Mới đây, Bộ Giáo dục và Đào tạo (GD-ĐT) đã phê duyệt 46 cuốn sách giáo khoa (SGK) lớp 1 để các hội đồng chọn lựa đưa vào năm học mới 2020 - 2021.

Bộ SGK này gồm 5 bộ, trong đó NXB Giáo dục Việt Nam có 4 bộ; NXB ĐH Sư phạm Hà Nội và NXB ĐH Sư phạm TP HCM 1 bộ. Tuy nhiên, giá tiền của bộ SGK mới cao hơn gấp 4 lần sách cũ. 

Cục Quản lý giá - Bộ Tài chính cho biết, SGK thuộc danh mục hàng hóa, dịch vụ cần kê khai giá ại Luật Giá và văn bản hướng dẫn liên quan. Cơ quan này có quyền rà soát nội dung văn bản kê khai giá. 

Mặc dù Bộ GD-ĐT đã yêu cầu kê khai giá trước 15/2 nhưng phải đến giữa tháng 2 các nhà nhà xuất bản (NXB) mới gửi kê khai. Cho đến 16 và 17/3, các NXB tiếp tục kê khai lại giá SGK gửi Cục Quản lý giá và Bộ GD-ĐT.

Cụ thể: NXB Giáo dục Việt Nam kê khai giá 4 bộ SGK gồm Kết nối tri thức với cuộc sống:188.000 đồng, Chân trời sáng tạo 197.000 đồng; Cùng học để phát triển năng lực: 200.000 đồng và bộ Vì sự bình đẳng và dân chủ trong trường học 189.000 đồng. NXB ĐH Sư phạm Hà Nội và NXB ĐH Sư phạm TP HCM kê khai bộ sách Cánh diều giá 215.000 đồng (ngày 23/3 đã điều chỉnh còn 199.000 đồng).

Ngày 20/3 vừa qua, Bộ GD-ĐT đã gửi văn bản cho các NXB yêu cầu tự quyết giá để kê khai và tự chịu trách nhiệm về tính đúng đắn, phù hợp của phương án giá.  

Theo giá hiện hành, bộ SGK lớp 1 hiện hành của NXB Giáo dục Việt Nam là 54.000 đồng thì bộ SGK lớp 1 mới do các NXB kê khai đều có giá tăng gấp nhiều lần. Ví dụ sách Toán 1 (dùng chung cả năm) hiện hành có giá 13.000 đồng thì Toán 1 mới bộ Cánh diều có giá 35.000 đồng (bằng 269% giá hiện hành)..., cuốn Tự nhiên và Xã hội hiện hành giá 6.000 đồng thì cuốn tương tự của Bộ Cánh diều có giá 28.000 đồng (bằng 466,6% giá hiện hành)...

Cuốn SGK lớp 1 giá hiện hành chỉ 14.000 đồng là đắt nhất, nhưng với cuốn mới thì đã leo thang 36.000 đồng (bằng 257% giá hiện hành).

Lý giải về việc tăng giá này, NXB Giáo dục Việt Nam cho biết giá của 4 bộ SGK này được hình thành từ chi phí tổ chức, chi phí vật tư, công in, chi phí lưu thông, bán hàng, tích hợp công nghệ 4.0 và nguồn vốn biên soạn. NXB Giáo dục Việt Nam nêu rõ dẫn chứng: chương trình giáo dục phổ thông 2018, bộ SGK lớp 1 mới bao gồm 9 hoặc 10 cuốn (SGK Toán, Tiếng Việt gồm 2 tập) sử dụng cho 8 môn học bắt buộc (tiếng Việt, toán, đạo đức, tự nhiên và xã hội, âm nhạc, mỹ thuật, hoạt động trải nghiệm, giáo dục thể chất) - nhiều hơn bộ SGK hiện hành từ 3 đến 4 cuốn. Chi phí nhuận bút cao hơn, thêm vào đó, SGK mới lớp 1 được thực hiện in ấn công phu, với khổ sách lớn hơn (19 cm x 26,5 cm).

Lý do tiếp theo được đưa ra là nhiều NXB cùng tham gia SGK, trong môi trường cạnh tranh theo cơ chế thị trường sẽ kéo theo các chi phí khác như tổ chức hội thảo, tập huấn giáo viên, tuyên truyền... 

Hơn nữa, việc tổ chức biên soạn SGK mới được tiến hành bằng vốn doanh nghiệp và vay ngân hàng, cần bú đắp các chi phí khác và đảm bảo lợi thuận để duy trì vận hành nên giá thành cao. 

Tổng Chủ biên Chương trình Giáo dục phổ thông mới, GS Nguyễn Minh Thuyết cho biết giá sách tăng không phải quá cao so với chi tiêu của một gia đình, các học sinh khó khăn vẫn có chính sách hỗ trợ. 

Chuyên gia kinh tế Ngô Trí Long, Phó Chủ tịch Hội đồng Khoa học - Giáo dục Trường ĐH Thành Đông (tỉnh Hải Dương), đề nghị các NXB cần chú ý việc in ấn đảm bảo lợi nhuận nhưng cũng phù hợp thu nhập của mỗi người. 

Phó Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa, Giáo dục, Thanh niên, Thiếu niên và Nhi đồng của Quốc hội, bà Ngô Thị Minh cho biết cần hài hòa lợi ích của doanh nghiệp, bên cung cấp SGK, nhu cầu sử dụng.