AI sẽ đưa chúng ta đi đến đâu, nếu thiếu điểm chạm giữa con người với con người?

Đó là những chia sẻ của các chuyên gia tại tọa đàm “Chuyện nghề quảng cáo” do Trường Cao đẳng Văn Lang Sài Gòn phối hợp với Hội Quảng cáo TP.HCM (HAA) tổ chức.

Theo Tiến sĩ Nguyễn Hải Minh, Ủy viên ban chấp hành – Trưởng ban Công nghệ đào tạo Hội quảng cáo TP.HCM. Trong kỷ nguyên số, trí tuệ nhân tạo (AI) đã trở thành một xu thế tất yếu. “Nhà nhà dùng AI” – đó là điều không còn bàn cãi. Nhưng giữa cơn sóng công nghệ đang tràn vào từng ngõ ngách đời sống, câu hỏi đặt ra là: AI sẽ đưa chúng ta đi đến đâu, nếu thiếu điểm chạm giữa con người với con người?

Công nghệ bùng nổ, AI đang len lỏi vào từng ngóc ngách cuộc sống, từ giáo dục, y tế, truyền thông, đến cả nghệ thuật và sáng tạo nội dung. Những tiện ích mà AI mang lại là điều không thể phủ nhận: phân tích dữ liệu trong vài giây, viết nội dung quảng cáo chỉ trong tích tắc, thậm chí tạo ra âm nhạc, tranh vẽ, thơ ca như con người. Thế nhưng, trong cái siêu tốc, siêu năng đó, lại có một mặt tối âm thầm bủa vây: khủng hoảng nhân sinh.

Tiến sĩ Nguyễn Hải Minh cho biết thử nghĩ, bạn gọi điện đến một công ty. Thay vì nghe một lời chào ấm áp từ một nhân viên, bạn lại đối thoại với một trợ lý ảo vô cảm. Dù AI có thể xử lý nhanh, đúng kịch bản, nhưng đâu đó trong lòng người vẫn là nỗi khao khát rất người – được lắng nghe, được thấu hiểu. Đó là “điểm chạm người – người” mà AI không thể thay thế.

Theo các chuyên gia AI là xu thế, nhưng kiến thức nền là sự sống còn.

Chúng ta đang sống trong một thời kỳ "mọi thứ đều nhanh". Làm gì cũng nhanh, ra quyết định cũng nhanh, kiếm tiền cũng nhanh. Những bạn trẻ bỗng giàu lên chỉ sau vài đêm nhờ livestream bán hàng, nhờ thuật toán phân phối của sàn thương mại điện tử. Nhưng chính sự lệ thuộc vào các nền tảng nước ngoài lại khiến họ trở nên mong manh hơn bao giờ hết. Hôm nay bạn có thể là triệu phú, nhưng chỉ cần một chính sách thay đổi, sáng hôm sau bạn có thể trắng tay.

Thị trường Việt Nam đang loay hoay đi tìm công thức phát triển bền vững trong thương mại điện tử. Nhưng câu chuyện này không chỉ nằm ở hạ tầng hay kỹ thuật, mà còn là bài toán về con người. Khi mọi giá trị đều quy về sự nhanh - nhanh có, nhanh mất - thì niềm tin, cảm xúc, sự kết nối giữa người với người cũng đang bị rút ngắn và đánh mất.

Trong một sự kiện truyền cảm hứng gần đây, có câu chuyện về một vận động viên người Úc, từng đạt thành tích tại Olympic Sydney. Thay vì viết một bức thư quảng bá cho bản thân như các đồng nghiệp khác, cô chọn cách kể về người bố là một nông dân, và viết bức thư bằng cảm xúc thực tế, không qua chỉnh sửa bằng AI. Bức thư ấy chạm tới trái tim nhiều người vì nó mang lại cảm giác thật, rất người. Điều này đặt ra câu hỏi lớn: tính người, sự nhân bản trong truyền thông ngày nay liệu có đang bị đánh mất?

Theo ông Minh, giá trị của đồ thật luôn cao hơn đồ giả, dù đồ giả có tinh vi đến đâu. Kim cương thật không hoàn hảo, nhưng vẫn quý hơn kim cương nhân tạo. Cũng như vậy, những sản phẩm sáng tạo xuất phát từ trái tim và trải nghiệm con người vẫn luôn có sức hút riêng biệt. Người ta bắt đầu tìm về với thủ công, với đồ gỗ, với đàn guitar Việt Nam, vì cảm nhận được tâm hồn và bàn tay người thợ trong đó.

AI có thể tạo ra bản sao, nhưng bản chất vẫn là bản sao. Trong khi đó, con người tạo ra bản gốc. Vậy nên, ứng dụng AI là cần thiết – nhưng chỉ khi ta không đánh mất giá trị thật bên trong. Kỹ năng ứng dụng AI là một phần, nhưng tư duy làm nghề, sự tử tế trong sáng tạo, sự thấu cảm trong tiếp thị – mới là điều cần được đặt lên hàng đầu.

Trong bối cảnh hỗn loạn thông tin, lằn ranh giữa thật và giả ngày càng mờ, điều cuối cùng mà mỗi người làm nghề cần giữ là chính mình. Bản sắc của bạn, giá trị của bạn, và điều bạn thật sự muốn trao đi. Đó là kim chỉ nam để vượt qua mọi biến động, kể cả những cơn bão AI.

Kiến thức nền là gốc rễ để con người không bị cuốn trôi theo cơn bão AI

Đó là chia sẻ của ông Nguyễn Thanh Đảo Chủ tịch Hiệp hội Quảng cáo TP.HCM tại tọa đàm. Theo ông Đảo có một thực trạng đáng lưu ý hiện nay con người quá lệ thuộc vào AI mà quên mất việc trang bị cho mình kiến thức nền tảng. Khi thông tin tràn lan, không có chiều sâu, người trẻ dễ rơi vào trạng thái “lệch chuẩn” về nhận thức. Từ đó dẫn đến nhiều tình huống “vạ miệng”, “hiểu sai bản chất” hay phát ngôn gây tranh cãi trên mạng xã hội.

“Để vận dụng AI hiệu quả, trước hết con người phải có kiến thức. Kiến thức xã hội, kinh tế, văn hóa – tất cả tạo thành nền tảng để ta không trở thành cái bóng của công nghệ,”. Câu chuyện về AI không chỉ là chuyện kỹ thuật – nó là một lựa chọn về lối sống, về cách chúng ta nhìn nhận công việc và giá trị của lao động. 

Bà Vũ Thanh Hà – Giảng Viên khoa Công Nghệ công chúng – Truyền thông Đại học Văn Lang cho biết trong những chiến dịch quảng cáo hiện đại, AI có thể là "người viết content siêu phàm", nhưng cảm xúc – yếu tố khiến người xem rơi nước mắt, nở nụ cười hay cảm thấy đồng cảm – vẫn là thứ bắt nguồn từ trái tim con người. Bà Hà, nhấn mạnh: “AI có thể viết hay, đúng ngữ pháp, đúng ngôn ngữ, nhưng để tạo nên trắc ẩn thì người làm sáng tạo phải có vốn sống, có hiểu biết xã hội và trái tim rung cảm.”

Còn theo ông Phạm Ngọc Cường – Phó chủ tịch Thường trực Quảng cáo TP.HCM, có một triết lý là “truyền thông trắc ẩn”. Trong thế giới công nghệ hóa, điều nhân loại đang thiếu nhất là lòng trắc ẩn.” Theo ông, AI có thể trả lời nhanh, viết content mượt, nhưng lại không thể hiểu sâu sắc những biến động tinh thần, cảm xúc, đặc biệt là trong các lĩnh vực cần sự tinh tế như chăm sóc khách hàng, giáo dục, y tế hay truyền thông.

Ngoài ra, ông Cường còn cho biết trong bối cảnh chuyển đổi số diễn ra mạnh mẽ, văn hóa đang nổi lên như một yếu tố không thể thay thế trong việc tạo sự khác biệt cho thương hiệu. Việc ứng dụng chất liệu văn hóa trong quảng cáo không chỉ là lựa chọn mang tính sáng tạo mà còn là hướng đi chiến lược, mở ra những cơ hội mới đầy tiềm năng cho ngành quảng cáo trong và ngoài nước.

Ông Cương cho rằng: “Chính văn hóa là nền tảng giúp thương hiệu xây dựng bản sắc riêng, tạo cầu nối cảm xúc với khách hàng, và từ đó lan tỏa những giá trị tích cực về đất nước, con người Việt Nam.” Những chiến dịch quảng cáo thành công nhất hiện nay đều khai thác sâu sắc yếu tố văn hóa – từ câu chuyện dân gian, tập tục truyền thống cho đến tinh thần dân tộc – tạo nên sức sống bền vững và dấu ấn riêng biệt trong lòng công chúng.

Không chỉ dừng lại ở khía cạnh truyền tải thông điệp, ông Cương nhận định rằng yếu tố văn hóa còn giúp thương hiệu tạo dựng lòng tin. Người tiêu dùng hiện đại không chỉ mua sản phẩm, mà còn quan tâm đến những giá trị mà sản phẩm ấy đại diện. Một thương hiệu biết trân trọng và tích hợp văn hóa vào cách truyền thông sẽ dễ dàng tạo sự gần gũi, từ đó chiếm được lòng tin và sự yêu mến lâu dài từ khách hàng.