Theo SCMP, thỏa thuận giữa Mỹ và Trung Quốc tại hội nghị thượng đỉnh G20 để nối lại các cuộc đàm phán thương mại đã mang lại cảm giác nhẹ nhõm cho thị trường toàn cầu. Trong khi sự phát triển của các cuộc đàm phán sắp tới sẽ tiếp tục thu hút sự chú ý của các nhà đầu tư, nhưng họ hiện nay có thể yên tâm rằng cuộc chiến thuế quan giữa Washington và Bắc Kinh khó lập tức tăng nhiệt trở lại.

Thị trường có thể thở phào nhẹ nhõm nhưng nền kinh tế toàn cầu vẫn chưa thoát khỏi nguy cơ. Nếu không có sự gỡ bỏ thuế quan, các hành động bảo hộ của cả Trung Quốc và Mỹ sẽ tiếp tục đè nặng lên nền kinh tế toàn cầu và làm lu mờ triển vọng tăng trưởng.

Ngành công nghệ thế giới bị gián đoạn do các lệnh trừng phạt của hai bên.

Nhiều nghiên cứu đã được thực hiện để định lượng tác động của cuộc chiến thương mại đối với hai nước. Một phân tích của SCMP cho thấy xuất khẩu của Trung Quốc tới Mỹ đã sụt giảm 7% trong 5 tháng đầu năm nay, giảm mạnh so với mức tăng trưởng hai con số trước khi các biện pháp áp thuế có hiệu lực.

Về phía Mỹ, thiệt hại chủ yếu nằm ở hai nhóm. Nhóm đầu tiên là các nhà xuất khẩu đang phải gánh chịu cú sốc từ những động thái "ăn miếng trả miếng" của Bắc Kinh. Xuất khẩu từ Mỹ sang Trung Quốc đã giảm 38% sau ba vòng đánh thuế, khiến nước này đánh mất thị phần ở Trung Quốc vào tay các nước châu Á.

Nông dân Mỹ bị ảnh hưởng nặng nề nhất, với việc xuất khẩu đậu tương sang Trung Quốc được cho là đã dừng lại vào năm ngoái. Dưới áp lực phải cứu trợ các khu vực bầu cử của mình, Tổng thống Donald Trump đã yêu cầu Trung Quốc mua một lượng lớn hàng hóa nông sản như một điều kiện tiên quyết để nối lại các cuộc đàm phán thương mại sau Osaka.

Nạn nhân khác của cuộc chiến thương mại là người tiêu dùng Mỹ. Theo nghiên cứu gần đây của Ngân hàng Dự trữ Liên bang New York, mức thuế áp đặt vào năm ngoái đã làm giảm thu nhập hộ gia đình của Mỹ ở mức 1,4 tỷ USD mỗi tháng. 

Giới chuyên gia dự đoán mức thuế 25% mà Mỹ vừa đánh vào 200 tỷ USD hàng hóa nhập khẩu từ Trung Quốc sẽ khiến một gia đình bình thường ở nước này phải chi thêm 831 USD mỗi năm vì giá cả tăng cao và hiệu quả kinh tế sụt giảm.

Tổng thống Mỹ Donald Trump (trái) gặp Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình bên lề hội nghị thượng đỉnh G20 ở Osaka, Nhật Bản, hồi cuối tháng trước. Ảnh: Reuters.

Tuy nhiên, những thương tổn chưa dừng lại ở đây. Ngoài Trung Quốc và Mỹ, dòng chảy thương mại trên thế giới cũng chịu ảnh hưởng bởi sự điều chỉnh bắt buộc của chuỗi cung ứng toàn cầu.

Việc Trung Quốc đánh mất thị phần ở Mỹ đồng nghĩa với việc các quốc gia láng giềng của họ ở châu Á có thể tận dung cơ hội để chiếm "miếng bánh". Hàn Quốc, Nhật Bản những nước thắng lợi khi xuất khẩu tới Mỹ tăng nhanh.

Nhưng bên cạnh đó, với vị trí của Trung Quốc trong chuỗi cung ứng khu vực, việc giảm xuất khẩu từ Trung Quốc sang Mỹ vì thuế quan cũng khiến Bắc Kinh giảm nhu cầu đối với các linh kiện, thiết bị từ những nước khác ở châu Á.

Với thực tế trên, gần như tất cả các nước trong khu vực đã bị đẩy vào thế thua. Chẳng hạn, xuất khẩu từ Nhật Bản và Hàn Quốc vào Trung Quốc đã giảm đáng kể trong năm qua, khiến lợi nhuận từ hoạt động thương mại gia tăng với Mỹ không thể bù đắp.

Khi chuỗi cung ứng toàn cầu dần được điều chỉnh, các nước này nhiều khả năng sẽ không thể cạnh tranh với những thị trường mới nổi, nơi chi phí sản xuất thấp hơn rất nhiều.

"Không sai khi nói không ai thắng từ một cuộc chiến tranh thương mại. Một số bên đã hưởng lợi từ việc tái cân bằng thương mại và sản xuất toàn cầu. Tuy nhiên, sự phân bổ không đồng đều giữa bên thắng và bên thua cho thấy cả thế giới đang chịu tác động tiêu cực từ cuộc chiến", chuyên gia kinh tế Aidan Yao từ công ty quản lý đầu tư AXA bình luận. "Nếu chủ nghĩa bảo hộ vẫn được duy trì, chúng ta có thể đánh mất vĩnh viễn tăng trưởng kinh tế toàn cầu".