Sự kiện ngày 11/9 đã thay đổi ngành hàng không như thế nào?

Sau vụ tấn công khủng bố ngày 11/9/2001, thế giới hàng không đã thay đổi đáng kể, các yêu cầu an toàn và thủ tục trước chuyến bay trở nên nghiêm ngặt hơn, các phương pháp tiếp cận để đảm bảo an ninh hàng không đã thay đổi, Oleg Panteleev - giám đốc điều hành hãng “AviaPort”, nói.

Kí ức đau buồn về ngày 11/9/2001 trong mỗi nạn nhân, trong mỗi cộng đồng có lẽ chưa bao giờ nguôi ngoai.

Trong những chuyến bay trước đây, hành khách và gia đình có thể cùng tiễn tới cổng an ninh với những cái ôm bịn rịn, lời chia tay đong đầy nỗi nhớ.

Tuy nhiên tất cả đã kết thúc kể từ khi 4 chiếc máy bay bị cướp đâm vào các tòa tháp của Trung tâm Thương mại Thế giới, Lầu Năm Góc và một cánh đồng ở Pennsylvania.

Đã có kiểm tra an ninh, nhưng nó không phải là bất cứ nơi nào gần như xâm nhập. Không có đường kiểm tra dài. Hành khách và gia đình có thể cùng nhau đi bộ ra cổng, hoãn những cái ôm tạm biệt cho đến giây phút cuối cùng có thể. Nhìn chung, trải nghiệm sân bay có nghĩa là ít căng thẳng hơn nhiều.

Cuộc tấn công khủng bố tồi tệ nhất trên đất Mỹ đã dẫn đến các biện pháp an ninh gia tăng và đôi khi căng thẳng ở các sân bay trên khắp thế giới, nhằm ngăn chặn sự lặp lại của ngày tồi tệ đó.

Ngoài ra, trận đại hồng thủy cũng đã góp phần vào những thay đổi lớn nhỏ khác đã định hình lại ngành hàng không - và đối với người tiêu dùng, việc di chuyển bằng đường hàng không trở nên căng thẳng hơn bao giờ hết.

Hai tháng sau các vụ tấn công, Tổng thống George W. Bush đã ký đạo luật thành lập Cơ quan Quản lý An ninh Vận tải, một lực lượng kiểm tra sân bay liên bang thay thế các công ty tư nhân mà các hãng hàng không đang thuê để xử lý an ninh. Luật yêu cầu tất cả các hành lý ký gửi phải được kiểm tra, cửa buồng lái được gia cố,...

2000.jpeg
Một chiếc phản lực United Express xuống đường băng khi một chiếc máy bay của Southwest Airlines cất cánh ở sân bay quốc tế Denver ngày 24/8/2021, ở Denver. Ảnh: AP

3 quan niệm về quyền riêng tư

Theo AP, các biện pháp an ninh ra đời nhằm đối phó với những mối đe dọa mới. Hành khách được yêu cầu cởi bỏ thắt lưng và một số vật dụng khỏi túi đựng cá nhân đưa vào máy quét.

Những thứ có sức sát thương như dao rọc giấy từng được sử dụng làm vũ khí ngày 11/9 đều bị cấm. Mỗi yêu cầu mới dường như làm cho các chuyến bay dài hơn, buộc hành khách phải đến sớm để thực hiện đầy đủ các lượt kiểm tra.

Bên cạnh đó, còn có rất nhiều các giới hạn về chất lỏng vì chỉ cần một chút sai lệch có thể để lọt những vụ đánh bom. Cặp hành khách Ronald Briggs và Jeanne đợi tại sân bay quốc tế Dallas đáp chuyến đến London vào tháng trước chia sẻ: “Tình hình nghiêm ngặt hơn rất nhiều so với ngày 11/0 nhưng chúng tôi đã quen rồi”.

Mỗi yêu cầu mới dường như làm cho các tuyến trạm kiểm soát dài hơn, buộc hành khách phải đến sân bay sớm hơn nếu họ muốn thực hiện chuyến bay của mình.

Đối với nhiều du khách, các quy tắc khác còn bí ẩn hơn, chẳng hạn như giới hạn đối với chất lỏng vì những quy định sai có thể được sử dụng để chế tạo bom.

"Đó là một rắc rối lớn hơn nhiều so với trước ngày 11/9 - lớn hơn nhiều - nhưng chúng tôi đã quen với nó", Ronald Briggs nói khi ông và vợ, Jeanne, chờ đợi tại Sân bay Quốc tế Dallas / Fort Worth để đáp chuyến bay đến London tháng trước.

Những người về hưu ở phía bắc Texas, những người thường xuyên đi du lịch trước đại dịch, cho biết họ lo lắng về COVID-19 hơn là khủng bố.

“Quan điểm về việc cởi giày vì một sự cố trên máy bay có vẻ hơi ở khía cạnh cực đoan,” Ronald Briggs nói, “nhưng PreCheck hoạt động khá trơn tru và tôi đã học cách sử dụng thắt lưng nhựa nên không có để cởi nó ra."

ap.png

Tuy nhiên, nếu hành khách không muốn chờ đợi những đợt kiểm tra khắt khe có thể đăng kí “chương trình dành cho khách du lịch đáng tin cậy” của PreCheck và Global Entry, trong đó những người trả phí và cung cấp thông tin cá nhân nhất định sẽ được qua các trạm an ninh mà không cần tháo giày, bỏ áo khoác ra khỏi túi.

Nhưng sự tiện lợi phải trả giá bằng quyền riêng tư. Trong quá trình làm hồ sơ, PreCheck thu thập những thông tin cơ bản như nơi làm việc, quá trình làm việc, nơi sinh sống, dấu vân tay và đồng ý kiểm tra hồ sơ phạm tội.

Do đó, những người ủng hộ quyền riêng tư đặc biệt bày tỏ quan ngại trước vấn đề này. Hơn 10 triệu người đã đăng ký PreCheck và cục an ninh TSA muốn nâng con số này lên 25 triệu.

Mục đích là để các nhân viên của tổ chức có thể dành thời gian nắm bắt những đối tượng khả nghi, có nguy cơ lớn hơn.

Trên ứng dụng của họ và trong các cuộc phỏng vấn ngắn, PreCheck hỏi mọi người về thông tin cơ bản như quá trình làm việc và nơi họ đã sống, họ đưa ra dấu vân tay và đồng ý kiểm tra hồ sơ tội phạm.

2000-1-.jpeg
Các du khách đeo khăn che mặt trong tuyến kiểm tra an ninh ở nhà ga chính của Sân bay Quốc tế Denver vào Thứ Ba, ngày 24/8/2021, ở Denver. Ảnh: AP

Hơn 10 triệu người đã đăng ký PreCheck. TSA muốn nâng con số đó lên 25 triệu.

Mục đích là để các nhân viên TSA dành nhiều thời gian hơn cho những hành khách được coi là có nguy cơ lớn hơn. Khi đất Mỹ đánh dấu kỷ niệm 20 năm các cuộc tấn công, công việc của TSA để mở rộng PreCheck đang diễn ra theo cách mà những người ủng hộ quyền riêng tư lo lắng có thể khiến thông tin của mọi người gặp nhiều rủi ro hơn.

Theo chỉ đạo của Quốc hội, TSA sẽ mở rộng sử dụng các nhà cung cấp tư nhân để thu thập thông tin từ những người nộp đơn PreCheck. Tổ chức hiện hợp tác với một công ty có tên là Idemia và có kế hoạch bổ sung thêm hai công ty nữa là Telos Identity Management Solutions và Clear Secure Inc vào cuối năm nay.

Clear, gần đây đã được công khai, có kế hoạch sử dụng đăng ký PreCheck để tăng tư cách thành viên trong sản phẩm xác minh danh tính của riêng mình bằng cách kết hợp hai dịch vụ. Điều đó sẽ làm cho sản phẩm của Clear có giá trị hơn đối với khách hàng, bao gồm các sân vận động thể thao và các nhà quảng bá cho buổi hòa nhạc.

“Họ thực sự đang cố gắng tăng thị phần của mình bằng cách thu thập khá nhiều dữ liệu rất nhạy cảm về càng nhiều người càng tốt. Điều đó gióng lên hồi chuông cảnh báo đối với tôi, ”India McKinney, giám đốc phụ trách các vấn đề liên bang của Electronic Frontier Foundation, một nhóm vận động cho quyền kỹ thuật số, nói.

Tuy nhiên, Quản trị viên TSA, David Pekoske, coi chiến lược của Clear là giúp TSA. Pekoske nói: “Chúng tôi đã cho phép các nhà cung cấp kết hợp các dịch vụ của họ với nhau với ý tưởng đó sẽ là động lực để mọi người đăng ký các chương trình dành cho khách du lịch đáng tin cậy.”

TSA đang thử nghiệm việc sử dụng các ki-ốt được trang bị công nghệ nhận dạng khuôn mặt để kiểm tra giấy tờ tùy thân có ảnh và thẻ lên máy bay thay vì nhờ nhân viên làm việc đó. Các nhà phê bình cho rằng công nghệ nhận dạng khuôn mặt gây ra lỗi, đặc biệt là trên người da màu.

Các quan chức TSA đã nói với những người ủng hộ quyền riêng tư vào đầu năm nay rằng những ki-ốt đó cũng sẽ lấy những bức ảnh được chụp khi khách du lịch đăng ký PreCheck, McKinney nói. Điều đó khiến cô lo ngại vì điều đó có nghĩa là kết nối các ki-ốt với internet - TSA nói rằng điều đó là đúng - và có khả năng tiết lộ thông tin cho tin tặc.

McKinney nói: “Họ hoàn toàn tập trung vào yếu tố tiện lợi và họ không tập trung vào các yếu tố riêng tư và bảo mật”.

2000-2-.jpeg
Một du khách đơn độc đeo khăn che mặt khi cô ấy dừng lại để kiểm tra màn hình khởi hành đối diện với quầy bán vé của United Airlines ở nhà ga chính của Sân bay Quốc tế Denver vào Thứ Ba, ngày 24/8/2021, ở Denver. Ảnh: AP

Nguyên lý bảo mật

Bất chấp những tổn thương dẫn đến sự ra đời của nó, và mong muốn mãnh liệt để tránh một vụ 11/9 khác, bản thân TSA vẫn thường xuyên là chủ đề của các câu hỏi về phương pháp, ý tưởng và hiệu quả của nó.

Nhiều nhân viên giới hàng không bày tỏ sự phẫn nộ khi cơ quan này từng đề xuất cho khách hàng mang dao gấp và các vật dụng bị cấm khác lên máy bay năm 2013.

Ý tưởng này đã bị bác bỏ sau đó. Vào năm 2015, một báo cáo được công bố cho biết phía TSA đã bỏ sót rà soát tìm ra vũ khí hoặc vật liệu nổ do các thanh tra chìm mang theo tới 95% thời gian. TSA nhiều lần vướng phải chỉ trích của cả người dân lẫn chính quyền.

Những người chỉ trích, bao gồm cả các cựu sĩ quan TSA, đã chế nhạo cơ quan này là “nhà hát an ninh” gây ấn tượng sai lầm về việc bảo vệ an toàn cho công chúng đi lại. Pekoske bác bỏ quan điểm đó bằng cách chỉ vào số lượng lớn súng bị thu giữ tại các trạm kiểm soát sân bay - hơn 3.200 khẩu vào năm ngoái, 83% trong số đó đã được nạp đạn - thay vì đưa lên máy bay.

Pekoske cũng hoàn thành các nhiệm vụ TSA khác, bao gồm kiểm tra hành khách, kiểm tra túi đã kiểm tra bằng công nghệ 3-D, kiểm tra hàng hóa và đưa các cảnh sát trưởng không quân liên bang lên các chuyến bay.

Pekoske nói: “Có rất nhiều điều khủng khiếp ở đó mà mọi người không nhìn thấy. “Hãy yên tâm: Đây không phải là rạp hát an ninh. Đó là bảo mật thực sự.”

2000-3-.jpeg
Du khách đeo khăn che mặt xếp hàng chờ đến trạm kiểm soát an ninh phía nam ở nhà ga chính của Sân bay Quốc tế Denver vào ngày 24/8/2021, ở Denver.. Ảnh: AP

Nhiều chuyên gia độc lập đồng ý với đánh giá của Pekoske, mặc dù họ thường thấy những lĩnh vực mà TSA phải cải thiện.

Jeffrey Price, người dạy an ninh hàng không tại Đại học Metropolitan State University of Denver, cho biết: “TSA là một biện pháp ngăn chặn hiệu quả chống lại hầu hết các cuộc tấn công. “Nếu đó là nhà hát an ninh, như một số nhà phê bình nói, thì đó là nhà hát an ninh khá tốt vì kể từ ngày 11/9/2001, chúng tôi đã không có một cuộc tấn công thành công nhằm vào hàng không.”

Mùa hè này, trung bình gần 2 triệu người mỗi ngày đã qua các trạm kiểm soát TSA. Vào cuối tuần và ngày lễ, họ có thể gặp rất nhiều du khách căng thẳng. Vào những ngày giữa tuần, ngay cả ở các sân bay lớn như DFW, họ cũng ít đông đúc hơn; chúng vo ve hơn là gầm rú. Hầu hết du khách chấp nhận bất kỳ sự bất tiện nào như cái giá phải trả của an ninh trong một thế giới không chắc chắn.

Paula Gathings, người đã dạy trường ở Arkansas trong nhiều năm và đang đợi một chuyến bay đến Qatar và sau đó là một chuyến bay khác đến Kenya, cho biết: vài tháng tiếp theo giảng dạy. Cô ấy đổ lỗi cho việc đi lại khó khăn do đại dịch, không phải do bộ máy an ninh.

“Họ ở đó để đảm bảo an ninh cho tôi. Họ không ở đó để làm phiền tôi, ”Gathings nói về những người kiểm tra TSA và cảnh sát sân bay. “Mỗi khi ai đó yêu cầu tôi làm điều gì đó, tôi có thể thấy lý do của việc đó. Có lẽ đó là cô giáo trong tôi ”.

2000-4-.jpeg
Du khách đeo khăn che mặt khi xếp hàng vào trạm kiểm soát an ninh phía bắc ở nhà ga chính của Sân bay Quốc tế Denver. Ảnh: AP

Xét cho cùng, trước khi có giải pháp triệt để, TSA vẫn đang làm nhiệm vụ bảo vệ an ninh hàng không và hoạt động có hiệu quả. Trung bình có gần 2 triệu người ra vào các trạm kiểm soát TSA trong mùa hè.

Đa số khách du lịch đều chấp nhận sự bất tiện như cái giá phải trả để đảm bảo an ninh trong một thế giới bất ổn định. Paila Gathings, hành khách đợi chuyến bay đến Qatar và Kenya đổ lỗi cho việc đi lại khó khăn là do đại dịch, không phải bộ phận an ninh: “Họ ở đó để đảm bảo an ninh, không phải để làm phiền tôi. Mỗi khi ai đó yêu cầu tôi tiến hành kiểm tra, tôi cho rằng là đều có lý do cả”.

Mặc dù trong quá khứ đã xảy ra một số sự vụ như một nhân viên vận chuyển hành lý của Delta Air Lines ở Atlanta đã bị kết tội sử dụng thẻ an ninh để buôn lậu hơn 100 khẩu súng trên các chuyến bay đến New York vào năm 2018; một thợ máy của American Airlines là tín đồ nhà nước Hồi giáo đã nhận tội phá hoại máy bay chở khách bằng cách làm tê liệt hệ thống đo tốc độ và độ cao;... nhưng các chuyên gia cho rằng sẽ chẳng bao giờ có thể vô hiệu hóa tất cả các mối đe dọa. Ít nhất TSA đang làm mọi thứ với khả năng tốt nhất của họ.

(Tham khảo AP)

NGỌC CHÂU