Trong sảnh đợi của Firebrand Collective - một không gian làm việc chung dành cho phụ nữ ở khu công nghiệp West Bottoms của thành phố Kansas - Jackie Nguyễn pha cà phê với bạch đậu khấu và vải thiều từ cửa hàng cà phê di động đầy màu sắc của cô. Một chiếc đầu lân khổng lồ bao phủ quán Cafe Cà Phê, sơn màu vàng và đỏ đậm của lá cờ Việt Nam.

Cafe Cà Phê phục vụ cà phê đá “Hella Good Lattes” và “Saigon” cho khoảng 200 khách hàng mỗi ngày. Doanh thu hàng tháng là khoảng 30.000 USD. Jackie Nguyen, chủ quán cà phê cho biết: “Quyết định mở quán cà phê khá điên rồ và nó cũng thật tuyệt vời. Vì công việc duy nhất mà tôi biết trước đây là biểu diễn". 

Cách đây hơn một năm, Jackie Nguyen là một nữ diễn viên đã có gần hai thập kỷ tham gia sân khấu nhạc kịch. Trước đại dịch, cô kiếm được 90.000 USD mỗi năm nhờ chuyến lưu diễn Cô Ba Sài Gòn. Vào ngày 15/3/2020, cô biểu diễn tại Fort Myers, Florida nhưng chỉ một ngày sau, đèn trên sân khấu Broadway tắt và COVID-19 ập đến.

Nguyen nói: “Tôi không có nhà, xe hơi hay bất kỳ khoản tiết kiệm đáng kể nào". Thế là cô chuyển đến Thành phố Kansas từ Thành phố Long Island, Queens, đầu tư 10.000 USD từ khoản tiết kiệm ít ỏi của mình và thêm 13.000 USD từ Kickstarter để mở Cafe Cà Phê.

Cô nói: “Là một nữ diễn viên, sự nghiệp của tôi luôn phụ thuộc vào người khác. Bây giờ tôi phải đưa ra lựa chọn của mình và tôi muốn chủ động với những gì mình chọn". 

Tạo ra văn hóa của bạn

Jackie Nguyen là một trong hơn 4 triệu người đang thúc đẩy sự bùng nổ kinh doanh chưa từng có của nước Mỹ. Nổi lên bởi đại dịch thất nghiệp chưa từng thấy kể từ sau cuộc Đại suy thoái, sự thay đổi lâu dài về nơi sống và làm việc, tiếp cận với các nguồn vốn mới thông qua fintech, công nghệ giá rẻ phổ biến và sự quyết tâm kiên định, người Mỹ đang đặt cược vào chính mình và thành lập các công ty ở mức tỷ lệ lịch sử. 

Theo Cục điều tra dân số Hoa Kỳ, vào năm 2020, hơn 4,3 triệu người đã đăng ký các đơn đăng ký kinh doanh mới. Con số này cao hơn gần 840.000 so với năm 2019 - tăng 25%. Đó là một sự khác biệt rõ rệt so với cuộc khủng hoảng tín dụng năm 2008, khi số lượng đơn đăng ký mới giảm 8%. 

John Lettieri, người đồng sáng lập và CEO của Nhóm Đổi mới Kinh tế, một tổ chức tư tưởng lưỡng đảng, cho biết: “Điều này khiến bạn phải ngồi dậy và chú ý. Đó không phải là điều mà nhiều người có thể ngờ đến ở phần cuối của cuộc khủng hoảng này".

Số lượng các công ty khởi nghiệp mới có khả năng thuê nhân viên cũng tăng lên. Được IRS gắn nhãn là các doanh nghiệp “có xu hướng cao”, những người tạo việc làm tiềm năng này đã tăng 15% vào năm 2020.

“Trong cuộc Đại suy thoái năm 2008, các doanh nghiệp sử dụng lao động mới đã giảm gần 230.000 người so với năm trước. Nhưng trong cuộc khủng hoảng COVID, con số này đã tăng hơn 200.000 người", nhà sáng lập Lettieri cho biết.

Và mức tăng đột biến các doanh nghiệp tạo việc làm này diễn ra khá xa các trung tâm ven biển đắt đỏ. Cụ thể, miền Nam nước Mỹ đang thúc đẩy sự bùng nổ với mức tăng trưởng ba con số trên khắp Georgia, Mississippi, Alabama và Louisiana. 

Sự bùng nổ khởi nghiệp tiếp tục kéo dài đến năm 2021. Vào tháng 2, có gần 430.000 đăng ký kinh doanh mới, tăng 40% so với tháng 2 năm 2020, tháng cuối cùng trước khi đại dịch đóng băng nền kinh tế toàn cầu. 

Gieo hạt giống ước mơ

Một tháng sau khi đóng cửa toàn quốc, 22 triệu việc làm đã biến mất. Tỷ lệ thất nghiệp gần 15%, tỷ lệ cao thứ hai trong 100 năm, chỉ đứng đầu sau cuộc Đại suy thoái. Bị ảnh hưởng nặng nề nhất là các ngành như nhà hàng, bán lẻ, du lịch, Hollywood, thể thao và các sự kiện trực tiếp khác. 

Theo một nghiên cứu của Hiệp hội Lữ hành Hoa Kỳ, gần 40% tổng số việc làm bị mất đến từ các ngành du lịch và khách sạn. Vào giữa tháng 4/2020, nhà hàng và bán lẻ đã mất khoảng 2,5 triệu việc làm ở mỗi lĩnh vực. Trong khi đó, những người đủ may mắn để giữ được việc làm thì phải đối mặt với một thực tế của việc làm từ xa và trường học ảo.

Sau khi đại dịch khiến hợp hồng chụp ảnh cưới phải hủy bỏ, Jade Adams đã lao vào sở thích trồng cây trong nhà và thu thập hơn 200 loại cây kỳ lạ khác nhau.

Khi thảm thực vật tràn ngập căn hộ của mình, cô bắt đầu bán cây trên Facebook. Và sau đó, vào tháng 7, cô đã bán được giá 15.000 USD tại một cửa hàng trên Knoxville, không gian tổ chức sự kiện Central Collective của Tennessee. 

Vào tháng 10 năm ngoái, Adams, 23 tuổi, quyết định đặt cược toàn bộ số tiền tiết kiệm 20.000 USD của mình vào một cửa hàng truyền thống có tên là Đại lộ Oglewood. Cô đã kiếm lại được khoản đầu tư chỉ trong vòng vài ngày. Adams nói: “Thị trường cây trồng trong nhà đã bùng nổ trong thời kỳ đại dịch. Nhiều người ở nhà hơn và họ cố gắng mang không gian ngoài trời vào trong nhà của mình”.

Trước đây, với công việc nhiếp ảnh gia đám cưới, Adams kiếm được khoảng 48.000 USD mỗi năm. Nhưng kể từ tháng 10 năm ngoái, với công việc kinh doanh cây cảnh, cô đã thu về 265.000 USD. Cô ấy sử dụng Instagram để chia sẻ những bức ảnh về cây cối của mình và đưa ra lời khuyên làm vườn cho 15.000 người theo dõi. 

Adams nói: “Tôi kiếm được quá nhiều tiền so với công việc nhiếp ảnh gia trước đây. Và đại dịch đã giúp tôi làm điều đó".

Phá vỡ ranh giới

Khi cuộc tàn sát kinh tế của COVID-19 tạo ra nhu cầu cho hàng triệu người Mỹ bắt đầu kinh doanh, thì công nghệ chính là nguồn cung cấp các công cụ kinh doanh. Truyền thông video rộng rãi, mạng xã hội, thương mại điện tử, điện toán đám mây và các trang web DIY giúp mọi người thành lập một công ty toàn cầu dễ dàng hơn rất nhiều.

Lettieri của EIG cho biết: “Nền kinh tế internet đã trở nên phổ biến và gắn bó với mọi khía cạnh của nền kinh tế. Hôm nay, bạn có cơ hội làm những điều từ xa mà cách đây mười năm sẽ không bao giờ có thể thực hiện được”. 

Shopify, công ty phần mềm có vốn hóa thị trường 150 tỷ USD cho phép các doanh nghiệp nhỏ bán hàng trực tuyến, đã chứng kiến ​​sự gia tăng gần 80% các cửa hàng mới vào năm 2020. Gã khổng lồ thanh toán kỹ thuật số PayPal có số tài khoản doanh nghiệp tăng 40% so với cùng kỳ. 

Theo một cuộc khảo sát của Salesforce, 70% công ty khởi nghiệp mới là công ty công nghệ hoặc kỹ thuật số. Trong khi đó, một loạt các công ty cho vay trực tuyến đang cung cấp cho các nhà sáng lập nhiều lựa chọn hơn để vay tiền mặt. Vào năm 2020, thị trường cho vay kinh doanh Lendio đã thực hiện hơn 100.000 khoản vay phi PPP dành cho doanh nghiệp nhỏ, tăng 500% so với năm trước. 

Loren Padelford, người đứng đầu bộ phận bán hàng và tiếp thị toàn cầu của Shopify, cho biết: “Sự tràn ngập của công nghệ mới đã khiến rào cản gia nhập thị trường mất đi. Bạn có thể thành lập một công ty chỉ sau một đêm và bắt đầu bán hàng trên toàn cầu”. 

Công nghệ cho phép mọi người làm việc từ mọi nơi. Vào tháng 6/2020, Matt Redler đã cùng bạn sáng lập công ty phần mềm Panther, để giúp các doanh nghiệp thuê lập trình viên và nhà thiết kế từ khắp nơi trên thế giới. 

Trước đại dịch, Redler, 23 tuổi, đã sử dụng các lập trình viên ở nước ngoài để xây dựng một trang web đặt chỗ với các đầu bếp riêng. Nhưng COVID-19 xóa bỏ nhu cầu đối với dịch vụ này và Redler đã nhanh chóng thay đổi.

Anh đánh cược rằng sự gia tăng của công việc làm từ xa sẽ tạo ra một làn sóng lớn về nhu cầu lao động nước ngoài giá rẻ. Anh nói: “Các công ty khai thác được nguồn nhân tài toàn cầu sẽ có vị trí tốt hơn để vượt trội trong thập kỷ tới". 

Mặc dù ít tốn kém hơn so với nhân viên Mỹ, nhưng người lao động quốc tế lại phải đối mặt với một loạt các vấn đề về trả lương và tuân thủ. Panther cho phép các công ty Mỹ tiếp cận nhân viên công nghệ ở 160 quốc gia. Phần mềm của anh xử lý kiểm tra lý lịch, giới thiệu và trả lương, đồng thời giúp các công ty tuân thủ các quy tắc về lao động và thuế địa phương. 

Mới đây, Redler đã huy động được 4,2 triệu USD từ Soma Capital, Adapt VC và các nhà đầu tư thiên thần bao gồm Jon Oringer, tỷ phú sáng lập của Shutterstock. 

Việc khóa cửa vì COVID-19 đã chứng minh rằng, hầu hết nhân viên có thể làm việc hiệu quả mà không cần văn phòng trung tâm và hàng triệu người sẽ không bao giờ quay trở lại văn phòng làm việc. Một nghiên cứu vào tháng 3 của Trường Kinh doanh Harvard cho thấy, hơn 25% nhân viên văn phòng hy vọng sẽ tiếp tục làm việc từ xa. 

Thế giới là văn phòng của bạn

Maisha Burt ra mắt Workchew, nhằm biến các khách sạn, quán bar, nhà hàng thành không gian làm việc chung vào ban ngày, khi chúng thường không được sử dụng. 

Burt, 46 tuổi, có ý tưởng khi đang làm tư vấn cho chính phủ. Cô nói: “Tôi rất khó làm việc ở nhà. Tôi cần một thứ gì đó giữa một quán cà phê nhưng một văn phòng làm việc chia sẻ WeWork thì quá đắt”. 

Trước đại dịch, Burt nhắm mục tiêu vào các cá nhân nhưng sau đó, cô quyết định mở rộng mục tiêu là các công ty vì các nhà tuyển dụng cũng đang tìm cách giảm diện tích văn phòng.

Vào tháng 3, Burt đã huy động được 2,5 triệu USD từ Harlem Capital Partners, Techstars Ventures, đồng sáng lập Etsy Chris Maguire và đồng sáng lập Kabbage Kathryn Petralia. Có được tiền mặt, Burt hiện đang mở rộng Workchew đến 17 thành phố mới, bao gồm New York, Detroit, Seattle và San Francisco. “Chúng tôi đang tăng hết tốc độ phía trước”, cô nói. 

Cô ấy không đơn độc. Hàng triệu người Mỹ đang rời bỏ sự nghiệp cũ để bắt đầu công việc kinh doanh của mình. Và đại dịch COVID-19 đã ươm mầm cho hơn 4 triệu doanh nghiệp mới nổi lên.