Toàn cảnh Hội thảo Khoa học Quốc tế “Dinh dưỡng học đường năm 2025 – Vì một Việt Nam khỏe mạnh, Vì tầm vóc Việt”. Ảnh: TTXVN

Ngày 14/8 tại Hà Nội, Ban Tuyên giáo và Dân vận Trung ương phối hợp với Bộ Giáo dục và Đào tạo, Bộ Y tế, Đài Truyền hình Việt Nam, cùng sự đồng hành của Tập đoàn TH, tổ chức Hội thảo Khoa học Quốc tế “Dinh dưỡng học đường năm 2025 – Vì một Việt Nam khỏe mạnh, Vì tầm vóc Việt”. Sự kiện thu hút nhiều chuyên gia trong và ngoài nước, đặt ra yêu cầu cấp thiết về một chiến lược dinh dưỡng toàn diện cho trẻ em Việt Nam.

Phát biểu khai mạc, ông Nguyễn Trọng Nghĩa, Trưởng Ban Tuyên giáo và Dân vận Trung ương nhấn mạnh quan điểm nhất quán của Đảng và Nhà nước: con người là trung tâm, là nguồn lực chủ yếu và là mục tiêu của phát triển. Tuy nhiên, thực tế cho thấy, lĩnh vực chăm sóc và phát triển thể chất trí tuệ vẫn còn nhiều hạn chế, đòi hỏi phải đổi mới cả trong nhận thức và hành động.

Ủy viên Bộ Chính trị, Bí thư Trung ương Đảng, Trưởng Ban Tuyên giáo và Dân vận Trung ương Nguyễn Trọng Nghĩa phát biểu tại hội thảo. Ảnh: VOV

Ông Nghĩa cho rằng cần sớm hoàn thiện thể chế về bảo vệ, chăm sóc sức khỏe nhân dân; thúc đẩy đổi mới sáng tạo và tạo dựng hệ thống pháp luật mạnh mẽ hơn trong lĩnh vực này. “Con người là vốn quý nhất, là nhân tố quyết định”, ông nhấn mạnh, đồng thời đề nghị triển khai hiệu quả các chương trình nâng cao trí lực, tầm vóc, bao gồm chiến lược quốc gia về dinh dưỡng, y tế học đường và sữa học đường.

Nhắc lại bài viết “Tương lai cho thế hệ vươn mình” của Tổng Bí thư Tô Lâm, ông Nghĩa khẳng định: “Xây dựng một thế hệ thanh niên mạnh mẽ, trí tuệ và văn minh là nền tảng để Việt Nam trở thành quốc gia phát triển, biểu tượng của khát vọng và ý chí dân tộc”.

Theo Thứ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Tri Thức, Việt Nam đang đối mặt với gánh nặng kép: Suy dinh dưỡng ở một bộ phận trẻ em và thừa dinh dưỡng ở một bộ phận khác, đặc biệt tại đô thị. Tỷ lệ suy dinh dưỡng thấp còi vẫn ở mức cao, nhất là ở vùng sâu, vùng xa, nơi bữa ăn của học sinh còn thiếu cả về số lượng và chất lượng.

Thứ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Tri Thức. Ảnh?: VOV

Ngược lại, tại các thành phố, thói quen ăn thừa năng lượng, tiêu thụ nhiều đường, muối, chất béo và thực phẩm chế biến sẵn dẫn đến thừa cân, béo phì và thiếu vi chất. Sự mất cân đối này tác động trực tiếp đến tầm vóc, sức khỏe và khả năng học tập của trẻ.

Ông Thức nhấn mạnh, trên 50% yếu tố ảnh hưởng đến chiều cao trẻ là dinh dưỡng và vận động thể lực, còn lại là di truyền, sức khỏe và tâm lý. Do đó, chiến lược dinh dưỡng học đường cần được coi là đầu tư cho tương lai, giúp thế hệ trẻ đủ nền tảng để tiếp nhận và phát triển khoa học công nghệ.

Bà Nguyễn Thị Mai Thoa, Ủy viên chuyên trách Ủy ban Văn hóa - Xã hội của Quốc hội nhận định, Việt Nam hiện chưa có một văn bản pháp lý toàn diện về dinh dưỡng học đường. Điều này khiến việc triển khai còn thiếu đồng bộ, chưa có bộ tiêu chuẩn thống nhất và chưa đảm bảo cơ sở pháp lý để giám sát, đánh giá hiệu quả.

Để khắc phục, Bộ Y tế đang xây dựng Luật Phòng bệnh, dự kiến trình Quốc hội tại kỳ họp thứ 10. Theo TS.BS. Lê Thái Hà – Phó Cục trưởng Cục Phòng bệnh – dự thảo luật sẽ dành riêng một chương về dinh dưỡng, trong đó chú trọng dinh dưỡng cho phụ nữ mang thai, trẻ dưới 24 tháng tuổi và học sinh.

Nhiều quốc gia đã coi sữa học đường và bữa ăn chuẩn dinh dưỡng là giải pháp then chốt để nâng cao tầm vóc. Nhật Bản, sau Thế chiến II, đã triển khai chương trình sữa học đường toàn quốc, giúp cải thiện chiều cao trung bình của thanh niên thêm hơn 10cm chỉ trong 50 năm. Hàn Quốc cũng áp dụng mô hình tương tự, kết hợp với giáo dục thể chất bắt buộc, đưa chiều cao trung bình nam giới lên mức 174 cm, tiệm cận các nước phương Tây.

Theo Tổ chức Nông lương Liên hợp quốc (FAO), sữa tươi là nguồn thực phẩm gần như hoàn chỉnh, cung cấp protein, canxi, kẽm, sắt và các vitamin cần thiết cho sự phát triển.

Anh hùng Lao động Thái Hương - Nhà sáng lập Tập đoàn TH. Ảnh: VOV

Anh hùng Lao động Thái Hương – Nhà sáng lập Tập đoàn TH – chia sẻ tại hội thảo rằng bữa ăn của nhiều trẻ Việt Nam thiếu tới 40% canxi cần thiết, cùng với tình trạng thiếu máu, thiếu kẽm và vi chất dinh dưỡng. “Tình yêu của cha mẹ là vô bờ, nhưng hiểu biết về dinh dưỡng chưa đầy đủ hoặc điều kiện kinh tế hạn chế khiến trẻ không nhận được những gì tốt nhất” bà nói.

Bà dẫn chứng, một ly sữa tươi sạch mỗi ngày có thể đáp ứng khoảng 30% nhu cầu kẽm và sắt của trẻ. Tuy nhiên, bà nhấn mạnh yếu tố “sạch” và “phù hợp thể trạng” phải được đặt lên hàng đầu, bởi nếu chọn sản phẩm không đạt chuẩn, tác dụng dinh dưỡng có thể bị giảm sút.

Bộ GD&ĐT xác định bảo đảm dinh dưỡng học đường và tăng cường vận động thể chất là trách nhiệm của hệ thống chính trị, gia đình, nhà trường và xã hội. Thứ trưởng Nguyễn Tri Thức cho rằng đã đến lúc coi dinh dưỡng là khoản đầu tư phát triển, không chỉ là chi phí y tế.

Từ góc độ quốc tế, chuyên gia dinh dưỡng của UNICEF từng cảnh báo: “Những quốc gia không ưu tiên dinh dưỡng học đường sẽ phải trả giá bằng năng suất lao động thấp và gánh nặng y tế cao trong tương lai.”

Lãnh đạo Hội Nữ trí thức Việt Nam tham dự Hội thảo

Hướng đi trong giai đoạn tới, Hội thảo thống nhất một số giải pháp trọng tâm: Ban hành khung pháp lý toàn diện về dinh dưỡng học đường. Xây dựng bộ tiêu chuẩn quốc gia cho bữa ăn và khẩu phần học sinh. Triển khai chương trình sữa học đường trên phạm vi toàn quốc, có cơ chế giám sát chất lượng. Kết hợp giáo dục dinh dưỡng với hoạt động thể chất bắt buộc hàng ngày. Huy động nguồn lực từ khu vực tư nhân để đảm bảo tính bền vững.

Hội thảo không chỉ đặt ra yêu cầu cấp thiết về cải thiện bữa ăn của học sinh, mà còn nhấn mạnh mối liên hệ trực tiếp giữa dinh dưỡng học đường và sức cạnh tranh quốc gia trong tương lai.

Như ông Nguyễn Trọng Nghĩa kết luận: “Mỗi ngày chậm trễ triển khai các chương trình dinh dưỡng học đường là một ngày chúng ta đánh mất cơ hội phát triển của thế hệ trẻ.”