Ăn chay là tập tục tín ngưỡng, văn hóa truyền thống lâu đời của các nước Á Đông, trong đó có Việt Nam. Ăn chay giờ đây không chỉ dành cho các nhà tu hành mà đã trở thành xu hướng trong xã hội. Ngoài vấn đề về ẩm thực, người ta còn ăn chay để tìm kiếm sự bình yên, và cũng là tìm cho mình một nơi thích hợp để tịnh tâm suy nghĩ, giải thoát những phiền muộn của cuộc sống hiện đại.
Mâm cỗ chay trong các dịp lễ truyền thống của Việt Nam vừa mang ý nghĩa cầu cho những điều bình an sẽ đến với gia đình, vừa là để thể hiện lòng kính nhớ đối với ông bà tổ tiên. Nấu một mâm cỗ chay là cả một quá trình làm nghệ thuật. Trong đó có sự kết hợp, đan xen giữa nghệ thuật ẩm thực và nghệ thuật tạo hình để mang lại những món ăn bắt mắt, hấp dẫn. Món chay không những thanh đạm, ngon, rẻ, tốt cho sức khỏe mà còn có hình thức đẹp, bày biện tinh tế.
Để làm được một mâm cỗ chay, người ta phải mất gấp đôi thời gian so với nấu cỗ mặn. Đầu bếp bỏ ra nhiều công phu, sự tỉ mỉ và chu đáo hơn thì mới có mâm cỗ chay hoàn hảo, ngập tràn màu sắc rực rỡ nhưng không hề có mùi cá thịt.
Xôi
Xôi sẽ là món ăn đầu tiên có mặt trong mâm cỗ cúng ngày Tết, hạt xôi nở đều, dẻo dẻo, thơm cùng với màu sắc đa dạng sẽ làm mâm cúng thêm bắt mắt hơn. Ngoài ra, xôi cũng được đông đảo người dân Việt Nam yêu thích vì hương vị của chúng.
Canh khổ qua chay
Canh khổ qua chay sẽ là món ăn tiếp theo có mặt trong mâm cúng chay ngày Tết, nước canh được nêm nếm vừa ăn, từng trái khổ qua được chọn lựa kỹ càng, vỏ chắc, giòn. Khi ăn có vị đắng đặc trưng nhưng vẫn cảm nhận được vị ngọt của canh.
Với ý nghĩa rằng mọi muộn phiền trong tháng trước sẽ qua hết đi để chào đón những điều tốt đẹp hơn trong tháng mới sắp đến, canh khổ qua hầm chay sẽ là một sự lựa chọn lý tưởng cho mâm cỗ chay trong những dịp cúng mùng 1 hàng tháng của nhà bạn.
Miến xào chay
Miến xào chay có cọng miến dai giòn, xào chung với nước tương tuy tối màu nhưng khuyết điểm này đã được nhanh chóng khắc phục bằng các loại rau củ có màu sắc tươi sáng, giúp cho món ăn thêm hấp dẫn và ngon miệng.
Chè trôi nước
Chè trôi nước gần như là một món ăn không thể thiếu trong các mâm cỗ cúng kiếng ngày lễ dù mặn hay chay bởi việc ăn bánh trôi vào các ngày này mang ý nghĩa cầu chúc cho mọi điều đều sẽ được vẹn toàn, suôn sẻ, đồng thời dâng lên lòng thành kính, biết ơn đối với tổ tiên vì những điều tốt đẹp trước đó.
Đặc biệt, món chè trôi nước ngũ sắc còn thể hiện cho tấm lòng mong muốn sự an bình, suôn sẻ trong sự nghiệp lẫn gia đạo. Đồng thời, hương vị ngọt thanh, mềm dẻo của viên chè khi hòa quyện với nhân đậu xanh và nước cốt dừa bùi béo chắc chắn cũng sẽ không khiến bạn phải thất vọng.
Ăn chay cũng là cách để bảo vệ, giữ gìn sức khỏe khi ngày càng có nhiều bệnh tật đeo bám, tránh xa những thực phẩm độc hại, những loại thịt cá không đảm bảo cho sức khoẻ của bản thân và của người thân. Và đây cũng là một yếu tố góp phần để bảo vệ môi trường, bảo vệ những loài sinh vật đang dần bị mai một bởi vì chính con người.
Cỗ Tết Hà Nội một thời đã xa
Mâm cỗ Tết Hà Nội sơn hào hải vị nhiều hơn, chế biến thành thục, với đầy đủ các loại rau lá, gia vị được bày biện đẹp đẽ, hấp dẫn.