Kỷ nguyên của RAM và SSD giá rẻ đã chính thức kết thúc. Đầu tháng 10/2025, OpenAI công bố thỏa thuận với Samsung và SK hynix - hai nhà cung cấp bộ nhớ lớn nhất thế giới - để đảm bảo 900.000 wafer DRAM mỗi tháng, tương đương 40% tổng sản lượng DRAM toàn cầu.

Thỏa thuận trị giá hàng chục tỷ USD kéo dài đến năm 2029 đã gây ra cú sốc lớn cho toàn bộ ngành công nghệ và đánh dấu sự khởi đầu của một kỷ nguyên mới - nơi bộ nhớ trở thành hàng hóa khan hiếm vĩnh viễn giống như GPU trong vài năm qua.

Dự án Stargate khổng lồ mà OpenAI và Oracle đầu tư đã ngốn một lượng lớn DRAM toàn cầu

Thỏa thuận này là một phần của sáng kiến Stargate - dự án data center AI khổng lồ được kiểm soát bởi OpenAI, Oracle và SoftBank. Để đặt con số 900.000 wafer DRAM mỗi tháng vào bối cảnh: công suất DRAM toàn cầu dự kiến đạt khoảng 2,25 triệu wafer mỗi tháng vào năm 2025. Có nghĩa là chỉ riêng OpenAI đã chiếm gần một nửa sản xuất DRAM toàn cầu cho nhiều năm tới.

Điều đáng chú ý nhất không phải quy mô khổng lồ của thỏa thuận, mà là cách OpenAI thực hiện nó. Thay vì mua chip DRAM hoàn chỉnh hoặc stack HBM đóng gói sẵn sàng sử dụng trong server, OpenAI yêu cầu Samsung và SK hynix cung cấp undiced wafers - wafer thô chưa được cắt, kiểm tra và đóng gói thành chip. Đây là điều cực kỳ bất thường đối với một khách hàng và tiết lộ chiến lược thực sự của OpenAI: không phải triển khai ngay lập tức mà là kiểm soát dài hạn.

Bằng cách đặt mua công suất tấm wafer thô thay vì sản phẩm hoàn chỉnh, OpenAI đảm bảo các đối thủ cạnh tranh như Google, Anthropic và Meta không thể truy cập cùng nguồn cung, ngay cả khi phải mất nhiều năm để chuyển đổi các wafer đó thành bộ nhớ có thể sử dụng.

OpenAI về cơ bản đang dự trữ nguyên liệu thô của bộ nhớ internet và nắm độc quyền thị trường cho vài năm tới. Trong thị trường nơi bộ nhớ HBM và server DDR5 đã tiêu thụ nhiều công suất wafer hơn RAM tiêu dùng, chiến lược này về cơ bản đang bỏ đói đối thủ về tài nguyên cơ bản cho việc mở rộng AI.

Điều làm tình hình trở nên hỗn loạn hơn là độ đột ngột của thỏa thuận. Theo báo cáo từ những người trong ngành được Moore's Law Is Dead chia sẻ, bản thân Samsung và SK hynix không biết quy mô hoặc thời gian của thỏa thuận của nhau cho đến ngày được công bố.

Chính vì vậy, sau khi được công bố, thỏa thuận này đã trở thành một cú sốc đối với toàn ngành khi họ nhận ra gần một nửa sản lượng DRAM đã nằm trong tay OpenAI. Điều này kích hoạt phản ứng mua hoảng loạn từ mọi công ty liên quan đến sản phẩm này: nhà cung cấp cloud, nhà sản xuất laptop, …

Cuộc tranh giành này làm cho chuỗi cung ứng DRAM trở nên tan vỡ. Khi thông báo của OpenAI xuất hiện, nó đánh vào hệ thống cung ứng gần như không còn buffer. Kho bãi trống rỗng, các nhà bán buôn và bán lẻ bắt đầu điều chỉnh lượng cung ứng và báo cáo lịch giao hàng kéo dài đến tận năm 2026.

Các trung tâm dữ liệu đang chiếm phần lớn công suất sản xuất DRAM toàn cầu

Hậu quả đến nhanh chóng và tàn khốc. Giá DRAM tăng 40-50% trong vòng vài tuần, trong một số trường hợp thậm chí nhanh hơn. PCPartPicker - trang web theo dõi giá linh kiện máy tính - cho thấy giá bộ nhớ đã tăng vọt trong hai tháng qua. GamersNexus phát hiện bộ DRAM tăng 100-180% trong một đến hai tháng, bao gồm ví dụ giá tăng gần 1% mỗi ngày trong gần hai tuần.

Một số nhà bán lẻ được thông báo đơn hàng đặt bây giờ có thể không được thực hiện cho đến cuối 2025 hoặc thậm chí 2026. Insiders ngành báo cáo hành vi bất thường như các thương hiệu bộ nhớ cố gắng mua lại module DRAM của chính họ từ nhà bán lẻ để đáp ứng hợp đồng khác. Các nhà phân tích kỳ vọng giá bộ nhớ sẽ vẫn cao trong suốt năm 2026, với một số dự báo tình trạng thiếu hụt nhiều năm khi máy chủ AI tiêu thụ ngày càng nhiều công suất wafer toàn cầu.

Trừ khi có sự đảo ngược mạnh trong chi tiêu AI, năm 2026 có thể đánh dấu sự khởi đầu của thời kỳ bình thường mới: bộ nhớ như một hàng hóa khan hiếm vĩnh viễn. Khi các nhà cung cấp cloud khổng lồ giờ đây cạnh tranh trực tiếp với người tiêu dùng cho mỗi die chip nhớ và mỗi tấm wafer trong vài năm tới, kỷ nguyên của DRAM và SSD giá rẻ có thể đã kết thúc. Hiện tại, các trung tâm dữ liệu AI đang "nuốt chửng nguồn cung chip nhớ trên toàn thế giới", và người tiêu dùng bị bỏ lại phía sau với rất ít lựa chọn cho mình.