Mới đây trên mạng xã hội xôn xao về thông tin quảng cáo của trà thảo mộc Dr Thanh của Tập đoàn Tân Hiệp Phát với nội dung định hướng loại trà này có thể phòng chống Covid-19. Dù là bài đăng cách đây nhiều tháng nhưng cư dân mạng đã tìm kiếm lại và bàn luận một cách sôi nổi.

Vốn dĩ, theo quảng cáo, sản phẩm Trà thanh nhiệt Dr. Thanh – loại nước uống có những thành phần được chứng minh "có tác dụng chống viêm, chống oxy hóa, chống vi khuẩn, virus, chống nấm, hạ sốt, an thần, giảm căng thẳng, giúp tăng cường hệ miễn dịch cơ thể". Tuy nhiên điều này không có nghĩa là nó tương đương với việc có thể phòng ngừa virus Covid-19.

Trong buổi giao lưu trực tuyến “Vận dụng Y học cổ truyền trong phòng chống dịch bệnh do virus” có sự tham gia của các chuyên gia hàng đầu về y học cổ truyền, PGS Nguyễn Xuân Ninh, Viện Phó Viện Y học Ứng dụng Việt Nam, nói: “Cần tuân thủ theo hướng dẫn chung của Bộ Y tế về phòng chống SARS-CoV-2, như cách ly, rửa tay diệt khuẩn thường xuyên, đeo khẩu trang đúng cách, không tụ tập chỗ đông người… Bên cạnh đó, mọi người có thể tăng cường sức khỏe, hỗ trợ tránh các loại virus cúm khi dùng các loại thảo mộc dân gian quý như: Kim ngân hoa, Cúc hoa, La hán quả, Cam thảo… Nếu không có điều kiện chế biến trực tiếp, mọi người có thể mua các loại nước thảo mộc, trà thanh nhiệt được đóng chai có bán sẵn trên thị trường. Cần lưu ý tìm mua những sản phẩm có thương hiệu, uy tín”.

Và sản phẩm Dr Thanh được quảng bá rộng rãi nhờ kết hợp từ 9 loại thảo mộc tự nhiên, đem lại nhiều lợi ích sức khỏe, đặc biệt được nhấn mạnh là tăng cường hệ miễn dịch với các thành phần thảo dược quý có trong những bài thuốc y học cổ truyền để phòng chống dịch Covid-19 như Kim ngân hoa, Cam thảo, Hạ khô thảo, Cúc hoa... 

Trong bài viết trên các báo có những đoạn như: “Trà Thanh Nhiệt Dr Thanh được biết đến rộng rãi nhờ kết hợp 9 loại thảo mộc tự nhiên, tạo nên một thức uống không chỉ mang tính giải khát, bổ sung nước cho cơ thể mà còn đem lại nhiều lợi ích về sức khỏe, đặc biệt hỗ trợ hệ miễn dịch với các thành phần thảo dược quý có trong những bài thuốc y học cổ truyền được Bộ Y tế công bố nhằm hỗ trợ trà thanh nhiệt phòng chống dịch Covid-19 như Kim ngân hoa, Cam thảo, Hạ khô thảo, Cúc hoa"; “Trong thời điểm toàn xã hội đang cách ly vì dịch Covid-19 thì việc tăng cường hệ miễn dịch được xem là “phương thuốc” hữu hiệu nhất để bảo vệ bản thân trước dịch bệnh. Dưới đây là cách tăng hệ miễn dịch mỗi ngày với thức uống từ 9 loại thảo mộc tự nhiên tiện dụng cho cả gia đình.”

PGS. Nguyễn Xuân Ninh cũng lưu ý đến khả năng thanh trừ, tẩy độc cho cơ thể, tăng cường hệ miễn dịch, ức chế hoạt động vi khuẩn, virus... nhưng đây đều là những tác dụng chung chung, không có đích danh cụ thể cho một loại virus nào. Trong khi virus Covid-19 là một chủng mới, hoàn toàn chưa có thuốc điều trị, dù các vaccine mới ra đời nhưng cũng chưa được chứng minh về độ an toàn và hiệu quả.

Việc đưa thông tin một cách mập mờ, không rõ ràng trong bối cảnh dịch bệnh lan rộng trên 213 lãnh thổ, cướp đi sinh mạng của hàng nghìn người khiến nhiều người hiểu nhầm thông tin, từ một vài nguyên liệu có thể tăng cường hệ miễn dịch và phòng virus thành sản phẩm có thể phòng được Covid-19.

Trên thực tế chưa có kết luận khoa học chính thức nào của Bộ Y tế về những bài thuốc dân gian có thể “chữa” bệnh dịch Covid-19, và nếu là bài thuốc hỗ trợ, thì tên bài thuốc ấy là gì, gồm những thảo dược nào. Hơn nữa các loại trà như Dr Thanh được bán trên thị trường với mục đích giải khát, không phải với mục đích chữa bệnh hay hỗ trợ chữa bệnh. Loại trà thanh nhiệt cũng chưa thể là một loại thực phẩm chức năng, chứ chưa nói là công dụng phòng chống virus. Đây cũng là loại nước đã bán cách đây nhiều năm, tức là nhà sản xuất cũng không thể tiên tri sẽ có dịch bệnh như Covid-19 để dùng trà chữa bệnh. Nhất là chữa Covid-19 không giống như chữa cúm mùa thông thường. 

Đối với Covid-19, các bệnh viện đều phải có những phác đồ điều trị riêng, điều này có nghĩa là bất kỳ loại thảo dược quý đến đâu cũng không thể coi là phòng ngừa được dịch bệnh và tự ý sử dụng. Nếu muốn chứng minh tác dụng hỗ trợ của nó với quá trình chữa trị Covid-19, thì phải có chứng minh khoa học rõ ràng và thuyết phục.

Dù muốn dùng dùng y học cổ truyền để PR cho một loại nước giải khát vẫn bán trên thị trường, phóng đại các tác dụng của nó trong bối cảnh dịch bệnh như bây giờ không chỉ là việc làm đáng trách của doanh nghiệp mà còn sẽ tiềm ẩn nhiều nguy cơ.