Quang cảnh Hội thảo

Hội thảo tập trung làm rõ vai trò của đội ngũ trí thức trong bối cảnh mới, đặc biệt là nữ trí thức và lực lượng trí thức trẻ đang hoạt động trong các doanh nghiệp vừa và nhỏ những nhân tố quan trọng trong tiến trình chuyển đổi số và thúc đẩy đổi mới sáng tạo.

Các đại biểu tham dự hội thảo

Các đại biểu tham dự hội thảo

Tham dự sự kiện có GS.TS Lê Thị Hợp, Chủ tịch Hội Nữ trí thức Việt Nam; PGS.TS Phạm Quang Thao, Phó Chủ tịch LHHVN; TS. Lê Công Lương, Phó Tổng thư ký LHHVN; cùng đại diện các hội thành viên, các tổ chức khoa học và công nghệ trực thuộc và đông đảo nữ trí thức đến từ nhiều lĩnh vực.

TS. Lê Công Lương, Phó Tổng thư ký LHHVN

Phát biểu khai mạc Hội thảo TS. Lê Công Lương nhấn mạnh ý nghĩa của việc LHHVN phối hợp cùng Hội Nữ trí thức Việt Nam tổ chức hội thảo “Phát huy vai trò đội ngũ trí thức KH&CN trong đột phá phát triển KH-CN-ĐMST”. Ông cho rằng chưa bao giờ khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số được quan tâm như hiện nay, đồng thời chưa bao giờ đội ngũ trí thức được kỳ vọng nhiều đến thế.

Theo TS. Lương, với chức năng và vị trí đặc thù, đội ngũ trí thức và các hội trí thức giữ vai trò hết sức quan trọng trong quá trình phát triển đất nước. LHHVN là tổ chức chính trị – xã hội của trí thức KH&CN, trong khi Hội Nữ trí thức Việt Nam là một lực lượng có mặt ở hầu hết các lĩnh vực kinh tế – xã hội, góp phần đáng kể vào nhiệm vụ chung của cộng đồng trí thức. Vì vậy, hội thảo lần này được kỳ vọng sẽ đánh giá một cách đầy đủ thực trạng, điểm mạnh, điểm yếu, khó khăn và thách thức mà lực lượng trí thức đang đối diện.

PGS.TS Phạm Quang Thao, Phó Chủ tịch LHH; GS.TS Lê Thị Hợp, Chủ tịch Hội NTT VN và TS Lê Công Lương, Phó Tổng thư ký LHH đồng chủ trì hội thảo.

Ông nhấn mạnh việc đề xuất giải pháp để hiện thực hóa Nghị quyết 57, cũng như góp phần triển khai Luật KH&CN và Đổi mới sáng tạo 2025, là nhiệm vụ quan trọng của cộng đồng trí thức. TS. Lương bày tỏ tin tưởng rằng với tâm huyết và trí tuệ của các đại biểu, hội thảo sẽ đưa ra nhiều kiến nghị giá trị.

Dẫn lại nhận định của Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng, TS. Lê Công Lương cho biết đổi mới sáng tạo, khoa học công nghệ và chuyển đổi số có thể đóng góp tới 5% tăng trưởng GDP – trong đó khoa học công nghệ chiếm 1%, đổi mới sáng tạo 3% và chuyển đổi số 1%. Đây là động lực mạnh mẽ để đội ngũ trí thức, các nhà khoa học và chuyên gia tiếp tục nỗ lực nghiên cứu, sáng tạo và đề xuất giải pháp giúp biến mục tiêu phát triển thành hiện thực.

GS.TS Lê Thị Hợp, Chủ tịch Hội Nữ trí thức Việt Nam

Phát biểu chào mừng hội thảo, GS.TS Lê Thị Hợp, Chủ tịch Hội Nữ trí thức Việt Nam bày tỏ niềm vui khi lần đầu tiên Hội được phối hợp với LHHVN tổ chức một sự kiện có ý nghĩa lớn về khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo. Bà nhấn mạnh rằng sự hợp tác giữa hai tổ chức không chỉ mở ra một diễn đàn chính thức để đội ngũ trí thức trao đổi học thuật, mà còn góp phần tăng cường vai trò và tiếng nói của nữ trí thức trong các vấn đề trọng tâm của đất nước.

Theo GS.TS Lê Thị Hợp, đây là lần đầu tiên vai trò của nữ trí thức Việt Nam đặc biệt là đội ngũ nữ trí thức tại Hà Nội được nhấn mạnh một cách rõ nét tại một hội thảo quy mô của LHHVN. Điều này được thể hiện qua ba tham luận chuyên sâu của GS.TS Lê Mai Hương, Phó Chủ tịch Hội Nữ trí thức Việt Nam, ThS. Lê Khánh Vân, Giám đốc Trung tâm Ứng dụng KH-CN và Khởi nghiệp thuộc Hội, và PGS.TS Bùi Thị An, Chủ tịch Hội Nữ trí thức Hà Nội.

Các tham luận đã mang đến góc nhìn đa chiều về đóng góp của nữ trí thức trong nghiên cứu khoa học, khởi nghiệp đổi mới sáng tạo và hoạt động tư vấn phản biện chính sách. Đây cũng là minh chứng cho sự trưởng thành của lực lượng nữ trí thức những người đang ngày càng khẳng định vị thế trong đời sống khoa học và trong tiến trình phát triển chung của đất nước.

Các đại biểu tham dự hội thảo

Hội thảo nhận được 14 tham luận gửi về, trong đó nhiều tham luận được đánh giá cao về chất lượng. Sáu tham luận được lựa chọn trình bày trực tiếp tại hội thảo, đến từ Viện Đào tạo, Bồi dưỡng cán bộ và Nghiên cứu khoa học MTTQ Việt Nam; Ban Tư vấn – Phản biện của LHHVN; Quỹ Đổi mới công nghệ quốc gia (Bộ KH&CN) cùng các chuyên gia ở nhiều lĩnh vực.

Các tham luận tập trung phân tích những vấn đề trọng tâm như vai trò của trí thức trong hoạt động tư vấn phản biện chính sách khoa học công nghệ; vị trí của đội ngũ trí thức trong các doanh nghiệp vừa và nhỏ; các giải pháp đột phá nhằm liên kết nguồn lực KH&CN quốc gia; cũng như yêu cầu xây dựng hạ tầng dữ liệu và cơ chế định danh số cho đội ngũ trí thức trong bối cảnh chuyển đổi số.

TS. Đặng Vũ Cảnh Linh, Phó Viện trưởng Viện Đào tạo, Bồi dưỡng cán bộ và Nghiên cứu khoa học, MTTQ VN

TS. Đặng Vũ Cảnh Linh nêu vấn đề về lực lượng trí thức trẻ trong các doanh nghiệp vừa và nhỏ (SMEs), đồng thời đưa ra những con số đáng suy nghĩ: SMEs hiện chiếm tới 98% tổng số doanh nghiệp tại Việt Nam, sử dụng 36,1% lực lượng lao động nhưng chỉ đóng góp khoảng 40% GDP. Theo ông, đây là một bất cập lớn cần được quan tâm giải quyết.

Một trong những nguyên nhân quan trọng, theo TS. Cảnh Linh, là sự thiếu hụt nhân lực khoa học công nghệ chất lượng cao trong khu vực doanh nghiệp, cùng với mức độ ứng dụng khoa học công nghệ còn thấp. Nhiều doanh nghiệp vẫn chủ yếu dựa vào lao động phổ thông, trong khi lực lượng trí thức trẻ – dù đông đảo, được đào tạo bài bản và có năng lực lại phần lớn làm việc trong các lĩnh vực dịch vụ, chưa có cơ hội phát huy ý tưởng hay năng lực đổi mới sáng tạo để phát triển doanh nghiệp.

Ông cho rằng đây là điều đáng tiếc, bởi nhiều trí thức trẻ có tiềm năng và ý tưởng tốt, nếu được tạo điều kiện, có thể trở thành động lực quan trọng thúc đẩy năng suất và sự lớn mạnh của SMEs.

ThS. Lê Thị Khánh Vân, Phó Chủ tịch Hội Thông tin KH&CN Việt Nam, Giám đốc Trung tâm Ứng dụng KH&CN và Khởi nghiệp (Hội Nữ trí thức Việt Nam)

Tại hội thảo, ThS. Lê Thị Khánh Vân, Phó Chủ tịch Hội Thông tin KH&CN Việt Nam, Giám đốc Trung tâm Ứng dụng KH&CN và Khởi nghiệp (Hội Nữ trí thức Việt Nam) trình bày tham luận về thực trạng đóng góp của đội ngũ trí thức KH&CN và yêu cầu đặt ra trong bối cảnh chuyển đổi số.

Báo cáo cho thấy lực lượng trí thức Việt Nam đã tham gia sâu rộng vào hầu hết lĩnh vực: từ khoa học xã hội và nhân văn, nghiên cứu chính sách, kinh tế, quan hệ Nhà nước – Thị trường – Xã hội đến các ngành khoa học tự nhiên như địa chất, khí tượng, môi trường, biển và biến đổi khí hậu. Trong các ngành kỹ thuật và công nghệ, đội ngũ chuyên gia đã góp phần phát triển năng lượng, cơ khí – tự động hóa, công nghệ sinh học, công nghiệp môi trường, thông tin – truyền thông và quốc phòng. Riêng y học, Việt Nam đã làm chủ nhiều kỹ thuật cao như ghép tạng, phẫu thuật tim mạch, tế bào gốc, đồng thời hiện đại hóa y học cổ truyền.

Theo ThS. Khánh Vân, chuyển đổi số đặt ra yêu cầu mới đối với hệ thống KH&CN, bao gồm hoàn thiện thể chế, phát triển công nghệ lõi (AI, dữ liệu lớn, IoT, an ninh mạng), xây dựng cơ sở dữ liệu quốc gia và thúc đẩy đổi mới sáng tạo. Yếu tố con người giữ vai trò then chốt, đòi hỏi đào tạo nguồn nhân lực số chất lượng cao và nâng cao năng lực tiếp cận công nghệ trong toàn hệ thống.

ThS. Bùi Kim Tuyến, Trưởng ban TVPB

Theo ThS Bùi Kim Tuyến, Trưởng ban Tư vấn phản biện trình bày tham luận chia sẻ.   Nâng cao chất lượng tư vấn và phản biện chính sách đòi hỏi một hệ thống chuyên gia đủ mạnh, hoạt động theo cơ chế phối hợp đa chiều. Trước hết, cần xây dựng các nhóm chuyên gia chuyên ngành và liên ngành, bao gồm cả lực lượng tại địa phương những người am hiểu thực tiễn và có khả năng phản hồi nhanh các vấn đề cấp bách. Song song, các bộ, ngành và địa phương phải chủ động đặt hàng tư vấn, tạo mối quan hệ hợp tác hai chiều, qua đó giúp việc phản biện trở nên khách quan, có chiều sâu và đáp ứng yêu cầu hoạch định chính sách.

Hoạt động tư vấn, phản biện cần gắn chặt với nghiên cứu khoa học và truyền thông chính sách. Các hội thảo khoa học, diễn đàn chuyên môn là nguồn dữ liệu đầu vào; trong khi kết quả phản biện phải được truyền thông rộng rãi để tạo đồng thuận xã hội. Công nghệ số cũng là yếu tố then chốt: nền tảng tư vấn trực tuyến, công cụ phân tích dữ liệu và trí tuệ nhân tạo sẽ hỗ trợ chuyên gia đánh giá chính sách hiệu quả hơn.

Để phát huy vai trò trí thức khi triển khai Nghị quyết 57-NQ/TW, cần khuyến khích đội ngũ này cập nhật tri thức mới, tăng cường bồi dưỡng lý luận, xây dựng thư viện số dùng chung và hình thành cơ chế tài chính đặc thù, bảo đảm các nhiệm vụ tư vấn, phản biện được thực hiện kịp thời, chất lượng.

TS Chử Đức Hoàng, Chánh Văn phòng Quỹ Đổi mới công nghệ quốc gia (Bộ KH&CN)

Theo TS Chử Đức Hoàng, Chánh Văn phòng Quỹ Đổi mới công nghệ quốc gia (Bộ KH&CN), tình trạng “ốc đảo” dữ liệu vẫn phổ biến trong nhiều cơ quan, đơn vị, khiến việc kết nối và khai thác tri thức khoa học chưa đạt hiệu quả như kỳ vọng. Mỗi hệ thống vận hành theo một chuẩn riêng, thiếu liên thông, khiến nguồn dữ liệu quý bị phân mảnh và khó tiếp cận.

Để khắc phục, ông Hoàng nhấn mạnh yêu cầu xây dựng hạ tầng dữ liệu quốc gia đồng bộ, dựa trên các công nghệ lõi như điện toán đám mây, trí tuệ nhân tạo và tiêu chuẩn mở. Một cơ chế định danh thống nhất dành cho đội ngũ trí thức và các tổ chức nghiên cứu cũng được xem là chìa khóa, giúp xác thực nguồn dữ liệu, thúc đẩy chia sẻ thông tin và nâng cao năng lực phối hợp giữa các viện, trường, doanh nghiệp.

Khi các “ốc đảo” được kết nối thành mạng lưới dữ liệu chung, hệ sinh thái KH&CN sẽ có điều kiện tạo ra nhiều đột phá mới.

PGS.TS Bùi Thị An, Chủ tịch Hội Nữ trí thức Hà Nội

PGS.TS Bùi Thị An, Chủ tịch Hội Nữ trí thức Hà Nội, cho rằng muốn phát huy vai trò của đội ngũ trí thức khoa học và công nghệ Thủ đô trong giai đoạn mới, trước hết cần một hệ thống cơ chế, chính sách đủ mạnh và mang tính đột phá. Hà Nội là địa phương đi đầu khi ngày 29/9/2025 đã ban hành chùm sáu nghị quyết xây dựng khung pháp lý đồng bộ cho phát triển khoa học – công nghệ và đổi mới sáng tạo, phù hợp với Nghị quyết 57-NQ/TW và Luật Thủ đô sửa đổi. Các nghị quyết này tạo nền tảng để thành phố triển khai những chính sách đặc thù, thúc đẩy hệ sinh thái khởi nghiệp, thí điểm cơ chế sandbox, xây dựng sàn giao dịch công nghệ, hình thành quỹ đầu tư mạo hiểm và phát triển Trung tâm Đổi mới sáng tạo Hà Nội. Song song với đó là yêu cầu mở rộng cơ chế đặt hàng nghiên cứu, xây dựng quỹ phát triển KH&CN quy mô lớn và ban hành chính sách đãi ngộ đặc biệt nhằm thu hút và giữ chân các nhà khoa học trình độ cao.

Theo PGS.TS Bùi Thị An, Hà Nội cần hướng tới vị thế trung tâm tri thức và đổi mới sáng tạo của khu vực, thông qua việc phát triển mạnh Khu Công nghệ cao Hòa Lạc, các khu nghiên cứu AI và hệ thống trung tâm R&D trong trường đại học; đồng thời thu hút các tập đoàn lớn đặt trung tâm nghiên cứu tại Thủ đô. Đặt hàng nghiên cứu phải trở thành công cụ thường xuyên phục vụ chiến lược phát triển của thành phố, đặc biệt trong các lĩnh vực chuyển đổi số, công nghệ xanh, năng lượng tái tạo, công nghệ y sinh, giao thông thông minh và kinh tế tuần hoàn.

Một hệ sinh thái gắn kết giữa trí thức – doanh nghiệp – chính quyền cũng được xem là điều kiện quyết định. Hà Nội cần hình thành mạng lưới trí thức trong và ngoài nước, thúc đẩy mô hình doanh nghiệp dẫn dắt, nhà khoa học đồng hành, và khuyến khích thương mại hoá kết quả nghiên cứu. Bà cũng nhấn mạnh vai trò của thế hệ trẻ, đề nghị thành phố hỗ trợ các nhà khoa học trẻ trong công bố quốc tế, phát triển nhóm nghiên cứu mạnh và tạo cơ hội trải nghiệm thực tiễn tại doanh nghiệp, địa phương, cơ quan hoạch định chính sách.

Cuối cùng, hoạt động tư vấn và phản biện chính sách phải trở thành trách nhiệm thường xuyên của mỗi trí thức Hà Nội, dựa trên nền tảng văn hóa học thuật trung thực, sáng tạo và cống hiến. Theo PGS.TS Bùi Thị An, đội ngũ trí thức khoa học và công nghệ Thủ đô là nguồn lực đặc biệt, giữ vai trò quyết định trong hành trình đưa Hà Nội trở thành trung tâm đổi mới sáng tạo hàng đầu khu vực. Với trí tuệ, bản lĩnh và trách nhiệm xã hội, đội ngũ này sẽ tiếp tục đóng góp quan trọng vào mục tiêu xây dựng Thủ đô văn minh, hiện đại và sáng tạo.

TSKH Nghiêm Vũ Khải, nguyên Phó Chủ tịch Liên hiệp Hội Việt Nam

Trong phần thảo luận, nhiều nhà khoa học đã chia sẻ quan điểm xoay quanh những vấn đề đặt ra từ hội thảo. TSKH Nghiêm Vũ Khải, nguyên Phó Chủ tịch Liên hiệp Hội Việt Nam, nhấn mạnh rằng điều khó nhất đối với đội ngũ trí thức hiện nay không chỉ nằm ở thu nhập mà chính là cơ hội phát triển nghề nghiệp. Theo ông, đất nước không thiếu tiềm năng, cơ chế cũng đã xác định khoa học và công nghệ là động lực then chốt, nhưng thử thách vẫn còn rất lớn. Ông cho rằng nhiệm vụ trước mắt là xây dựng và phát triển mạnh các tổ chức như Liên hiệp Hội Việt Nam hay Hội Nữ trí thức Việt Nam – những đơn vị có khả năng tập hợp trí thức rộng rãi. Muốn vậy, cần chủ động khai thác đa dạng nguồn lực cả về tài chính lẫn chất xám để hoạt động ngày càng hiệu quả.

TS Nguyễn Khắc Bằng, Viện trưởng Viện Nghiên cứu bảo vệ môi trường và sức khỏe cộng đồng

Bày tỏ ấn tượng trước số lượng nữ trí thức tham dự, TS Nguyễn Khắc Bằng, Viện trưởng Viện Nghiên cứu bảo vệ môi trường và sức khỏe cộng đồng, cho rằng Liên hiệp Hội cần có chương trình hành động cụ thể nhằm phát huy sức mạnh của lực lượng  Nữ trí thức. Theo ông, đây là nguồn nhân lực chất lượng cao, giàu tâm huyết, hoàn toàn có thể đóng góp nhiều hơn cho sự phát triển chung.

Phó Chủ tịch Hội Nữ trí thức Việt Nam Nguyễn Thị Hồi

Từ góc độ tổ chức, Phó Chủ tịch Hội Nữ trí thức Việt Nam Nguyễn Thị Hồi đánh giá hội thảo là bước khởi đầu quan trọng, mở ra triển vọng hợp tác sâu rộng giữa Liên hiệp Hội Việt Nam và Hội Nữ trí thức Việt Nam. Bà kỳ vọng hai bên sẽ tiếp tục khởi xướng nhiều diễn đàn khoa học – công nghệ có giá trị, tạo không gian để trí thức trong cả nước trao đổi, đóng góp cho các vấn đề lớn của quốc gia.

PGS.TS Phạm Quang Thao

PGS.TS Phạm Quang Thao nhận định quá trình phát triển khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo thời gian qua luôn nhận được sự quan tâm lớn của Đảng và Nhà nước, thể hiện qua hệ thống nghị quyết và chính sách ngày càng hoàn thiện. Những nỗ lực này đã tạo môi trường thuận lợi để đội ngũ trí thức tham gia nghiên cứu, cống hiến và khẳng định vai trò quan trọng của mình trong tiến trình phát triển đất nước.

Tuy vậy, theo ông Thao, việc đưa chủ trương vào cuộc sống không chỉ trông chờ vào cơ chế, mà đòi hỏi sự chủ động mạnh mẽ từ chính giới khoa học. Trí thức không chỉ dừng ở việc đề xuất, phản biện hay thực hiện các đề tài nghiên cứu mà cần tham gia sâu hơn vào chuỗi ứng dụng và chuyển giao công nghệ. Khi các kết quả nghiên cứu được triển khai vào sản xuất, kinh doanh và đời sống, giá trị của khoa học – công nghệ mới thực sự phát huy và tạo đà cho đổi mới sáng tạo lan tỏa rộng rãi.

Ông nhấn mạnh: muốn cơ chế, chính sách phát huy hiệu quả, trí thức phải là lực lượng tiên phong, tích cực kết nối với doanh nghiệp, ngành nghề và địa phương, biến tri thức thành các giải pháp hữu ích. Chủ động tham gia cả nghiên cứu lẫn ứng dụng chính là con đường để KH&CN đóng góp bền vững cho sự phát triển kinh tế – xã hội.

TS. Lê Công Lương

Kết luận hội thảo, TS. Lê Công Lương cho biết Ban Tổ chức đã nhận được 14 tham luận, trong đó nhiều tham luận có chất lượng cao. Tại phiên làm việc, sáu tham luận được trình bày trực tiếp cùng bốn ý kiến trao đổi đã tạo nên một phiên thảo luận sôi nổi, toàn diện. Theo ông, hội thảo đã phác họa bức tranh rõ nét về đội ngũ trí thức Việt Nam hiện nay, đặc biệt là các hoạt động của đội ngũ nữ trí thức và Hội Nữ trí thức Việt Nam. Những ý kiến được chia sẻ phản ánh chân thực thực trạng của trí thức trong nhiều môi trường khác nhau: từ lực lượng trí thức nói chung, nữ trí thức trong hoạt động tư vấn phản biện, trí thức trong doanh nghiệp vừa và nhỏ, đến đội ngũ tại Hà Nội và vấn đề xây dựng cơ sở dữ liệu.

Bên cạnh việc nhận diện khó khăn và “điểm nghẽn”, hội thảo cũng chỉ ra nhiều kinh nghiệm và giải pháp để xây dựng nền tảng cơ sở dữ liệu phục vụ đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số. Ông Lương cho biết Liên hiệp Hội Việt Nam, cụ thể là Ban Tư vấn – Phản biện, đang triển khai đề tài nghiên cứu và xây dựng cổng dữ liệu điện tử của hệ thống LHHVN. Tuy nhiên, để hoàn thiện, rất cần sự tham gia và đóng góp tích cực của các hội thành viên và tổ chức trực thuộc.

Theo TS. Lê Công Lương, các ý kiến mang tính vĩ mô được trình bày tại hội thảo đã cho thấy rõ những thách thức mà đội ngũ trí thức KH&CN đang đối mặt. Trên cơ sở đó, LHHVN sẽ tổng hợp đầy đủ các đề xuất và báo cáo kết quả hội thảo lên Thường trực Đoàn Chủ tịch.

Ông cũng bày tỏ sự đồng thuận với đề xuất của Hội Nữ trí thức Việt Nam về việc tham gia sâu hơn vào hoạt động chung của LHHVN. “Trí thức mà không có trí thức nữ là chưa trọn vẹn”, ông nhấn mạnh, đồng thời cho biết sẽ kiến nghị bổ sung lực lượng nhằm phát huy vai trò của đội ngũ nữ trí thức và xây dựng LHHVN trở thành mái nhà chung của trí thức khoa học và công nghệ cả nước.

Các đại biểu chụp ảnh lưu niệm