Các nhà khoa học Anh mới đây vừa công bố phát triển thành công một loại sơn kháng khuẩn mới có khả năng tiêu diệt hiệu quả các mầm bệnh nguy hiểm như vi khuẩn kháng thuốc MRSA, virus cúm và cả virus gây đại dịch Covid-19 ngay khi tiếp xúc.

Điểm đặc biệt của loại sơn này nằm ở thành phần chlorhexidine, một chất khử trùng vốn được sử dụng rộng rãi trong nha khoa nhờ khả năng diệt khuẩn mạnh mẽ. Các nhà nghiên cứu từ Trường Dược thuộc Đại học Nottingham đã khéo léo tích hợp hoạt chất này vào công thức sơn gốc nhựa, tạo ra một lớp phủ có khả năng hoạt động trên cả bề mặt nhựa và kim loại. Điều đáng chú ý là khả năng diệt khuẩn của lớp sơn này được kích hoạt ngay khi nó khô hoàn toàn.

Dự án đầy tiềm năng này là kết quả hợp tác giữa nhóm nghiên cứu và nhà sản xuất sơn công nghiệp Indestructible Paint, với mục tiêu chung là đưa công nghệ đột phá này vào ứng dụng thực tế tại các bệnh viện, phương tiện giao thông công cộng, thậm chí cả ngành hàng không vũ trụ. Đây được kỳ vọng là một giải pháp hiệu quả để đối phó với mối đe dọa thường trực từ các bệnh nhiễm trùng lây lan qua bề mặt và tình trạng kháng thuốc kháng sinh ngày càng gia tăng.

"Vũ khí" mới chống lại vi khuẩn và virus nguy hiểm

Nghiên cứu được công bố trên tạp chí khoa học uy tín Scientific Reports hôm 23/4 vừa qua đã chứng minh hiệu quả vượt trội của loại sơn mới trong việc loại bỏ các vi sinh vật gây hại trên nhiều loại bề mặt khác nhau. Thử nghiệm cho thấy sơn có khả năng tiêu diệt cả vi khuẩn và virus, bao gồm cả những chủng loại "cứng đầu" như MRSA (tụ cầu vàng kháng methicillin), virus cúm và SARS-CoV-2 (virus gây bệnh Covid-19).

"Thật sự rất thú vị khi chứng kiến nghiên cứu này có tiềm năng ứng dụng thực tế cao đến vậy. Trong nghiên cứu ban đầu, chúng tôi đã kết hợp chất khử trùng vào polymer để tạo ra một loại sơn kháng khuẩn mới vừa hiệu quả vượt trội, vừa an toàn khi không phát tán ra môi trường hay bị rửa trôi khi chạm vào", tiến sĩ Felicity de Cogan, Phó Giáo sư Khoa học Dược phẩm về Thuốc Sinh học, người đứng đầu nghiên cứu, chia sẻ.

Sự hợp tác với Indestructible Paint đã giúp nhóm nghiên cứu hiện thực hóa ý tưởng, sản xuất thành công nguyên mẫu sơn kháng khuẩn có khả năng kích hoạt ngay khi khô và tiêu diệt hiệu quả nhiều loại mầm bệnh. Loại sơn này được đánh giá là phù hợp để phủ lên các bề mặt nhựa và các bề mặt cứng, không xốp khác.

Mặc dù tiềm năng ứng dụng rõ ràng nhất là trong môi trường bệnh viện, nơi các bề mặt có thể trở thành ổ chứa vi khuẩn nguy hiểm, các nhà nghiên cứu cũng đang tích cực khám phá khả năng ứng dụng của loại sơn này trong các môi trường có tần suất tiếp xúc cao khác như giao thông công cộng và ngành hàng không vũ trụ. Các bề mặt thường xuyên được chạm vào ở những nơi này, ví dụ như ghế ngồi và bàn ăn trên máy bay, là môi trường lý tưởng cho vi khuẩn sinh sôi và lây lan.

Các nhà khoa học cho biết các bề mặt có thể đóng vai trò là nơi trú ngụ của vi khuẩn, đặc biệt là trong môi trường y tế, từ giường bệnh đến nhà vệ sinh. Ngay cả ở những nơi công cộng, các bề mặt thường xuyên được tiếp xúc cũng tiềm ẩn nguy cơ lây nhiễm.

Đáng lo ngại hơn, một số loài vi sinh vật có khả năng tồn tại trong thời gian dài trên các bề mặt vô tri, thậm chí lên đến vài tháng, bất chấp các quy trình vệ sinh tăng cường. Trong bệnh viện, điều này có thể dẫn đến gia tăng nguy cơ nhiễm trùng cho bệnh nhân, góp phần vào tình trạng kháng thuốc kháng sinh đáng báo động.

Giải pháp tiềm năng cho vấn nạn nhiễm khuẩn bệnh viện và kháng thuốc

Đại dịch Covid-19 đã gióng lên hồi chuông cảnh báo về nguy cơ nhiễm khuẩn bệnh viện, khi ước tính có khoảng 20% bệnh nhân nhập viện vì Covid-19 đã bị nhiễm virus trong quá trình điều trị. Thống kê năm 2016 - 2017 cho thấy, 4,7% bệnh nhân nội trú trưởng thành đã bị nhiễm trùng trong thời gian nằm viện, với 22.800 ca tử vong liên quan đến các chứng nhiễm trùng này.

Theo tiến sĩ de Cogan, "Vì sơn được sử dụng rộng rãi do là vật liệu linh hoạt, rẻ tiền và bền, nó có thể được áp dụng cho bất kỳ bề mặt nào. Những bề mặt nhựa và kim loại phổ biến ở những nơi công cộng lại tiềm ẩn nhiều rủi ro. Nghiên cứu đã chỉ ra rằng các bề mặt bị nhiễm khuẩn có thể hoạt động như một ổ chứa các gen kháng thuốc kháng sinh, thúc đẩy sự lây lan của tình trạng kháng kháng sinh giữa các loài vi khuẩn thông qua chuyển gen ngang, bất chấp các biện pháp làm sạch sâu".

Brian Norton, Giám đốc điều hành của Indestructible Paint, bày tỏ sự lạc quan về tiềm năng của sản phẩm: "Chúng tôi luôn tìm kiếm những phương thức đổi mới sản phẩm của mình, và vật liệu mới này mang đến cơ hội tạo ra một sản phẩm có thể tác động tích cực đến việc ngăn chặn sự phát triển và lây lan của vi khuẩn và virus trong nhiều môi trường khác nhau. Chúng tôi làm việc trong nhiều ngành mà điều này sẽ mang lại lợi ích to lớn, ví dụ như phủ lên ghế máy bay và bàn ăn, những khu vực mà vi khuẩn được biết là phát triển mạnh. Mặc dù vẫn đang ở giai đoạn đầu, chúng tôi mong muốn thử nghiệm thêm với mục tiêu thương mại hóa sản phẩm này".

Các nhà khoa học tin rằng, việc phát triển và ứng dụng rộng rãi các công nghệ mới như loại sơn kháng khuẩn này là vô cùng quan trọng để ngăn chặn sự lây lan của các vi sinh vật gây bệnh cho những bệnh nhân dễ bị tổn thương và giải quyết mối đe dọa ngày càng gia tăng của tình trạng kháng thuốc kháng sinh trên toàn cầu.