Theo Viện Đá quý Hoa Kỳ (GIA), viên đá quý này nặng tới 37,41 carat, tương đương 7,5 gram, và có kích thước khoảng 24,3 x 16 x 14,5 mm.

Các chuyên gia của GIA tại phòng thí nghiệm ở Botswana, nơi viên đá được phân tích, cho biết đây là một viên kim cương tự nhiên vô cùng đặc biệt. Với hai vùng màu sắc tách biệt rõ ràng cho thấy viên kim cương có thể đã hình thành qua hai giai đoạn địa chất khác nhau.

“Phần màu hồng có thể đã hình thành trước, nhưng ban đầu chưa chắc đã mang sắc hồng. Rất có thể nó từng không màu và chỉ chuyển sang hồng sau khi bị biến dạng do một sự kiện kiến tạo núi hàng triệu năm trước. Phần không màu được hình thành muộn hơn, khi điều kiện áp suất và nhiệt độ thay đổi”, bà Sally Eaton-Magaña, quản lý cấp cao phụ trách mảng nhận dạng kim cương tại GIA, cho biết.

Kim cương hồng được xem là một trong những dạng hiếm nhất trên Trái đất, và đến nay các nhà khoa học vẫn chưa hiểu hoàn toàn quá trình hình thành của chúng.

Kim cương nói chung được hình thành ở độ sâu hơn 160 km dưới bề mặt Trái đất, bên trong một lớp vỏ giữa với nhiệt độ và áp suất cực cao khiến các nguyên tử carbon liên kết chặt chẽ tạo thành mạng tinh thể bền vững. Sau đó, thông qua các đợt phun trào núi lửa, những tinh thể này được đẩy lên gần bề mặt, trở thành kim cương thô mà con người có thể khai thác.

Trong phần lớn các trường hợp, màu sắc của kim cương xuất hiện do sự hiện diện của các tạp chất vi mô hoặc do bức xạ tự nhiên từ những nguyên tố như uranium trong các đá xung quanh. Tuy nhiên, kim cương hồng lại khác biệt khi màu sắc của chúng không đến từ tạp chất mà từ sự biến dạng cấu trúc tinh thể.

Khi mạng tinh thể bị nén hoặc uốn cong trong quá trình dịch chuyển địa chất, ánh sáng phản xạ qua nó bị thay đổi, tạo nên sắc hồng đặc trưng. Tuy nhiên, sự biến dạng phải “vừa đủ” bởi nếu quá nhẹ, viên đá sẽ không có màu, còn nếu quá mạnh, nó sẽ chuyển sang màu nâu.

“Điều kiện phải hoàn hảo, không quá mạnh cũng không quá yếu. Có rất nhiều kim cương nâu trên thế giới, nhưng kim cương hồng thì cực kỳ hiếm”, nhà địa chất học Luc Doucet của Đại học Curtin (Úc), cho biết.

Theo GIA, để một viên kim cương có hai vùng màu sắc rõ rệt, nó phải trải qua hai pha kết tinh riêng biệt. Trong trường hợp này, phần hồng được hình thành và biến dạng trước; sau đó, phần không màu bên cạnh phát triển trong điều kiện ổn định hơn nên không bị ảnh hưởng bởi áp suất và nhiệt độ.

Viên kim cương nửa hồng – nửa không màu này không phải là trường hợp đầu tiên được ghi nhận, nhưng theo GIA, các mẫu tương tự trước đây đều nhỏ hơn nhiều, thường chỉ nặng dưới 2 carat. Vì vậy, phát hiện lần này với trọng lượng hơn 37 carat được đánh giá là đặc biệt hiếm có và có giá trị khoa học lẫn thẩm mỹ cao.

Viên kim cương hai màu này được khai quật tại mỏ Karowe ở Botswana, một trong những nguồn cung cấp kim cương lớn và chất lượng nhất thế giới. Đây cũng là nơi từng phát hiện ra viên kim cương thô lớn thứ hai trong lịch sử, nặng tới 2.488 carat, được đặt tên là “Motswedi”. Cùng mỏ này, các thợ mỏ cũng từng tìm thấy viên kim cương hồng “Boitumelo” nặng 62 carat, khẳng định vị thế của Botswana trên bản đồ kim cương toàn cầu.

Phát hiện này không chỉ làm phong phú thêm hiểu biết về quá trình hình thành kim cương tự nhiên, mà còn gợi mở nhiều cơ hội nghiên cứu về các điều kiện địa chất hiếm hoi tạo nên những kỳ quan nhỏ bé nhưng tuyệt mỹ của tự nhiên.