Khi còn trẻ, đa số chúng ta đều thích Lâm Đại Ngọc: Yếu mềm, đa cảm, yêu là yêu hết mình, buồn là khóc đến đứt ruột. Nhưng càng trưởng thành, càng đi qua va vấp hôn nhân, công việc, con cái, người ta lại bắt đầu nhìn kỹ Tiết Bảo Thoa hơn. Cô không phải người đẹp rực rỡ nhất, không phải người được Giả Bảo Ngọc yêu đến quên trời đất, cũng không phải nhân vật bi lụy khiến người đọc rơi nước mắt. Nhưng nếu hỏi: “Trong Hồng Lâu Mộng, phụ nữ sống thế nào để bớt khổ nhất?”, tôi sẽ chọn Tiết Bảo Thoa. Bởi Bảo Thoa hiểu rất rõ hai chữ “đời mình”, không phó mặc cho số phận, nhưng cũng không dồn mình vào ngõ cụt vì yêu, vì người khác.

1. Tuổi trẻ mê Lâm Đại Ngọc, trưởng thành lại thấy Tiết Bảo Thoa đáng nể hơn

Ngày còn đi học, đọc Hồng Lâu Mộng, tôi thương Lâm Đại Ngọc vô cùng. Một cô gái thông minh, nhạy cảm, yêu Giả Bảo Ngọc đến mức coi tình yêu là lẽ sống, mỗi câu nói, mỗi ánh mắt đều có thể khiến cô vui buồn cả ngày. Cô khóc cho mình, cho cuộc đời, cho những bất công mà mình phải chịu.

Nhưng chính kiểu tính cách “dùng hết trái tim để sống” ấy lại khiến Lâm Đại Ngọc trở thành người đau khổ nhất. Yêu quá sâu, nghĩ quá nhiều, chấp quá nặng, nên cuối cùng là người bị tổn thương đầu tiên.

Còn Tiết Bảo Thoa thì khác. Cô vẫn là tiểu thư nhà giàu, được nuôi dạy tử tế, có học, nhẹ nhàng, biết điều. Nhưng sâu bên trong, Bảo Thoa rất tỉnh. Cô không ảo tưởng rằng chỉ cần yêu là đủ. Cô nhìn rất rõ hoàn cảnh gia tộc, thân phận phụ nữ, vị trí của mình trong nhà họ Tiết và nhà họ Giả. Cô biết mình có thể làm gì, không thể làm gì, và chuyện nào nên cố, chuyện nào nên buông.

Chính sự tỉnh táo ấy khiến nhiều người cho rằng Bảo Thoa “tính toán”, “thực dụng”. Nhưng nếu đặt trong đời sống thật, kiểu phụ nữ như vậy thường… ít khổ nhất. Không phải vì họ vô tâm, mà vì họ biết cách tự bảo vệ mình bằng lý trí.

2. Hiểu chữ “mệnh” nhưng không phó mặc: Bảo Thoa sống vừa biết thân, vừa biết mình

Trong Hồng Lâu Mộng, chữ “mệnh” được nhắc đi nhắc lại rất nhiều. Có người hiểu “mệnh” là buông xuôi: Số đã vậy rồi, sống sao cũng được. Nhưng Tiết Bảo Thoa thì khác.

Cô chấp nhận rằng mình sinh ra trong một thời đại mà hôn nhân do gia tộc sắp xếp, phụ nữ rất khó tự quyết. Cô không mơ mộng quá mức về chuyện “chỉ cưới người mình yêu”. Nhưng chấp nhận không đồng nghĩa với cam chịu. Bảo Thoa vẫn giữ cho mình sự kiêu hãnh: Cô làm tốt vai trò con gái, con dâu, chị em, nhưng không đánh mất tự trọng để đi tranh giành tình cảm với Lâm Đại Ngọc.

Cô rõ ràng nhìn thấy Giả Bảo Ngọc yêu Đại Ngọc nhiều hơn. Cô biết, nhưng không làm ầm, không khóc lóc, không ghen tuông ồn ào. Bảo Thoa chọn cách “biết mà không nói”, giữ thể diện cho mọi người, giữ bình yên tối đa cho chính mình. Đó không phải yếu đuối, mà là một dạng trí tuệ hiểu đời, hiểu người, hiểu luôn giới hạn của bản thân.

Phụ nữ hiện đại nhiều khi cũng giống vậy. Ta không thể điều khiển được hết mọi thứ, mình sinh vào gia đình nào, ông chồng có thay đổi hay không, sếp có công bằng không… Nhưng ta có thể chọn cách mình phản ứng. Người càng hiểu rõ hoàn cảnh, càng ít bị bất ngờ đánh gục. Người càng hiểu rõ bản thân, càng ít đặt cược tất cả vào một người, một mối quan hệ.

3. Ba điều phụ nữ có thể học từ Tiết Bảo Thoa để bớt khổ

Thứ nhất: Đừng đặt toàn bộ cuộc đời vào một người đàn ông.

Bảo Thoa kết hôn với Giả Bảo Ngọc, nhưng cuộc đời cô không chỉ xoay quanh chồng. Cô vẫn có mối quan hệ riêng với gia đình mình, vẫn đảm đang chuyện trong ngoài, vẫn giữ được “góc trời” nội tâm của chính mình. Đối với phụ nữ bây giờ, dù yêu chồng con đến mấy, cũng nên có khoảng không riêng: Một công việc, một sở thích, một nhóm bạn, một điều gì đó chỉ thuộc về riêng mình. Có vậy, khi tình cảm gặp sóng gió, ta còn chỗ để bấu víu, còn lý do để tiếp tục đứng dậy.

Thứ hai: Yêu bằng trái tim ấm nhưng giữ cho cái đầu lạnh.

Tiết Bảo Thoa không phải người vô cảm. Cô biết thương, biết lo, biết nghĩ cho người khác. Nhưng cô hiếm khi để cảm xúc dắt mũi. Phụ nữ dễ khổ nhất lúc nóng giận mà nói hết, đau lòng mà làm liều. Học Bảo Thoa, đôi khi im lặng là một lựa chọn khôn ngoan. Lùi một bước không phải thua, mà để đỡ xé nát chính mình, để giữ lại chút tôn trọng cho cả hai.

Thứ ba: Sống tử tế, nhưng không dẫm đạp lên mình để làm “người tốt”.

Bảo Thoa cư xử nhã nhặn, cởi mở, giúp đỡ nhiều người, nhưng không phải kiểu “ai nhờ gì cũng gật”. Cô biết giữ nguyên tắc: Chuyện gì hợp lẽ, cô sẵn lòng làm; chuyện gì trái lòng, cô khéo léo tránh. Phụ nữ bây giờ cũng vậy, đừng cố làm “nàng dâu hoàn hảo” đến mức quên mất mình đang mệt, đang tủi. Giúp người là điều tốt, nhưng đừng giúp đến mức kiệt sức, đừng cười mãi đến lúc một mình lại khóc.

4. Từ “Tình Nhi”, “Bảo Thoa” đến chính chúng ta

Hồng Lâu Mộng không chỉ là câu chuyện của một phủ Giả lộng lẫy, mà là tấm gương soi cả đời sống phụ nữ bao thế hệ: Người quá nặng tình, người quá ngây thơ, người quá toan tính, người quá hi sinh.

Ngày trẻ, chúng ta ao ước được yêu như Lâm Đại Ngọc, đau một lần cho đáng, sống một lần cho đã. Nhưng khi đã phải lo tiền nhà, tiền sữa, lo con ốm, lo công việc, sách vở của con, mình mới hiểu: Sống như Tiết Bảo Thoa không hào nhoáng, không lãng mạn, nhưng là kiểu sống bớt đứt ruột nhất.

Không phải ai cũng cần trở thành “nữ cường” hay “nữ chủ tịch”. Nhưng mỗi người phụ nữ đều có thể học một chút từ Bảo Thoa: Biết mình, biết đời, giữ lấy lòng tự trọng, giữ lại cho trái tim một góc bình yên. Thời nào cũng vậy, phụ nữ chỉ thật sự bớt khổ khi không đặt hết hạnh phúc vào tay người khác, mà tự mình xây từng viên gạch nhỏ cho cuộc đời mình.