Từ khi bị bắt vào tháng 7-2017, ông Đinh La Thăng đã 4 lần hầu tòa. Sau 4 bản án đã tuyên, bị cáo Thăng phải lãnh tổng cộng 30 năm tù giam và bồi thường tổng cộng 830 tỉ đồng. 

Trao đổi với Tuổi Trẻ Online, một thẩm phán TAND TP. Hà Nội cho biết nếu bị cáo Đinh La Thăng không đủ khả năng bồi thường dân sự 830 tỉ, cơ quan thi hành án sẽ treo khoản nợ này và bắt buộc bị cáo phải chấp hành án theo quy định.

"Nếu bị cáo chưa có điều kiện về kinh tế để chấp hành án, cơ quan thi hành án sẽ tạm đình chỉ khoản nợ đó chứ không bao giờ xóa đi. Nếu bị cáo bồi thường đủ, cơ quan chức năng sẽ xem xét trong việc giảm án, ra tù trước thời hạn", vị thẩm phán nói.

Ông Đinh La Thăng hầu tòa.

Trung tướng Trần Văn Độ, nguyên Phó chánh án TAND Tối cao, cho biết về nguyên tắc, khi phạt tiền, cơ quan thi hành án căn cứ vào hoàn cảnh, định giá tài sản của người phạm tội để tịch thu, thu giữ tài sản. Bị cáo Đinh La Thăng phạm tội thì bắt buộc phải bồi thường, còn bồi thường được hay không là do bên cơ quan thi hành án thực hiện.

"Giả sử bị cáo không bồi thường được thì khó được xem xét tha tù trước thời hạn. Trong các vụ án về kinh tế, tham nhũng chỉ có cơ quan điều tra mới đủ thẩm quyền kê biên, phong tỏa tài sản của người bị điều tra. Còn với những vụ có quá trình thanh tra, kiểm tra thì dễ bị tẩu tán tài sản, sau này cũng không còn tài sản mà bồi thường. Do đó, khi vụ án có dấu hiệu của tham nhũng, phải chuyển cơ quan điều tra ngay để kịp thời kê biên, phong tỏa tài sản.

Với tài sản của người thân ông Thăng, nếu chứng minh được những người đó có dấu hiệu tiêu thụ tài sản do người khác phạm tội mà có thì phải khởi tố vụ án để tịch thu, sung công quỹ Nhà nước. Một cách thứ 2 là khởi kiện vụ án dân sự để đòi lại tài sản. Khi đó, cơ quan tố tụng sẽ thay mặt để đòi lại và những người hưởng thừa kế đều phải trả lại tài sản sau đó mới được hưởng quyền thừa kế. Nếu sau này ông Thăng không bồi thường hết phần dân sự, sẽ không được xoá án tích và suốt đời sẽ là người có tiền án", trung tướng Độ nói.

Luật sư Đặng Văn Cường (Đoàn luật sư Hà Nội) nhận định việc bồi thường dân sự là trách nhiệm của bị cáo theo bản án còn  việc bồi thường trên thực tế phụ thuộc và số lượng tài sản bị cáo có. Do số lượng tiền phải bồi thường quá cao, nếu ông Thăng không tự nguyện, hoặc không có khả năng chi trả, bị cáo có thể nhờ bạn bè, người thân đóng góp, bồi thường thay. Nếu ông Thăng không có tài sản khác để thi hành án, việc tuyên án chỉ là trên giấy tờ.

Nếu ông Thăng bồi thường hết số tiền dân sự này,  chấp hành tốt trong quá trình cải tạo, xếp loại cải tạo khá trở lên thì sẽ là những tình tiết xem xét, đánh giá giảm án cho bị cáo ra tù trước thời hạn. Nếu phát mãi tài sản, quá trình thi hành án, cơ quan thi hành án sẽ xác định ông Đinh La Thăng có tài sản gì, kê biên và sau khi bán đấu giá. Số tiền thu được sẽ trừ chi phí đi, còn lại sẽ trừ vào nghĩa vụ của ông Thăng theo bản án.