SeeMe, mắt thần phát hiện “ý thức tiềm ẩn”

Đối với nhiều bệnh nhân chấn thương sọ não nghiêm trọng, việc tỉnh dậy sau hôn mê có thể giống như thoát ra từ một cơn ác mộng. Họ bị mắc kẹt trong chính cơ thể mình, nhận thức được mọi thứ xung quanh nhưng lại không thể nói chuyện hay cử động. Đây chính là trải nghiệm của “ý thức tiềm ẩn”, khi não bộ một người vẫn hoạt động nhưng cơ thể không biểu hiện ra bên ngoài.

Trong nhiều năm, bác sĩ thường dựa vào các bài kiểm tra thị giác đơn giản hoặc chụp não để xác định ý thức của những bệnh nhân hôn mê hay sống thực vật. Tuy nhiên, các phương pháp này hoặc quá sơ sài, hoặc tốn kém và khó tiếp cận.

Nhằm khắc phục hạn chế đó, nhóm nghiên cứu do nhà khoa học thần kinh tính toán Sima Mofakham (Đại học Stony Brook, Mỹ) dẫn đầu đã phát triển công cụ SeeMe. Ứng dụng thị giác máy tính, SeeMe theo dõi những chuyển động nhỏ nhất trên khuôn mặt bệnh nhân, từ co giật cơ bắp đến sự dịch chuyển rất tinh vi trên da mà mắt người khó có thể phát hiện.

Trong nghiên cứu công bố trên Communications Medicine, SeeMe đã giúp phát hiện dấu hiệu nhận thức sớm hơn trung bình 8 ngày so với các bác sĩ lâm sàng. Ở một trường hợp, AI phát hiện bệnh nhân cử động miệng từ ngày thứ 18, trong khi bác sĩ chỉ ghi nhận phản ứng rõ ràng vào ngày thứ 37.

Bước tiến trong chăm sóc y tế

Thử nghiệm trên 37 bệnh nhân chấn thương sọ não cho thấy, SeeMe có thể phát hiện sớm 30 người có phản ứng mở mắt và 16 người có chuyển động ở miệng. Điều đáng chú ý, những bệnh nhân có những biểu hiện khuôn mặt rõ rệt sớm thường có xu hướng phục hồi tốt hơn sau khi xuất viện.

Theo các chuyên gia, công nghệ này có thể thay đổi cách tiếp cận và chăm sóc bệnh nhân của bác sĩ cũng như của gia đình người bệnh, từ các quyết định hồi sức, phục hồi chức năng cho đến việc dự đoán tiên lượng lâu dài.

Không chỉ cung cấp dữ liệu khách quan theo thời gian thực, SeeMe còn mở ra cơ hội giao tiếp mới cho những bệnh nhân trước đây bị coi là “không thể tiếp cận”.

Trong tương lai, nhóm nghiên cứu hy vọng mở rộng khả năng của SeeMe, không chỉ theo dõi chuyển động khuôn mặt mà còn nhận diện tín hiệu cơ bắp hoặc điện sinh học. Điều này có thể cho phép bệnh nhân trả lời câu hỏi “có/không” qua các biểu hiện khuôn mặt vi mô, ngay cả khi họ không thể nói hay cử động.

“Những người không thể giao tiếp thì không thể tham gia vào quyết định điều trị của chính họ. Nếu giúp họ bộc lộ được ý thức, chúng ta đang trao lại tiếng nói cho chính bệnh nhân”, bà Mofakham cho biết.

Bằng cách giúp bệnh nhân thể hiện nhận thức, SeeMe có thể giúp bệnh nhân hôn mê phần nào tham gia vào quá trình điều trị của chính họ, một điều mà từ lâu đã nằm ngoài tầm với đối với những người mắc chấn thương sọ não nghiêm trọng.