Thương Vụ "mẹ bán, con mua"  

Ông L.H.T, một cổ đông của SMC, đã chính thức gửi đơn tố cáo đến Phòng Cảnh sát Kinh tế (PC03) – Công an TP. Hồ Chí Minh, với những cáo buộc liên quan bà Nguyễn Ngọc Ý Nhi, Phó Chủ tịch Hội đồng Quản trị (HĐQT) của công ty.

Nội dung tố cáo tập trung vào hành vi sử dụng thông tin nội bộ, công bố sai lệch và thao túng giá chứng khoán, đặc biệt trong một thương vụ giao dịch cổ phiếu diễn ra cách đây hơn một năm. Vụ việc không chỉ gây thiệt hại cho nhà đầu tư mà còn làm dấy lên những nghi vấn lớn về tính minh bạch trong quản trị doanh nghiệp.

Trong đơn tố cáo của ông L.H.T là những nghi ngờ xoay quanh giao dịch cổ phiếu của bà Nguyễn Ngọc Ý Nhi và mẹ ruột, bà Nguyễn Cẩm Vân. Cụ thể, vào ngày 11/3/2024, bà Nguyễn Cẩm Vân – mẹ ruột của bà Nhi và là một cổ đông lớn của SMC – đã đăng ký bán toàn bộ 10,18 triệu cổ phiếu SMC, tương đương hơn 13% tổng vốn điều lệ của công ty.

Điều đáng chú ý là trong cùng ngày, bà Nguyễn Ngọc Ý Nhi cũng đồng thời đăng ký mua vào một khối lượng lớn lên tới 10 triệu cổ phiếu SMC. Sự trùng hợp về thời điểm này đã tạo ra một tín hiệu mạnh mẽ trên thị trường, khiến nhiều nhà đầu tư và công chúng tin rằng đây là một giao dịch nội bộ.

Công ty Cổ phần Đầu tư Thương mại SMC (mã chứng khoán SMC).

Tuy nhiên, sự thật được phơi bày trong báo cáo kết quả giao dịch công bố vào ngày 15/4/2024 lại hoàn toàn khác biệt và gây bất ngờ lớn. Báo cáo này cho thấy bà Nguyễn Ngọc Ý Nhi chỉ mua thành công vỏn vẹn 600.000 cổ phiếu, một con số rất nhỏ so với khối lượng 10 triệu cổ phiếu mà bà đã đăng ký mua ban đầu. Trong khi đó, bà Nguyễn Cẩm Vân đã thực hiện thành công việc bán ra toàn bộ hơn 10 triệu cổ phiếu đã đăng ký. Điều này có nghĩa là, một phần lớn cổ phiếu của bà Vân đã được bán ra thị trường, không phải là chuyển giao nội bộ cho con gái như công bố ban đầu.

Ông L.H.T, trong đơn tố cáo của mình, khẳng định rằng việc bà Nhi đăng ký mua một khối lượng cổ phiếu lớn (10 triệu cổ phiếu) trùng khớp thời điểm mẹ bà bán ra toàn bộ cổ phần (hơn 10 triệu cổ phiếu) nhưng thực tế lại chỉ mua một lượng "tượng trưng" (600.000 cổ phiếu) là một "giao dịch đối ứng có chủ đích".

Theo ông, hành vi này nhằm mục đích tạo ra một tín hiệu giả, đánh lạc hướng nhà đầu tư và thao túng kỳ vọng thị trường một cách có chủ ý. Dựa trên những thông tin này, ông L.H.T cáo buộc rằng đây chính là hành vi sử dụng thông tin nội bộ một cách trái phép và thao túng thị trường chứng khoán, gây ra thiệt hại nghiêm trọng cho các nhà đầu tư nhỏ lẻ và cả các cổ đông lớn khác của SMC.

Hậu quả của vụ việc này đã thể hiện rõ trên thị trường. Ngay sau khi mẹ bà Nhi hoàn tất việc thoái vốn, giá cổ phiếu SMC đã "lao dốc" một cách không phanh, giảm gần 30% giá trị. Sự sụt giảm này diễn ra trùng khớp với thời điểm các thông tin tài chính tiêu cực của Công ty SMC bắt đầu được công bố rộng rãi. Việc giá cổ phiếu giảm mạnh đã gây thiệt hại nặng nề cho các nhà đầu tư đã mua vào hoặc giữ cổ phiếu SMC trong giai đoạn đó, những người có thể đã đặt niềm tin vào tín hiệu "mẹ bán, con mua" ban đầu.

Báo cáo tài chính đầy dấu hỏi, SMC đang kinh doanh ra sao?

Ngoài cáo buộc về thao túng giá chứng khoán, ông L.H.T còn đưa ra những nghi vấn về tính minh bạch trong báo cáo tài chính của SMC. Cụ thể, báo cáo tài chính hợp nhất năm 2024 của SMC (được công bố vào ngày 29/4/2024) cho thấy công ty đạt khoản lãi ròng 48,5 tỷ đồng. Con số này trái ngược hoàn toàn với khoản lỗ khổng lồ lên tới 925,3 tỷ đồng mà công ty đã gánh chịu trong năm 2023. Sự đảo chiều ngoạn mục từ lỗ gần ngàn tỷ sang có lãi trong một năm đã gây ngạc nhiên lớn cho nhà đầu tư.

Theo ông L.H.T, sự thay đổi đột ngột này không đến từ sự cải thiện đáng kể trong hoạt động kinh doanh cốt lõi, mà chủ yếu là do việc khoản dự phòng phải thu khó đòi của công ty đã giảm đột ngột từ 663 tỷ đồng xuống chỉ còn 327 tỷ đồng. Điều đáng nói là, việc điều chỉnh một khoản mục lớn như vậy lại không kèm theo bất kỳ giải trình minh bạch và rõ ràng nào từ phía ban lãnh đạo công ty.

Ông L.H.T cho rằng hành động này đã vi phạm nghiêm trọng nghĩa vụ công bố thông tin theo quy định của pháp luật, khiến nhà đầu tư không thể nắm bắt chính xác tình hình tài chính thực sự của doanh nghiệp và tiềm ẩn nguy cơ về tính chính xác của báo cáo tài chính. Việc thiếu minh bạch trong các khoản dự phòng có thể được sử dụng để "làm đẹp" số liệu, che giấu những vấn đề tài chính thực sự, gây ảnh hưởng đến quyết định của nhà đầu tư.

Bà Nguyễn Ngọc Ý Nhi – Phó Chủ Tịch HĐQT SMC (bìa trái) là người bị ông L.H.T tố cáo.

Không dừng lại ở đó, ông L.H.T còn tố cáo bà Nguyễn Ngọc Ý Nhi có hành vi lạm quyền trong việc triệu tập họp Hội đồng Quản trị. Cụ thể, vào ngày 29/7/2025, bà Nhi đã gửi thư mời một số thành viên HĐQT và hai cổ đông lớn là ông P.H.A và ông N.Q.T để bàn về vấn đề nhân sự và tình hình công ty. Ông L.H.T cho rằng hành động này đã vi phạm Điều 157 của Luật Doanh nghiệp 2020, quy định rõ về thẩm quyền và trình tự triệu tập họp HĐQT. Hành vi lạm quyền, nếu được xác định, sẽ là một dấu hiệu đáng lo ngại về quản trị nội bộ tại SMC.

Trước những cáo buộc nghiêm trọng này, Phòng Cảnh sát Kinh tế Công an TP. Hồ Chí Minh đã chính thức vào cuộc. Thông tin cho biết, vào ngày 6/8/2025, bà Nguyễn Ngọc Ý Nhi đã được cơ quan công an mời lên làm việc để làm rõ các nội dung tố cáo. 

Vụ việc tố cáo diễn ra trong bối cảnh Công ty Cổ phần Đầu tư Thương mại SMC đang đối mặt với nhiều khó khăn chồng chất trong hoạt động kinh doanh. SMC từng là một "ông lớn" trong ngành buôn thép Việt Nam, với những giai đoạn hoàng kim. Đỉnh cao là năm 2021, công ty ghi nhận doanh thu thuần kỷ lục 21.000 tỷ đồng và lợi nhuận sau thuế lên tới 901 tỷ đồng.

Tuy nhiên, kể từ năm 2022, kết quả kinh doanh của SMC bắt đầu sa sút một cách nghiêm trọng. Nguyên nhân chủ yếu đến từ sự giảm mạnh của giá thép trên thị trường toàn cầu và đặc biệt là khó khăn trong việc thu hồi công nợ. Nhiều doanh nghiệp xây dựng và bất động sản – vốn là những đối tác lớn của SMC – đã gặp phải khó khăn về thanh khoản, dẫn đến việc không thể trả nợ đúng hạn cho SMC.

Trong năm 2024, công ty đã thoát lỗ và báo lãi như đã nêu, nhưng điều này chủ yếu là nhờ vào việc điều chỉnh trích lập dự phòng, chứ không phải do sự cải thiện thực sự của tình hình kinh doanh cốt lõi. Bước sang nửa đầu năm 2025, tình hình lại tiếp tục xấu đi. SMC ghi nhận khoản lỗ sau thuế 43 tỷ đồng, cho thấy áp lực kinh doanh vẫn rất lớn, nhiều khả năng do công ty phải bán hàng dưới giá vốn để giải phóng hàng tồn kho và thu hồi dòng tiền.

Kết quả kinh doanh quý II/2025 cũng không mấy khả quan, phản ánh bức tranh khó khăn của SMC. Công ty ghi nhận doanh thu 1.953 tỷ đồng, giảm 12,9% so với cùng kỳ năm trước. Lỗ sau thuế ở mức 66 tỷ đồng, dù đã cải thiện hơn so với mức lỗ 82 tỷ đồng ở cùng kỳ, nhưng vẫn cho thấy SMC chưa thể thoát khỏi vòng xoáy thua lỗ. Lũy kế 6 tháng đầu năm 2025, doanh thu của SMC đạt 3.800 tỷ đồng, giảm 15% so với cùng kỳ. Đáng lo ngại hơn, công ty lỗ sau thuế 64 tỷ đồng, trong khi cùng kỳ năm trước vẫn đạt lợi nhuận 100 tỷ đồng. Như vậy gánh nặng nợ xấu của SMC vẫn là một thách thức lớn.

Trước đó, vào ngày 6/8, cơ quan thuế đã ban hành quyết định cưỡng chế bằng biện pháp trích tiền từ tài khoản của SMC tại Kho bạc Nhà nước và các tổ chức tín dụng, với số tiền 24,2 tỷ đồng. Các ngân hàng được yêu cầu phong tỏa và trích chuyển tiền từ tài khoản của doanh nghiệp nhằm thi hành quyết định xử phạt vi phạm hành chính về thuế. Ngày 12/8, CTCP Đầu tư Thương mại SMC (SMC) cho biết đã hoàn tất nghĩa vụ nộp thuế theo thông báo số 10662/TB-HCM-KĐT ngày 22/7 và Quyết định số 5137/QĐ-HCM-KĐT ngày 6/8/2025 của Cục Thuế TP. HCM.

Vụ tố cáo thao túng giá chứng khoán tại SMC, cùng với những vấn đề về tài chính đang đặt ra nhiều câu hỏi lớn về tính minh bạch, quản trị doanh nghiệp và tương lai của một biểu tượng ngành thép. Giới đầu tư và công chúng đang theo dõi sát sao diễn biến của vụ việc, kỳ vọng vào một kết quả điều tra khách quan và công bằng từ cơ quan chức năng, nhằm củng cố niềm tin vào sự minh bạch và công bằng của thị trường chứng khoán Việt Nam.