Các nhà khoa học tại Đại học California, San Francisco vừa đạt được bước đột phá trong công nghệ y học khi giúp một người đàn ông bị liệt có thể điều khiển cánh tay robot chỉ bằng ý nghĩ. Thành tựu này mở ra hy vọng mới cho những người mất khả năng vận động.

Trong nghiên cứu được công bố trên tạp chí Cell, các nhà khoa học đã phát triển một thiết bị tiên tiến mang tên Giao diện não-máy tính (BCI) có khả năng truyền tín hiệu từ não bộ đến máy tính để điều khiển tay robot. Thiết bị này đã giúp người tham gia thí nghiệm có thể nắm, di chuyển và thả đồ vật chỉ bằng cách tưởng tượng thực hiện các động tác đó.

Điểm đột phá của nghiên cứu là BCI có thể hoạt động liên tục trong 7 tháng mà không cần điều chỉnh, trong khi các thiết bị trước đây chỉ hoạt động trong thời gian ngắn từ một đến hai ngày. Công nghệ này sử dụng mô hình trí tuệ nhân tạo AI giúp hệ thống thích nghi với những thay đổi nhỏ trong não bộ, từ đó nâng cao độ chính xác và linh hoạt trong điều khiển.

Theo Giáo sư thần kinh học Karunesh Ganguly, sự kết hợp giữa học tập của con người và AI chính là chìa khóa giúp giao diện não-máy tính đạt đến mức độ chính xác và ổn định cao hơn. “Đây là bước tiến quan trọng để đạt được chức năng vận động tinh vi, gần với thực tế”, ông nhấn mạnh.

Được tài trợ bởi Viện Y tế Quốc gia Hoa Kỳ, điểm mấu chốt của nghiên cứu này là việc phát hiện ra sự thay đổi hoạt động não bộ hàng ngày khi người tham gia nghiên cứu liên tục tưởng tượng thực hiện các động tác cụ thể. Khi AI được lập trình để thích ứng với những thay đổi này, nó có thể hoạt động trong nhiều tháng liền.

Người tham gia nghiên cứu là một bệnh nhân bị liệt sau cơn đột quỵ, mất khả năng nói và cử động trong nhiều năm. Các nhà khoa học đã cấy ghép cảm biến siêu nhỏ lên bề mặt não bộ, giúp ghi nhận tín hiệu thần kinh khi anh tưởng tượng thực hiện một cử động.

Sau quá trình luyện tập với tay robot ảo, bệnh nhân đã có thể sử dụng tay robot thật để nhặt các khối gỗ, xoay chúng và di chuyển đến vị trí mong muốn. Đáng chú ý, anh còn có thể mở tủ, lấy cốc và đưa đến máy lấy nước - một khả năng tưởng chừng như không thể đối với người bị liệt.

Theo Giáo sư Ganguly, bước tiếp theo trong nghiên cứu là tối ưu hóa AI để tay robot có thể di chuyển nhanh và mượt mà hơn. Nhóm nghiên cứu cũng đang lên kế hoạch thử nghiệm BCI trong môi trường gia đình, giúp những người bị liệt có thể tự thực hiện các hoạt động sinh hoạt hàng ngày.

Sự phát triển của công nghệ AI trong y học không chỉ giúp người bị liệt lấy lại một phần khả năng vận động, mà còn mở ra tiềm năng ứng dụng rộng lớn trong hỗ trợ người khuyết tật, phục hồi chức năng và cải thiện chất lượng cuộc sống.