Thành công trong khống chế đại dịch Covid-19 khi mới chỉ có 1.300 ca nhiễm trên tổng số 7,5 triệu dân, Hong Kong trở thành một trong những địa điểm lý tưởng cho du lịch sau đại dịch.

Vậy nhưng giờ đây, có lẽ một số khách du lịch phải lo lắng vì một lý do hoàn toàn khác. Vào ngày 30/6 vừa qua, chính phủ Trung Quốc vừa giới thiệu một đạo luật an ninh quốc gia tại Hong Kong nhằm cấm “các hành động ly khai, lật đổ chính quyền, các hoạt động khủng bố và thông đồng với lực lượng bên ngoài hay nước ngoài gây nguy hiểm cho an ninh quốc gia”.

Theo điều 34 của đạo luật mới này, người nước ngoài tại Hong Kong có thể bị “trục xuất” nếu vi phạm luật, cho dù họ không bị truy tố. Bên cạnh đó, theo điều 38, luật được áp dụng đối với những vi phạm thực hiện “bên ngoài khu vực” bởi những người nước ngoài không phải là cư dân Hong Kong hay Trung Quốc.

Điều này làm dấy lên những cuộc thảo luận tại các quốc gia như Mỹ, Canada, Úc và UK, buộc những nước này phải thay đổi tư vấn du lịch, cảnh báo công dân của mình về những rủi ro gia tăng, cùng những “giám sát”, “giam giữ” và cả “trục xuất” theo luật mới, trong đó nêu rõ về mức phạt tối đa có thể là tù chung thân.

Theo Herbert Yum, giám đốc nghiên cứu thuộc nhà cung cấp nghiên cứu thị trường Euromonitor International tại Hong Kong, kết hợp với dịch Covid-19 và biểu tình, đạo luật an ninh quốc gia này tạo ra nhiều bất ổn về sự hồi phục sắp tới.

“Chúng tôi dự kiến khách du lịch từ Mỹ và UK sẽ giảm mạnh sau đại dịch lần này do chính phủ hai nước này đều có nhiều lo lắng về sự an toàn cũng như tính ổn định của Hong Kong. Tuy nhiên, khách du lịch tại đại lục Trung Hoa (chiếm khoảng 70% tổng lượng khách du lịch) có thể cảm thấy an toàn hơn và tự nguyện đến đây nhiều hơn”.

Liệu đạo luật mới ảnh hưởng tới khách du lịch?

Theo dữ liệu của Ban du lịch Hong Kong, thành phố này từng chào đón 65,1 triệu lượt khách đến thăm vào năm 2018.

Theo người phát ngôn của chính phủ Hong Kong, đạo luật mới này sẽ không ảnh hưởng đến “phần lớn người dân Hong Kong bao gồm khách du lịch lẫn các nhà đầu tư, những người tuân thủ luật pháp và không tham gia vào những hoạt động gây ảnh hưởng đến an ninh quốc gia”.

“Thật khó có thể xác định được ảnh hưởng của đạo luật mới này đối với ngành du lịch Hong Kong vào thời điểm hiện tại, nhưng rất khó có khả năng khách du lịch bị ảnh hưởng”, người phát ngôn của Bộ Du lịch Hong Kong trấn an.

Dù vậy, nhiều chính phủ nước ngoài bày tỏ những lo ngại về đạo luật.

Đánh giá mức nguy hiểm ở cấp 2 trên 4, các tư vấn viên du lịch tại US cảnh báo công dân nước này du lịch hay cư trú tại Hong Kong có thể phải chịu mức độ giám sát gia tăng, cũng như bị áp dụng luật hay giam giữ tùy tiện cho các mục đích khác ngoài việc duy trì luật pháp.

Tại Úc, các tư vấn du lịch cũng cho rằng đạo luật nên được giải thích rõ ràng hơn. Khách du lịch có thể vô tình vi phạm pháp luật, trong khi mức phạt tối đa lại là tù chung thân. Trong khi chính quyền Canada lo ngại khách du lịch nước này có nguy cơ cao bị giam giữ tùy tiện vì lý do an ninh và bị dẫn độ về Trung Quốc đại lục.

Trước những lo ngại đó, giáo sư Xin He, một chuyên gia luật Trung Hoa tại khoa Luật của Đại học Hong Kong cho rằng khách du lịch rất khó có thể phạm vào những tội nghiêm trọng trong đạo luật mới này. Đạo luật chỉ nhằm mục đích làm ổn định lại tình hình ở Hong Kong và thu hút thêm khách du lịch

Cùng chung quan điểm, Chủ tịch hội đồng du lịch Hong Kong cho rằng đạo luật mới sẽ không khiến khách du lịch sợ hãi khi họ vẫn đến Trung Quốc đại lục, nơi mà một đạo luật an ninh quốc gia đang tồn tại.

Khách du lịch không thích rủi ro

Nhiều chuyên gia tin rằng dự luật mới sẽ có tác động không nhỏ tới ngành du lịch tại Hong Kong (Ảnh: swedishnomad)

Giảng viên cao cấp về du lịch, ông Denis Tolkach cho biết hiện các chuyên gia vẫn đang cố gắng hiểu về đạo luật mới này

“Hầu hết các học giả pháp lý vẫn đang cố gắng hiểu ý nghĩa của đạo luật này và những hậu quả mà nó sẽ mang tới, điều đó tạo ra sự không chắc chắn. Khách du lịch không thích những rủi ro và sự không chắc chắn.

Do tác động của dịch bệnh, mọi người giờ có thời gian theo dõi tình hình và quyết định đến Hong Kong hay không.

Nếu không có bất kỳ sự cố nào liên quan đến khách du lịch do ảnh hưởng của đạo luật mới, những lo ngại này sẽ dần biến mất. Một khi không có vấn đề gì xảy ra, mọi người sẽ thoải mái hơn.

Mức độ áp dụng của đạo luật

Theo Giáo sư He, một trong những lo ngại phổ biến nhất là việc “chỉ trích các lãnh đạo Trung Quốc” trên mạng xã hội sẽ không “rơi vào bất kỳ tội danh nào được quy định bởi đạo luật mới” này.

Tuy nhiên, việc “quyên góp và các động thái ủng hộ các tội danh được quy định bởi luật an ninh quốc gia có thể là vấn đề”. Người nước ngoài hay thành viên của cộng đồng người dân Hong Kong có thể gặp vấn đề nếu “tham gia các hoạt động chống chính phủ ở nước ngoài”.

 “Những người có hồ sơ rủi ro cao, như từng tham gia vào các hoạt động chống phá Trung Quốc tại nước ngoài, hay đối tượng làm kinh doanh trong những ngành và lĩnh vực có rủi ro cao chắc chắn sẽ phải xem xét lại kế hoạch du lịch của họ”, một luật sư tại Hong Kong cho biết.

Bước vào giai đoạn hồi phục

Trong khi đạo luật mới gây nhiều lo ngại tại các quốc gia phương Tây, các chuyên gia cho rằng đạo luật này có thể có tác động ngược đối với các vị khách đến từ đại lục, một trong những thị trường du lịch quan trọng nhất của thành phố.

“Tại Trung Quốc, mọi người không quen với cảnh biểu tình, và chính những bất ổn xã hội này khiến mọi người thấy lo lắng. Vậy nên đối với du khách từ Trung Quốc, luật an ninh quốc gia này được coi như một cách đảm bảo an toàn cũng như an ninh của Hong Kong, và nó là một sự tích cực giúp chấn an người dân đại lục”.

Theo ông Tolkach, những cuộc biểu tình bắt đầu nổ ra vào tháng 6 năm ngoái, nhưng việc du lịch mới thực sự chịu ảnh hưởng nặng nề vào tháng tháng 8, khi lực lượng cảnh sát và biểu tình có những phản ứng căng thẳng.

“Truyền thông tại đại lục đã mô tả cuộc biểu tình rất tiêu cực, nên đã tạo ra rất nhiều nghi ngại, và hình ảnh Hong Kong trở thành một nơi nguy hiểm”.

Cuối năm ngoái, tổng lượng khách đến từ đại lục đã giảm 14,2%, từ 65,1 triệu người trong năm 2018 xuống còn 55,9 triệu vào năm 2019.

Và trong năm nay, ngành công nghiệp này còn phải hứng chịu nặng nề hơn do giới hạn đi lại vì đại dịch Covid-19. Thành phố chứng kiến con số khách đến chỉ còn 3,5 triệu lượt giữa tháng 1 và tháng 5, so với 29,7 triệu vào cùng kỳ năm ngoái.

Hiện tại, chỉ có người dân Hong Kong và một vài khách đến từ đại lục, Macao và Đài Loan có thể vào được thành phố. Tất cả đều phải trải qua xét nghiệm Covid-19 và cách ly 14 ngày.

Trong những tháng tới, Yum - chuyên gia nghiên cứu của Euromonitor dự đoán ngành du lịch Hong Kong sẽ chứng kiến sự hồi phục mạnh mẽ khi chính phủ hoàn tất thỏa thuận “bong bóng du lịch” – một hình thức du lịch miễn kiểm dịch giữa một số quốc gia như Thái Lan, Nhật Bản và đại lục Trung Hoa.

Tuy nhiên, những tác động dài hạn hiện vẫn còn chưa rõ ràng.

Một hình ảnh mới của Hong Kong

Nhiều người tin rằng đạo luật mới sẽ làm thay đổi hình ảnh một thành phố mở của Hong Kong (Ảnh:istock)

Theo ông Benjamin Iaquinto, Phó Giáo sư của đại học Hong Kong, khách du lịch hiếm khi đưa ra quyết định dựa vào chính trị khi chọn lựa địa điểm, điển hình như Thái Lan và Sri Lanka vẫn duy trì thành công ngành du lịch cho dù tình hình chính trị bất ổn lâu dài.

Tuy nhiên, nét riêng biệt giúp Hong Kong nổi bật so với các nước láng giếng là hình ảnh của một thành phố mở, tự do và minh bạch. Giờ đây, ông Tolkach tin rằng sẽ là một thử thách cho Hong Kong để thiết lập một hình ảnh tách biệt so với Trung Quốc

“Hong Kong có một di sản thương hiệu mạnh mẽ và khách du lịch đến đây thường không quá liên quan đến chính trị. Nhưng nếu tình hình tiếp tục diễn biến như hiện tại thì có lẽ trung tâm du lịch nổi tiếng này sẽ không còn hấp dẫn với thị trường quốc tế nữa”.

“Ngày càng nhiều người cho rằng Hong Kong là một phần của Trung Quốc hơn là một thành phố tự trị. Vì vậy, hình ảnh về điểm đến hay các vấn đề liên quan khác, như lòng tin vào chính quyền cũng sẽ tương tự. Nếu bạn tin vào chính quyền Trung Quốc thì sẽ không ngần ngại du lịch đến Hong Kong, còn nếu không thì có lẽ bạn sẽ phải lo lắng”, ông Tolkach cho biết.