Đường hầm bí mật của Hamas

Tờ Times of Israel hôm 23/10 cho hay, Lực lượng Phòng vệ Israel (IDF) tin rằng để đạt được các mục tiêu của chính phủ trong cuộc chiến chống lại Hamas, quân đội nước này phải bắt đầu cuộc tấn công trên bộ ở Dải Gaza càng sớm càng tốt.

Israel trước đó cho biết, cuộc chiến chống lại Hamas nhằm mục đích phá hủy cơ sở hạ tầng và "xóa sổ" lực lượng này sau cuộc tập kích bất ngờ gây thương vong lớn vào ngày 7/10.

Theo Times of Israel, sau 16 ngày không kích, IDF thông báo với chính phủ Israel rằng, họ đã chuẩn bị đầy đủ cho một cuộc tấn công trên bộ ở Dải Gaza và tin rằng có thể đạt được các mục tiêu đặt ra.

Nếu đúng như dự đoán, IDF tiến vào Gaza với cuộc tấn công quy mô trên bộ thì họ sẽ chiến đấu ở một dải dân cư đông đúc, nơi sinh sống của hơn hai triệu người.

Nhưng hệ thống hạ tầng được gọi là "thành phố bên dưới thành phố", tức hệ thống đường hầm bí mật của lực lượng Hamas ở Dải Gaza, mới có thể là thách thức lớn nhất đối với quân đội Israel.

Mạng lưới đường hầm phức tạp do nhóm chiến binh Hamas xây dựng trải dài khắp vùng đất Gaza, cung cấp các hành lang có mái che để vận chuyển vũ khí trong khi các hầm trú ẩn sâu dưới lòng đất là nơi đặt các trung tâm chỉ huy của Hamas.

CBC New cho biết, trong nhiều năm, Hamas đã chi hàng triệu USD để củng cố hệ thống đường hầm trải dài 500 km.

Theo các chuyên gia, các đường hầm mà Israel nhắm tới thông qua các cuộc không kích thường rất khó bị phát hiện.

Một chiến binh Hamas trong đường hầm ở Dải Gaza. Ảnh: Getty

"Nếu cho nổ một đường hầm bên dưới cơ sở hạ tầng dân sự quan trọng, nó sẽ làm hỏng cơ sở hạ tầng bên trên", Raphael Cohen, nhà khoa học chính trị cấp cao tại Washington, DC, cho biết. "Có thể phá hủy hệ thống này nhưng làm như vậy sẽ để lại hậu quả".

Vào năm 2013, IDF đã tìm thấy một đường hầm gần khu định cư Ein HaShlosha ở miền nam Israel. Lối đi cao 1,8 mét và nằm sâu 22 mét dưới mặt đất.

Israel ước tính rằng đường hầm được trang bị lưới điện và một lượng lớn vật tư dự trữ, được xây dựng từ 450 tấn bê tông và tiêu tốn 10 triệu.

Hồi năm 2014, phía Israel tiết lộ, Hamas đã tuyển dụng tới 900 người để đào đường hầm, mỗi công trình này mất trung bình ba tháng để xây dựng và tiêu tốn 100.000 USD.

Harel Chorev, nhà nghiên cứu cấp cao tại Đại học Tel Aviv, cho biết các lối vào đường hầm ở Gaza thường nằm trong các tòa nhà giống như nhà ở và các trục được chế tạo để vũ khí có thể được bắn từ dưới lòng đất.

CBC News cho hay, hồi tháng 7 và tháng 8 năm 2014, Hamas đã sử dụng đường hầm để xâm nhập vào Israel bốn lần khác nhau và tấn công khiến 12 binh sĩ Israel thiệt mạng. Theo IDF, trong mùa hè năm đó họ đã phát hiện ra 32 đường hầm, một số sâu tới 25 mét.

"Cơn ác mộng dưới lòng đất"

John Spencer, chuyên gia nghiên cứu chiến tranh đô thị tại Viện Chiến tranh Hiện đại thuộc Học viện Quân sự West Point (Mỹ), nói với Business Insider cho hay, từ góc độ phòng thủ, Hamas có thể sử dụng các đường hầm của mình để bảo vệ tất cả tài sản như nhân sự, lãnh đạo, vũ khí, thiết bị liên lạc, đạn dược và vật tư. Nhóm này cũng có thể sử dụng chúng để di chuyển 200 con tin trong vụ tấn công ngày 7/10.

"[Hệ thống đường hầm] hạn chế khả năng tấn công và cái nhìn toàn diện của Israel, bởi vì [IDF] không thể tấn công sâu vào lòng đất đến vậy", chuyên gia Mỹ nói. 

Đường hầm ở Dải Gaza hồi tháng 4 năm 2022. Ảnh: Getty

Những ngày qua, Israel đã không kích dữ dội vào Gaza nhưng các đường hầm là mục tiêu khó phá hủy và không dễ bị phá hủy như các công trình kiến trúc trên mặt đất.

Spencer cho rằng, các đường hầm mang lại cho Hamas khả năng tiến hành các cuộc tấn công bất ngờ vào lực lượng IDF nhưng dẫn đến các bệ phóng tên lửa. Hamas cũng có thể sử dụng các đường hầm để tập kích lực lượng IDF và rút lui nhanh chóng trước khi Israel có thể bắn trả hiệu quả.

Để đối đầu với các đường hầm của Hamas, Israel đang thử nghiệm radar xuyên mặt đất và cảm biến âm thanh để cố gắng phát hiện các đường hầm nhưng điều này không dễ dàng. 

Kể từ năm 2014, đã có báo cáo cho rằng Israel đã thử nghiệm nhiều công nghệ để phá bỏ các đường hầm và tất cả các đơn vị tinh nhuệ đã được huấn luyện để chiến đấu trong môi trường tối tăm, khép kín.

Trong cuộc tấn công dự kiến, các chuyên gia cho rằng Israel có thể sẽ sử dụng máy bay không người lái và robot.

Shashank Joshi, biên tập viên quốc phòng của tờ Economist, cho biết: "Israel có 9 năm để rút kinh nghiệm từ trận chiến đường hầm". Ông nói thêm rằng Hamas cũng có thời gian chuẩn bị và có thể đã tích lũy thêm các kỹ thuật đào hầm từ Hezbollah, một nhóm chiến binh đến từ Lebanon.

Ông cho biết Israel đã và đang thử nghiệm công nghệ, bao gồm theo dõi điện thoại và quan sát nơi tín hiệu đột ngột giảm xuống, điều này có thể cho thấy ai đó đã trốn xuống lòng đất.

IDF cũng có sẵn các công cụ khác để chiến đấu trong đường hầm như hệ thống quan sát trong đêm tối, máy bay không người lái và robot, cảm biến mặt đất và trên không, công nghệ vô tuyến, thiết bị khoan v.v.... Nhưng vấn đề lớn nhất mà IDF phải đối mặt là quy mô khổng lồ của mạng lưới đường hầm và không có giải pháp nào có thể giảm thiểu vấn đề này.

"Trong tình huống này, vấn đề không chỉ là việc tìm ra các đường hầm", ông Spencer cho rằng Israel không thể "cho nổ tung" đường hầm bởi các con tin có thể đang được giam giữ đó. "Điều đó sẽ thách thức cơn ác mộng dưới lòng đất bình thường này theo cấp số nhân".