Dù đang trong kỷ nguyên công nghệ sĩ, Triều Tiên vẫn là một đất nước bí ẩn. Khi thế giới đang chạy đua trong công cuộc làm mới và thể hiện mình trên các nền tảng mạng, Triều Tiên vẫn lặng yên với quan điểm và nhiệm vụ của riêng mình. Khi người dân trên thế giới đã thay đổi liên tục nền tảng mạng xã hội yêu thích, người dân Triều Tiên vẫn vắng bóng trên không gian ảo.

Thành phố Bình Nhưỡng về đêm

Văn hoá phương Tây thống trị các nền tảng mạng xã hội với sự độc tôn của Facebook, Twitter, Snapchat hay Instagram…; sau đến, TikTok của Trung Quốc gây nên một tiếng vang lớn khi tạo dựng trào lưu mới cho cư dân mạng. Văn hoá phương Đông hay phương Tây đều đã tụ hội đa sắc trên thế giới ảo là thế, riêng Triều Tiên vẫn là một cá tính gây tò mò, chỉ được vén màn một cách đơn chiều từ các vloger (người sáng tạo nội dung trên nền tảng video) từ nước ngoài.

Mọi thứ đang thay đổi. Thời gian gần đây, đất nước này lại đã những động thái khác biệt trong cách tiếp cận báo chí và mạng xã hội. Nhờ những cập nhật trên mạng xã hội từ chính người Triều Tiên, hình ảnh đất nước Triều Tiên ngày một phong phú và phổ biến hơn, cùng với đó là sự cởi mở trong hoạt động báo chí của Bình Nhưỡng.

Trên Youtube, Twitter, Weibo, Triều Tiên dần cởi mở và công khai hơn, theo một cách kín đáo và không phô trương, Hình ảnh đất nước cũng dần rõ nét dưới góc nhìn của chính những người Bắc Hàn. Những thước phim nhẹ nhàng với lối kể chuyện khiêm tốn đem lại ấn tượng khác biệt cho thế giới về đất nước và con người Triều Tiên. Sự thay đổi mới chớm có phần cẩn trọng của Triều Tiên đã mở ra những cơ hội và tiềm năng cho đất nước này như thu hút khách du lịch, trao đổi văn hoá, xây dựng sức mạnh mềm và hơn hết là một nền hoà bình trên bán đảo Triều Tiên.

 “Tự truyện” của người Triều Tiên

Học sinh Triều Tiên đến trường với khăn quàng đỏ

Trước kia, hiếm thấy một người Triều Tiên nào có những cuộc nói chuyện công khai với bạn bè ngoại quốc. Cũng khó có những lời bộc bạch về cuộc sống và con người nơi đây từ góc nhìn của người trong cuộc. Thay vào đó, mỗi phát ngôn của toàn thể đất nước đều do nhà lãnh đạo, quan chức có thẩm quyền, và phát thanh viên nổi tiếng của đài Truyền hình Trung ương Triều Tiên (KCTV) truyền đi.

Nhưng nay, nhiều người đã xem được những thước phim với các khung cảnh đậm chất “Bắc Hàn” trên nền các tảng mạng xã hội với nhiều lượt thích và bình luận. Nội dung lại được xây dựng từ chính những người Triều Tiên, với mong muốn rằng thế giới sẽ hiểu hơn về đất nước mình.

Un A - cô gái Bình Nhưỡng trong serie video trên kênh Youtube "Echo of Truth"

Kênh Youtube “Echo of Truth” hiện đang có hơn 38.000 người theo dõi. Serie video “Cuộc sống thường nhật ở Triều Tiên” đạt 1.5 triệu lượt xem. Người xem có thể tìm thấy những nội dung rất bình dị và ngắn gọn về đất nước bí ẩn nằm sát Hàn Quốc - trung tâm giải trí của Châu Á tại đây, ví như ghé thăm một nhà hàng pizza tại Bình Nhưỡng, người dân thăm quan bảo tàng hay những vấn đề thời sự như tình hình dịch bệnh Covid-19, cơn bão vừa quét qua nước này.

Một serie khác của kênh này cũng khá thú vị là hành trình của một cô gái Bình Nhưỡng tên là Un A. Un A dẫn người xem khám phá các địa điểm nổi tiếng của thành phố.  Trong những tháng gần đây, kênh Youtube này dần thay đổi cách biên tập nội dung video, giảm bớt phong cách cổ điển truyền thống, và tập trung hơn cho những nội dung thú vị thu hút người xem, với lối dựng phim trẻ trung, hiện đại hơn.

Món mỳ ăn liền nổi tiếng được làm từ ngô ở Triều Tiên

Tài khoản trên được cho là thuộc về tập đoàn truyền thông quốc gia Sogwang. Vài nội dung trên nền tảng mạng xã hội thậm chí còn được đăng tải trước khi xuất hiện trên trang chính thức của tập đoàn.

Còn tài khoản về đất nước Triều Tiên trên nền tảng mạng xã hội Weibo của Trung Quốc thậm chí còn thành công hơn khi có đến 533.000 người theo dõi. Một tài khoản khác là @coldnoodlefan trên Twitter cũng từng có tới hơn 9000 lượt theo dõi, được liên kết với kênh Youtube Echo of truth. Tuy nhiên, tài khoản này đã bị Twitter thông báo tạm khóa vào cuối tháng 8 với lý do đăng tại các nội dung tuyên truyền chính trị vi phạm chính sách của nền tảng này.

Ga tàu điện ngầm tại Bình Nhưỡng

Trong báo cáo mới nhất của trường đại học Kim Nhật Thành, Triều Tiên, có nêu rằng nền tảng mạng xã hội nước ngoài là một nguồn thông tin hữu ích để đất nước tận dụng đưa tin. Báo cáo cũng viết thêm việc sử dụng các nền tảng này có thể củng cố tốc độ và sức ảnh hưởng của bản tin.

Không chỉ có chuyển biến trong việc tiếp cận mạng xã hội, Triều Tiên còn khiến báo chí phương Tây ngỡ ngàng khi lần đầu tiên có bản tin truyền hình trực tiếp trên sóng quốc gia. Thay vì nội dung được ghi hình và xét duyệt từ trước, bản tin trực tiếp đưa tin từ hiện trường khi 2 cơn bão đổ bộ vào đất nước ngày 3/9/2020. Phóng viên hiện trường và phát thanh viên cập nhật tin tức tình hình thời tiết đến với người dân cả nước.

Bản tin thời tiết ghi hình trực tiếp của Đài truyền hình Trung ương Triều Tiên

Mặc dù đây là điều bình thường ở nơi khác, nhưng format này lại là lần đầu xuất hiện trên sóng truyền hình trung ương Triều Tiên.

“Chương trình trực tiếp được phát sóng rất nhanh và thực tế, gây nên nhiều bất ngờ, khác hẳn với những nội dung truyền thống của KCTV” - Martyn Williams, nhà nghiên cứu tại viện chiến lược 38 North của Hoa Kỳ đưa ra nhận xét.

Từ những ngày đầu khi nhà lãnh đạo Kim Jong Un cầm quyền, Đài truyền hình Trung ương Triều Tiên đã thử nghiệm rất nhiều thay đổi. Từ việc thay đổi thế hệ trẻ hơn cho phát thanh viên, đến việc sử dụng đồ hoạ cho chương trình tin tức, hay mô phỏng một vài chương trình giải trí của nước bạn Hàn Quốc.

Thông điệp đến thế giới và giá trị đem lại cho Triều Tiên  

Với những thay đổi này, Bình Nhưỡng dường như đang gửi đi một thông điệp đến với thế giới, rằng: Triều Tiên là một đất nước rất đỗi bình thường và tươi đẹp – với tấm lòng hiếu khách, người dân Triều Tiên sẵn sàng chia sẻ cuộc sống ấy với mọi người.

Những thước phim bình dị từ góc nhìn của người trong cuộc có lẽ sẽ mang sức nặng và ẩn chứa giá trị hơn so với những video khám phá Triều Tiên của người ngoại quốc. Nó là một thông điệp tích cực về Triều Tiên, thay đổi quan điểm, hay ít nhất, mang lại nhiều góc nhìn đa chiều cho bạn bè thế giới về một đất nước đang tự mình vươn lên.

Đồng thời, việc sử dụng mạng xã hội quảng bá về đất nước mang lại những giá trị nhất định cho ngành du lịch. Triều Tiên vốn gây tò mò với thế giới và kích thích khách du lịch khám phá những điều bí ẩn nơi đây. Nhưng những thông tin tiêu cực về an ninh, an toàn sẽ khiến khách du lịch e dè. Bởi vậy, công khai cuộc sống của người Triều Tiên trên mạng xã hội phần nào giúp người dân thế giới an tâm trước khi đáp máy bay đến với Bình Nhưỡng tươi đẹp trong những bức ảnh.

Mạng xã hội còn là một kênh hiệu quả để Triều Tiên giới thiệu về nền văn hoá, hoà mình trong không gian mạng vốn đa sắc của cộng đồng quốc tế. Sắc màu của đất nước Triều Tiên chắc chắn sẽ là cung bậc khác biệt và truyền thống, mang lại nhiều thích thú cho người xem.

 Sự thay đổi tích cực này góp phần thể hiện sức mạnh mềm của Triều Tiên. Những hình ảnh nhẹ nhàng sẽ giúp Triều Tiên dần ghi dấu trên bản đồ văn hoá thế giới với một sắc thái tích cực, đồng thời, giành được thiện cảm của cộng đồng quốc tế, góp phần tạo thành công cho các sự kiện quốc tế Triều Tiên góp mặt trong tương lai.        

Mặc dù sự thay đổi trong việc sử dụng mạng xã hội của Triều Tiên vẫn có những hạn chế nhất định và chưa thực sự đa dạng, nhưng “phép thử” hiện tại của Triều Tiên đang đi đúng hướng và hứa hẹn nhiều hiệu quả tích cực cho hình ảnh của Triều Tiên trong tương lai.