Ngày 16/12, đại diện Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới Trung ương vừa cấp cứu cho ca bệnh mắc viêm não tự miễn nhưng dễ chẩn đoán nhầm với bệnh khác.

Khoảng hai tuần trước ngày nhập viện, cô gái ở Đà Nẵng có biểu hiện rối loạn tâm thần, nói nhảm, được người nhà đưa đến bệnh viện tâm thần khám. Sau 6 ngày điều trị ngoại trú, cô xuất hiện cơn co giật ở tay và mặt, mỗi cơn kéo dài khoảng 30 giây/lần với tần suất từ vài phút đến vài tiếng.

Sau 3 ngày điều trị, tình trạng bệnh không cải thiện, ý thức chậm hơn, tình trạng co giật vẫn thường xuyên xảy ra nên được chuyển đến bệnh viện đa khoa thành phố để điều trị. Tại đây, bệnh nhân được chẩn đoán mắc bệnh viêm não. Kết quả chụp cộng hưởng từ sọ não cho thấy hình ảnh tổn thương não. Bệnh nhân được theo dõi điều trị bệnh viêm não virus. 

Bác sĩ chăm sóc người bệnh mắc viêm não tự miễn. Ảnh: Thanh Đặng

Bác sĩ điều trị theo phác đồ viêm não virus nhưng không cải thiện nên bệnh nhân được chuyển đến khoa Cấp Cứu, Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới Trung ương. Lúc này bệnh nhân trong tình trạng rối loạn tâm thần, kích thích la hét, gọi hỏi không trả lời, co giật vùng mặt, tay và nửa người bên phải. Các bác sĩ xét nghiệm tầm soát viêm não tự miễn, điều trị với phác đồ corticoid liều cao, dùng thuốc chống động kinh. Sau 4 ngày, bệnh nhân có kết quả xét nghiệm khẳng định mắc viêm não tự miễn.

Ths.Bs Phạm Thanh Bằng (khoa Cấp cứu) cho biết: “Bệnh nhân được làm các xét nghiệm tầm soát viêm não tự miễn, viêm não do căn nguyên virus và khởi động điều trị viêm não tự miễn với phác đồ corticoid liều cao, dùng thuốc chống động kinh. Sau 4 ngày, bệnh nhân có kết quả khẳng định mắc viêm não tự miễn. Siêu âm ổ bụng phát hiện khối u buồng trứng với kích thước 4 x 10cm. Bệnh nhân được hội chẩn sản khoa để tiến hành cắt khối u. Khi tiến hành phẫu thuật cắt khối u lại có kích thước thực khá lớn 20 x 20cm. Đây là nguồn khởi phát bệnh viêm não tự miễn. Sau khi cắt bỏ khối u buồng trứng và lọc huyết tương, bệnh nhân hết cơn co giật, không còn kích thích la hét, ý thức có cải thiện nhưng chưa nhiều”.

Viêm não tự miễn là loại viêm não cấp tính hiếm gặp, bệnh gây nên do hệ thống miễn dịch của cơ thể tự sinh ra kháng thể chống lại thụ thể Glutamate trong não (NMDA- N methyl D aspartate).

Viêm não tự miễn NMDAR thường khởi phát từ từ trong vòng ba tháng. Có 6 nhóm triệu chứng viêm não tự miễn là hành vi bất thường hay rối loạn nhận thức, rối loạn chức năng ngôn ngữ, co giật, rối loạn vận động hoặc động tác bất thường, rối loạn tri giác (lơ mơ, lú lẫn, hôn mê), rối loạn chức năng thực vật và thở nhanh.

Bệnh viêm não tự miễn đa phần thường xảy ra trên đối tượng là bệnh nhân nữ, trẻ tuổi. Bệnh do tự cơ thể sinh ra đa phần từ các khối u, ung thư buồng trứng, tử cung hoặc bộ phận sinh dục ở nữ. Thời gian điều trị bệnh tiến triển tốt sẽ mất khoảng 2 tuần và thường sẽ kéo dài từ 1 tháng đến 2 tháng.

Di chứng của bệnh viêm não tự miễn để lại sau quá trình điều trị phụ thuộc vào mức độ tổn thương ở não có thể như: ý thức không hồi phục lại bình thường, xuất hiện những cơn co giật hoặc những cơn động kinh, một số chức năng hoạt động yếu.

Đến nay, thế giới chưa có sự thống nhất hoàn toàn về phác đồ điều trị bệnh này. Quá trình điều trị lâu dài, phức tạp, cần phải có những biện pháp can thiệp kỹ thuật cao, một số trường hợp phải phẫu thuật khối u (nếu có) để ngăn chặn nguồn tạo ra kháng thể NMDA.

Sau quá trình điều trị, khối u buồng trứng có nguy cơ tái phát lại khá cao và sẽ gây ra một đợt viêm não tự miễn hoàn toàn mới. Chính vì vậy, với những phụ nữ trẻ tuổi cần tầm soát ung thư, u buồng trứng, tử cung, giun sán, ký sinh trùng định kỳ để phát hiện sớm nguồn bệnh.