Khi nhắc đến Tô Thức (Tô Đông Pha), ai cũng biết ông là "văn nhân số một ngàn đời"  Trung Quốc. Nhưng ít ai biết rằng, đằng sau người đàn ông tài hoa này là một người mẹ xuất chúng – bà Trình Thị.

Khi lật lại lịch sử, ta sẽ thấy một quy luật kỳ lạ: Những người mẹ có thể thay đổi vận mệnh gia đình và viết nên kịch bản nghịch cảnh thường mang trong mình những đặc điểm "huyền học" nào đó. Bà Trình Thị là một điển hình. 

Tô Đông Pha

Bà không để lại bất kỳ tác phẩm giáo dục nào, nhưng với ba phẩm chất đơn giản – ổn định nội tâm, ham học hỏi, và giản dị – bà đã đưa hai con trai và cả chồng mình là Tô Tuân vào hàng ngũ những nhà văn hàng đầu thời Đường Tống.

Hãy cùng giải mã ba "phép màu" mà bà Trình Thị đã sử dụng để thay đổi vận mệnh gia đình.

Phép màu thứ nhất: Ổn định nội tâm

Thời trẻ, Tô Tuân là một học sinh kém cỏi. Đến năm 27 tuổi, ông đột nhiên "tỉnh ngộ" và quyết định đi học, rồi bỏ lại câu nói: "Thế giới này rộng lớn quá, ta phải đi xem thử". Ông bắt đầu hành trình du học khắp đất nước. Nếu so với hiện tại, hành động này giống như việc một người chồng trung niên bỏ việc để đi du lịch, để lại vợ ở nhà chăm sóc hai con và trả nợ.

Nhưng bà Trình Thị không hề hoảng loạn hay phàn nàn. Bà biến ngôi nhà thành một phòng tự học – phòng khách trở thành lớp học, sân sau thành thư viện. Ban ngày, bà bán vải để nuôi gia đình, ban đêm lại trở thành trợ giảng cho con. 

Sự ổn định "trời sập cũng không lo" của bà đã truyền cảm hứng cho Tô Thức sau này, khi bị giáng chức đến Hoàng Châu, vẫn có thể sáng tạo ra món thịt kho Đông Pha. Bởi vì mẹ ông đã dạy rằng: Cuộc đời dù mất kiểm soát, vẫn có thể sống một cách chủ động.

Một người quản lý gia đình thực thụ luôn có tư duy cứng rắn: "Gặp vấn đề thì giải quyết". Con cái làm bài tập ồn ào? Hãy học bà Trình Thị, biến phòng khách thành phòng tự học. Bạn đọc sách chuyên môn, con làm bài tập, mỗi người một việc, sự tập trung sẽ tăng lên.

Có một năm, mưa lớn biến ngôi nhà của gia đình Tô thành "động thủy liên đình", lương thực đều bị mốc. Bà Trình Thị chỉ vào bức tường bị mốc, cười và nói với Tô Thức: "Con xem những vết này, có giống câu thơ của Lý Bạch 'Nghi thị Ngân Hà lạc cửu thiên' (Tưởng dải Ngân hà tuột khỏi mây) không?" Sau này, khi Tô Thức bị lưu đày đến Hải Nam, trong căn nhà tranh dột nát, ông viết: "Chết nơi đất khách, ta chẳng hận, chuyến đi này kỳ lạ nhất đời". Tinh thần lạc quan giữa nghịch cảnh chắc chắn là di truyền từ mẹ ông.

Khi thất nghiệp, người lạc quan nghĩ: "Kinh tế khó khăn, ta có thể tìm việc khác". Còn người bi quan thì nghĩ: "Mình vô dụng, thế là xong". Cách giải thích nguyên nhân sự việc này được gọi là "phong cách giải thích" trong tâm lý học.

Vì vậy, nếu bị sa thải, đừng giấu con cái. Hãy biến biến cố thành bài học, dạy con tính toán tài chính và lập kế hoạch, cho con một bài học thực tế về quản lý tiền bạc. Nếu con thi trượt, đừng mắng mỏ, hãy nói: "Những câu sai này là món quà trọng điểm mà trời ban cho con".

Hãy nhớ rằng, trẻ con không nhìn vào việc bạn gặp chuyện gì, mà nhìn vào cách bạn xử lý chuyện đó!

Phép màu thứ hai: Ham học hỏi

Bà Trình Thị là đại diện của việc học tập suốt đời. Khi về nhà chồng, của hồi môn quý giá nhất của bà là hai hòm sách lớn. Ban ngày, bà dệt vải nuôi gia đình, ban đêm đọc "Hậu Hán Thư", khi mang thai vẫn nghiên cứu "Liệt Nữ Truyện" như một câu chuyện kể đêm khuya. Tô Thức sau này trở thành "vua đa năng" – viết thơ, xây đê, nấu ăn, chơi vườn – chính là nhờ ảnh hưởng từ cách học "đa diện" của mẹ.

Bà dạy con không bao giờ nói "học đi" mà chơi trò "xuyên không": Khi kể về "Đảng Cố chi họa" thời Đông Hán, bà đột nhiên mở bản đồ và yêu cầu hai con trai mô phỏng đường chạy trốn; khi bàn về "Chiến Quốc Sách", bà dẫn chúng ra chợ để quan sát trăm mặt của con người. Cách truyền đạt kiến thức nhẹ nhàng này giúp Tô Thức sau này viết "Xích Bích Phú" một cách dễ dàng, kết hợp lịch sử, triết học và địa lý thủy văn vào từng câu chữ.

Khi Tô Tuân đi học, gia đình nghèo đến mức "không có một đồng xu dính túi". Bà Trình Thị đã sáng tạo ra phiên bản "Pinduoduo" cổ đại: Dùng vải dệt đổi lấy sách, dùng dưa muối đổi lấy bài giảng. Sau này, khi Tô Thức bị lưu đày đến Hải Nam, không có sách đọc, ông tự khắc bia đá; không có mực, ông đốt nhựa thông để tự chế. Cách học "tạo điều kiện để học" này chính là học từ mẹ ông.

Phép màu thứ ba: Giản dị

Bà Trình Thị sống một cuộc đời giản dị, không phô trương. Bà dạy con cái rằng, sự giàu có thực sự không nằm ở vật chất, mà ở trí tuệ và đạo đức. Nhờ đó, Tô Thức và Tô Triệt sau này dù thành công vẫn giữ được sự khiêm tốn và lòng nhân ái.

Bà Trình Thị không chỉ là một người mẹ, mà còn là một nhà giáo dục tài ba. Bằng sự ổn định nội tâm, tinh thần ham học hỏi và lối sống giản dị, bà đã thay đổi vận mệnh của cả gia đình. Những bài học từ bà không chỉ dành cho con cái, mà còn là kim chỉ nam cho các bậc cha mẹ hiện đại. Hãy nhớ rằng, một người mẹ ổn định, ham học và giản dị có thể tạo nên phép màu cho cả gia đình.

Một người mẹ có nội tâm vững vàng giống như "trụ cột" của gia đình. Dù gặp phải bất kỳ khó khăn hay biến cố nào, họ luôn giữ được sự bình tĩnh và kiên định. Điều này không chỉ giúp họ đưa ra những quyết định sáng suốt, mà còn truyền cảm hứng cho con cái về cách đối mặt với nghịch cảnh.

Những người mẹ "vượng gia" thường là những người không ngừng học hỏi. Họ hiểu rằng kiến thức là chìa khóa để mở ra cánh cửa thành công, không chỉ cho bản thân mà còn cho cả gia đình. Họ không chỉ đọc sách, nghiên cứu mà còn luôn tìm cách áp dụng kiến thức vào cuộc sống hàng ngày.

Sự giản dị không có nghĩa là nghèo khó, mà là cách sống tiết kiệm, không phô trương và biết quý trọng những gì mình có. Những người mẹ giản dị thường dạy con cái về giá trị của sự lao động, sự chia sẻ và lòng biết ơn. Những đứa trẻ lớn lên trong một gia đình như vậy sẽ học được cách sống có trách nhiệm, biết yêu thương và không ngừng phấn đấu.