*Tạp chí Phụ nữ Mới xin lược dịch bài phân tích của phóng viên Zachary B. Wolf trên tờ CNN

Vụ xả súng ở trường tiểu học lần này là một điều đau lòng. Đây có lẽ là kết quả có thể dự đoán được, và có lẽ sẽ chưa chấm dứt bởi sự thiếu quyết liệt trong quyết định của các tổng thống, trong khi khu vực đồi Capitol (tại Washington, Mỹ) bị tê liệt bởi sự cai trị của thiểu số. Và các tòa án liên bang, dù đã sẵn sàng trao quyền bãi bỏ cho đại diện của người dân, nhưng vẫn thường hủy bỏ luật liên bang để hạn chế việc tiếp cận súng một cách hợp lý.

Đa số dân chúng cho rằng hạn chế việc tiếp cận súng là giải pháp tốt nhất, trong khi số khác lại cho rằng cần có nhiều súng hơn để hạ gục những tay súng điên rồ. Những nhà báo như tôi thậm chí còn không viết ra được những bình luận gì mới mẻ hơn để giải quyết vấn nạn này. Tất cả chỉ đang đưa ra những quan điểm cũ về những vụ xả súng trước đó, bởi không gì thay đổi.

Ảnh minh họa: internet.

Thực tế, bạo lực súng đạn có thể xảy ra ở bất kỳ đâu, từ trường học, nhà thờ, siêu thị, sân bóng, với đối tượng nhắm vào trẻ nhỏ, người da màu, người gốc Á, dân thường và các chính trị gia.

Số trẻ Mỹ dưới 17 tuổi đã chết vì bạo lực súng đạn năm 2021 nhiều hơn số chết vì đại dịch Covid-19. Theo thống kê, có 1.560 ca tử vong vì bạo lực súng trong độ tuổi từ 0-17 trong năm 2021 (theo Cơ quan lưu trữ về bạo lực súng), trong khi số tử vong do Covid-19 ở trẻ độ tuổi này (tính đến hôm thứ tư) là 1.070 trẻ (theo dữ liệu trung tâm CDC của Mỹ)

Tổng thống bất lực

Tổng thống Mỹ Joe Biden thậm chí còn không thể tìm thấy một giám đốc chính thức cho "Cục Rượu, Thuốc lá, Súng và Thuốc nổ" trong năm rưỡi đầu tiên của nhiệm kỳ tổng thống. Ứng cử viên đầu tiên của ông có quan hệ với các nhóm ủng hộ hạn chế súng. Ứng cử viên thứ hai, ông Steve Dettelbach, đã có buổi điều trần xác thực hôm thứ tư vừa qua.

Tổng thống Mỹ Joe Biden (Ảnh: internet).

Tổng thống Biden, với những gì có thể, bắt đầu những nỗ lực hành chính để kiềm chế việc lắp đặt “súng ma” (loại vũ khí tự chế, không đăng ký và có thể sở hữu với giá rẻ - PV) tại nhà, nhưng không đủ quyền lực về những khẩu súng dùng trong các vụ xả súng hàng loạt.

Chính quyền của cựu tổng thống Donald Trump đã cố gắng diễn giải một đạo luật hiện hành chống lại quyền sở hữu súng máy của dân thường để cấm cái được gọi là “kho súng” như cái đã khiến 58 người thiệt mạng tại Las Vegas (Mỹ) năm 2017. Các nhóm bảo vệ quyền sử dụng súng đã kiện chính quyền Biden về quy định này.

Thượng viện tê liệt

Sau vụ xả súng ở trường tiểu học Sandy Hook năm 2012, đa số thượng nghị sĩ đã đồng ý với dự luật lưỡng đảng để mở rộng việc kiểm tra lý lịch với tất cả giao dịch mua súng, trừ các vụ mua bán giữa các thành viên trong gia đình. Nó đã thất bại bởi một nhóm thiểu số của lưỡng đảng phản đối dự luật.

Đáng chú ý, ba đảng viên Đảng Dân chủ phản đối dự luật 2013 đã đều bị thay thế bởi các đảng viên Cộng hòa tại Thượng viện. Ý kiến phản bác của đảng viên Dân chủ còn lại trở thành vô nghĩa. Ba đảng viên Cộng hòa đã ủng hộ dự luật, hai trong số ghế họ đại diện sẽ được lấp trong cuộc bầu cử tranh chấp vào mùa thu này.

Ảnh minh họa: internet.

Lãnh đạo đa số thượng viện Chuck Schumer không có câu trả lời nào về những ý kiến nhằm thay đổi luật tiếp cận và sử dụng súng ngoài việc khuyến khích mọi người bỏ phiếu vào tháng 11, trong cuộc bầu cử giữa kỳ. Nhưng có vẻ kết quả bầu cử sẽ không mang đến cho hai bên 60 phiếu cần thiết để đi đến một quyết định cần thiết.

Các đảng phái đang phát triển

Các đảng viên Dân chủ, những người đang nắm quyền kiểm soát thượng viện, đã tiến tới một cuộc bỏ phiếu về dự luật kiểm tra lý lịch, nhưng sẽ thất bại nếu không có 60 phiếu bầu.

Có những nỗ lực lập pháp theo những cách khác, như luật treo cờ đỏ từ những người lên án và thể hiện sự lo sợ từ những vụ xả súng. Luật cờ đỏ đã được ban hành tại Florida sau vụ xả súng trường trung học Stoneman Douglas năm 2018.

Mọi thỏa hiệp dường như còn lâu mới trở thành hiện thực. Và không rõ chúng có ngăn chặn được những kẻ cuồng loạn khỏi những khẩu súng hay không.

Thượng nghị sĩ Cộng hòa Bắc Carolina Thom Tillis lo rằng những dự luật cờ đỏ cũng sẽ hạn chế súng khỏi trường hợp thực sự cần thiết.

"Những gì tôi thấy ở đây là mọi người cố gắng biến những trường hợp sở hữu súng hợp pháp thành những điều có vẻ điên rồ".

Nhiều bang tiếp tục nới lỏng luật, một số bang thì luật không có tác dụng

Tờ Texas Tribune phản ánh, tại Texas, dù chứng kiến nhiều vụ xả súng hàng loạt trong bang, nhưng những nhà lãnh đạo vẫn cố gắng nới lỏng luật sử dụng súng hơn bao giờ hết. Năm ngoái, bang này đã bỏ giấy phép sử dụng súng, cho phép hầu hết mọi người công khai mang súng mà không cần giấy phép hay hướng dẫn sử dụng.

Ảnh minh họa: internet.

Trong khi đó, luật ở các bang khác hầu như không hiệu quả. Luật cờ đỏ đã không giúp xác định được danh tính kẻ xả súng vào người da đen tại một cửa hàng tạp hóa Buffalo trong tháng này. Tại bang Indiana, luật cờ đỏ cũng không xác định được kẻ xả súng giết chết 8 người tại một cơ sở tập đoàn chuyển phát FedEx năm 2021. Từ đó, luật đã được sửa đổi.

Tòa án bãi bỏ luật

Hầu hết các hạn chế đối với súng được thực thi ở cấp tiểu bang, và có sự không đồng nhất trên khắp nước Mỹ. Ngay cả ở những bang có đa số ủng hộ biện pháp kiểm soát súng, các tòa án liên bang cũng tồn tại những sự đối lập.

Tòa án tối cao dường như đã sẵn sàng cho việc sử dụng súng nhiều hơn trên đường phố Mỹ, và loại bỏ luật quản lý súng gắt gao của bang New York. Dự kiến sẽ có quyết định trong tháng tới hoặc hơn.

Nước Mỹ rõ ràng đang bị chia rẽ về vấn đề súng và cách hạn chế chúng. Nhiều người Mỹ tin rằng Hiến pháp xem quyền sở hữu súng giống như cách nhìn về quan điểm cuộc sống, quyền tự do và theo đuổi hạnh phúc. Sự bảo thủ ngày càng tăng từ phía tòa án tối cao đã biến niềm tin đó thành tiền lệ.

Sự tăng và giảm ủng hộ hạn chế sử dụng súng

Tuy nhiên không phải đại đa số người dân trên nước Mỹ muốn thay đổi bộ luật sử dụng súng của quốc gia này.

Bà Jennifer Agiesta, giám đốc thăm dò dư luận của tờ CNN cho biết “sự ủng hộ với luật sử dụng súng chặt chẽ hơn có xu hướng tăng cao sau các vụ xả súng nổi tiếng, chẳng hạn như tỷ lệ ủng hộ tăng 67% vào tháng 3/2018 sau vụ xả súng hàng loạt tại trường trung học Marjory Stoneman Douglas ở Florida” (theo số liệu từ Gallup).

Trong thăm dò gần đây của Gallup, chỉ một phần nhỏ người Mỹ ủng hộ luật dùng súng chặt chẽ hơn. Một cuộc khảo sát năm ngoái từ ABC News và Washington Post cho thấy khoảng một nửa người dân cho rằng luật dùng súng chặt chẽ hay việc thi hành khắt khe hơn cũng sẽ không làm giảm số lượng tội phạm bạo lực ở quốc gia này.

Mọi thứ có thể thay đổi sau chuỗi vụ xả súng khủng khiếp mới này.

Ảnh minh họa: internet.

Trong một phân tích của Trung tâm Nghiên cứu Pew về cuộc thăm dò cho những ý tưởng cụ thể vào năm ngoái, có một sự ủng hộ rộng rãi: 87% ủng hộ việc ngăn những người với tiền sử tâm thần mua súng, 81% ủng hộ việc bán súng tư nhân cũng như ở các buổi trưng bày và có kiểm tra lý lịch.

Ủng hộ những điều cụ thể

Theo phân tích của Pew, một phần nhỏ hơn nhưng vẫn đáng kể người ủng hộ những ý tưởng gây tranh cãi: 66% ủng hộ việc tạo cơ sở dữ liệu liên bang để theo dõi việc bán súng, 64% tán thành “cấm các ổ đạn có thể chứa hơn 10 viên đạn”, 63% tán thành “cấm những vũ khí thuộc dạng tấn công”.

Bất chấp sự hoài nghi. do dự của Tòa án tối cao về luật giấy phép của bang New York, chỉ 20% trong cuộc thăm dò của Pew, chỉ 35% chủ sở hữu súng trên toàn nước Mỹ, ủng hộ luật “cho phép mọi người mang súng mà không cần giấy phép”.

Tất cả điều này có nghĩa là bất chấp những lời kêu gọi phải hành động, chính phủ Mỹ có khuynh hướng "tê liệt", các tòa án rất tôn trọng quyền sự dụng súng và những người chuyên chế có quyền hạn trong hệ thống. Cho đến khi một hay tất cả điều đó thay đổi, và chừng nào số lượng súng vẫn còn nhiều hơn số người tại Mỹ, những sự việc đau lòng như vừa qua vẫn sẽ tiếp tục.