền thông để tăng tương tác và giữ chân khán giả; thể thao điện tử dưới tác động của trí tuệ nhân tạo. 2- Thị trường game quốc tế, Game đã trở thành một ngành công nghiệp lớn với doanh thu hàng năm đạt 200 tỷ USD!. 3- Game đã trở thành môn nghệ thuật thứ 8.

Cũng theo  TS Chu Tiến Đạt, báo chí truyền thông đóng vai trò rất quan trọng trong việc định hình và thục đẩy sự phát triển của công nghiệp game với việc thông tin chi tiết và xây dựng nhận thức trong công chúng, tạo dựng, củng cố và nuôi dưỡng cộng đồng game thủ. Sự hợp tác giữa ngành game và truyền thông mang lại những hiệu quả kinh tế rất đáng kinh ngạc!

Đại diện của Đài Truyền hình Việt Nam, ông Phạm Quốc Thắng, Phó Tổng biên tập Thời báo VTV nêu những “ Giải pháp để báo chí phát huy vai trò trong thúc đẩy phát triển  các ngành công nghiệp văn hóa tại Việt Nam”

Vị Phó Tổng biên tập Thời báo VTV cho rằng trong khi các ngành công nghiệp văn hóa Việt Nam có tiềm năng và dư địa lớn thì báo chí chưa phát huy hết vai trò của mình. Cụ thể là thiếu tính chuyên sâu, chưa hình thành các tuyến bài chiến lược dài hơi, chưa tạo ra những diễn đàn phản biện hoặc đề xuất chính sách, thiếu phối hợp giữa báo chí và các nhà sáng tạo công nghiệp văn hóa, chưa phát huy hiệu quả các nền tảng số và nội dung đa phương tiện. Và ông đã đề xuất nhiều giải pháp cho báo chí. Đó là xây dựng đội ngũ phóng viên, biên tập viên chuyên trách về công nghiệp văn hóa; Đầu tư các tuyến bài điều tra, phân tích sâu về xu hướng thị trường, chính sách phát triển công nghiệp văn hóa; Phát triển các định dạng nội dung sáng tạo; Tăng cường vai trò phản biện, kiến tạo chính sách; Hợp tác với các trường đại học, viện nghiên cứu; Tạo ra các giải thưởng, cuộc thi báo chí chuyên về công nghiệp văn hóa; Ứng dụng công nghệ số, trí tuệ nhân tạo, dữ liệu lớn để phân tích xu hướng văn hóa và cá nhân hóa nội dung; Sản xuất các sản phẩm báo chí đa nền tảng; Xây dựng cộng đồng trực tuyến…

  Đồng chí Lê Hải Bình, UV dự khuyết BCH TƯ Đảng, Thứ trưởng Thường trực Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch

Đồng chí Lê Hải Bình, UV dự khuyết BCH TƯ Đảng, Thứ trưởng Thường trực Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch

 

TS Trần Thị Hoàng Mai, Uỷ viên Thành uỷ, Giám đốc Sở Văn hoá  Hải Phòng nói về vai trò của báo chí trong việc đồng hành, thúc đẩy và định hướng phát triển các ngành công nghiệp văn hoá trên địa bàn thành phố  Hải Phòng.
Hải Phòng đã ban hành nhiều chủ trương, chính sách và dành nhiều nguồn lực để phát huy vai trò của báo chí trong việc đồng hành, thúc đẩy và định hướng phát triển ngành công nghiệp văn hóa như đăt hàng sản xuất nhiều chương trình phát thanh truyền hình, đề án sân khấu truyền hình Hải Phòng, đề án truyền thông về giá trị của di sản thiên nhiên thế giới Vịnh Hạ Long- quần đảo Cát Bà, tổ chức các giải báo chí tuyên truyền về hình ảnh thành phố về văn hóa du lịch. Minh chứng rõ nét nhất cho vai trò của các cơ quan báo chí là thông qua chiến dịch truyền thông các hoạt động kỷ niệm 70 năm ngày giải phóng Hải Phòng, Lễ hội Hoa Phượng đỏ với hơn 5000 bài viết, hình ảnh…

Sau phần tham luận , Diễn đàn đã tiến hành phiên đối thoại giữa báo chí, doanh nghiệp và nhà quản lý với sự tham gia của đồng chí Lê Quốc Minh, UV BCH TƯ Đảng, Tổng biên tập Báo Nhân Dân, Chủ tịch Hội Nhà Báo Việt Nam, Phó Trưởng ban Tuyên Giáo và Dân vận Trung ương. Nội dung cuộc tọa đàm xoay quanh thực trạng, giải pháp chính sách hỗ trợ phát triển các ngành công nghiệp văn hóa, hợp tác giữa báo chí và doanh nghiệp trong quảng bá sản phẩm văn hóa, kinh nghiệm từ các mô hình thành công.

Trong lời phát biểu bế mạc Diễn đàn, đồng chí Lê Hải Bình, UV dự khuyết BCH TƯ Đảng, Thứ trưởng Thường trực Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch, nhuấn mạnh :” Báo chí có vai trò rất quan trọng thúc đẩy phát triển các ngành công nghiệp văn hóa kể cả từ góc độ tự thân và từ góc độ cầu nối, chất xúc tác của báo chí với các ngành công nghiệp văn hóa”. Để làm điều đó báo chí cần phải tiếp tục chủ động đổi mới, tăng cường hợp tác, cung cấp thông tin chính xác, chú trọng đào tạo đội ngũ nhà báo…

Các đại biểu tham quan triển lãm công nghiệp văn hóa.
Các đại biểu tham quan triển lãm công nghiệp văn hóa.

Nguyễn Quân

Báo chí, truyền thông tham gia xây dựng người Hà Nội thanh lịch, văn minh

Báo chí, truyền thông tham gia xây dựng người Hà Nội thanh lịch, văn minh

Chiều 24/ 3/2025, Hội nghị tọa đàm với chủ đề “Báo chí, truyền thông tham gia xây dựng người Hà Nội thanh lịch, văn minh” đã được tổ chức tại Hà Nội..