Các nhà khoa học Đại học Kyoto (Nhật Bản) vừa giới thiệu một loại thuốc giảm đau thử nghiệm có thể thay thế fentanyl và các thuốc giảm đau dạng opioid truyền thống, với ưu điểm không gây nghiện và hạn chế tối đa tác dụng phụ.

Theo nghiên cứu công bố trên trên tạp chí Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America (PNAS), loại thuốc mới, tạm gọi là Endopin, được đánh giá có hiệu quả giảm đau tương đương với morphin thường dùng trong điều trị cơn đau dữ dội, đặc biệt ở bệnh nhân ung thư. Tuy nhiên, khác với opioid, Endopin không gây buồn ngủ, trầm cảm, mất tỉnh táo hay lệ thuộc vào thuốc.

“Thuốc của chúng tôi có khả năng giảm đau hiệu quả mà không gây ra các tác dụng phụ nghiêm trọng khác như opioid”, giáo sư Masatoshi Hagiwara, Đại học Kyoto, cho biết. Theo ông, đây có thể là lựa chọn an toàn hơn cho bệnh nhân ung thư và những người phải chịu đau đớn kéo dài.

Hiện một công ty khởi nghiệp lĩnh vực dược phẩm đang chuẩn bị thử nghiệm lâm sàng giai đoạn II tại Mỹ để tiếp tục đánh giá hiệu quả của loại thuốc này.

Các loại thuốc giảm đau dạng opioid như morphin từ lâu đã là phương pháp điều trị đau cấp tính phổ biến trong y tế, song nguy cơ gây nghiện cao và nhiều tác dụng phụ như buồn nôn, táo bón đã khiến giới y khoa lo ngại. Riêng tại Bắc Mỹ, việc lạm dụng opioid đã trở thành “khủng hoảng” y tế với hơn 80.000 ca tử vong do dùng quá liều trong năm 2023.

Để tìm giải pháp, nhóm nghiên cứu tại Kyoto đã tập trung vào cơ chế kiểm soát cơn đau của chất dẫn truyền thần kinh noradrenaline vốn giúp cơ thể phản ứng trong tình huống nguy hiểm. Bằng cách duy trì sự giải phóng noradrenaline, Endopin ức chế cảm giác đau mà không gây rối loạn tâm thần hay lệ thuộc vào thuốc.

Thử nghiệm trên chuột trải qua phẫu thuật và mắc ung thư xương cho thấy Endopin giảm đau tương đương morphin mà không gây lo âu hay trầm cảm. Thí nghiệm trên khỉ rhesus cũng không ghi nhận dấu hiệu gây nghiện.

Đặc biệt, trong thử nghiệm lâm sàng nhỏ trên 20 bệnh nhân phẫu thuật ung thư phổi tại Bệnh viện Đại học Kyoto, Endopin giúp các bệnh nhân giảm đau đáng kể sau mổ mà không gây tác dụng phụ nghiêm trọng.