Thông tin về việc có 15 doanh nghiệp Nhật Bản sẽ dịch chuyển nhà máy tới Việt Nam đang thu hút sự chú ý của dư luận trong thời gian vừa qua. Chiều 23/7, Văn phòng Tổ chức Xúc tiến Mậu dịch Nhật Bản (JETRO) tại Hà Nội đã tổ chức gặp gỡ báo chí để chia sẻ về vấn đề này. 

Trưởng đại diện JETRO tại Hà Nội Takeo Nakajima cho biết Chính phủ Nhật Bản đã có chương trình hỗ trợ các doanh nghiệp đa dạng hóa chuỗi cung ứng tới các nước ASEAN. Hiện đã có 30 doanh nghiệp đăng ký, trong đó có 15 doanh nghiệp muốn mở thêm nhà máy tại Việt Nam.

Trưởng đại diện JETRO tại Hà Nội Takeo Nakajima. Ảnh: Hiếu Công.

Theo ông Takeo Nakajima, từ tháng 2 do ảnh hưởng của dịch bệnh, các linh phụ kiện trong các chuỗi cung ứng không được cung ứng theo kế hoạch ban đầu hoặc bị hạn chế nên đã gây tác động đến nhiều lĩnh vực như ôtô, điện thoại di động, máy móc… Điều này dẫn đến việc nhiều công ty Nhật Bản bị thiếu linh kiện sản xuất.

Trong bối cảnh đó, Chính phủ Nhật Bản đã đưa ra chương trình khuyến khích các doanh nghiệp đa dạng hóa chuỗi cung ứng, không phụ thuộc vào một nước nào đó. Mức tối đa các doanh nghiệp có thể nhận được là  5 tỷ yen (1.100 tỷ đồng) từ Chính phủ.

Các đối tác sản xuất linh kiện của Nhật Bản trước đây là Hàn Quốc, Đài Loan, Trung Quốc... nhưng đến nay, Chính phủ Nhật muốn các doanh nghiệp dịch chuyển sang các nước ASEAN với chi phí nhân công giá rẻ. Tuy nhiên, các doanh nghiệp Nhật Bản đa dạng hóa chuỗi cung ứng chứ không phải dịch chuyển hoàn toàn nhà máy từ nước này sang nước khác.

Ông Takeo Nakajima đánh giá 15 doanh nghiệp lựa chọn Việt Nam đều có lý do riêng. Theo ông có một số nguyên nhân chính như sau:

Một là, dịch bệnh Covid-19 được Việt Nam kiểm soát rất sớm và nhanh nên các doanh nghiệp muốn khôi phục sản xuất tại Việt Nam.

Hai là, các doanh nghiệp Nhật Bản tính đến dài hạn 10-15 năm. Việc mở rộng sản xuất ở Việt Nam cũng nhắm đến chính thị trường nội địa tiềm năng gần 100 triệu dân.

Ba là, chi phí nhân công và thuê đất tại Việt Nam khá rẻ. Việt Nam cũng có nhiều FTA với các quốc gia, hấp dẫn doanh nghiệp quốc tế khi đầu tư vào đây.

Bốn là, số lượng người nói tiếng Nhật ở Việt Nam đang lớn hơn các nước ASEAN khác, không chỉ vậy, Chính phủ Việt Nam cũng rất tâm huyết thu hút đầu tư từ Nhật Bản.

Ông Takeo Nakajima nhấn mạnh, thái độ của Chính phủ Việt Nam trong lắng nghe ý kiến của các doanh nghiệp được đánh giá cao, đó là điều rất tích cực. Tuy nhiên, có một số bất lợi mà ông Tkeo Nakajima cho rằng cũng cần phải chú ý, đó là: sản xuất tập trung ở một nơi rẻ hơn nhưng mở rộng 2 nơi sẽ mất chi phí nhiều hơn, việc đi lại giữa 2 nước còn nhiều hạn chế; tỷ lệ nội địa hóa của Việt Nam còn thấp, chỉ đạt khoảng 30-40% tùy theo sản phẩm, thiếu nguồn lực gây cản trở đầu tư. 

Ông Takeo Nakajima cho rằng hệ thống pháp luật của Việt Nam chưa đồng bộ và minh bạch. Ví dụ như cấp trung ương và địa phương hiểu khác nhau một điều luật, gây ra khó khăn cho các doanh nghiệp.

Mặc dù vậy, về tổng thể đây là vấn đề chung mà nhiều doanh nghiệp đều gặp phải ở nhiều quốc gia. Ông Takeo vẫn đánh giá cao nỗ lực của Chính phủ Việt Nam.

“Thông tin 15 doanh nghiệp Nhật chọn Việt Nam đã gây sốc cho các nước ASEAN lân cận. Đó sẽ là thách thức, bởi các nước khác sẽ không ngừng nỗ lực để cải thiện môi trường kinh doanh, không để thua Việt Nam”, ông chia sẻ.