Mặc dù hai quốc gia đang tìm kiếm mối quan hệ tốt đẹp hơn sau khi Ngoại trưởng Mỹ Antony Blinken gặp Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình trong tuần này, các nhà phân tích cho biết căng thẳng công nghệ vẫn sẽ tiếp tục.

Washington đã tìm cách loại Trung Quốc khỏi công nghệ quan trọng như chất bán dẫn trong khi Trung Quốc tìm cách tăng cường khả năng tự cung tự cấp và loại bỏ công nghệ Mỹ, thúc đẩy các lĩnh vực trong nước.

"Hiện trạng không có khả năng thay đổi nhiều trên bất kỳ mặt trận nào — từ các biện pháp trừng phạt đến áp lực kinh doanh", Abishur Prakash, Giám đốc điều hành của công ty tư vấn The Geopolitan Business có trụ sở tại Toronto, nói với CNBC qua email.

AI, vốn được cả hai quốc gia coi là công nghệ quan trọng, có thể sẽ bị kéo vào cuộc chiến giữa hai bên.

AI trong tầm ngắm

Cựu Tổng thống Donald Trump bắt đầu cuộc chiến thương mại với Trung Quốc và công nghệ bị kéo vào giữa các chiến thuật của Washington cho đến nay dựa vào việc hạn chế khả năng tiếp cận của Trung Quốc đối với các công nghệ mà họ cho là quan trọng như chất bán dẫn.

Một sự leo thang đã xảy ra vào năm ngoái khi Mỹ đưa ra các quy tắc sâu rộng nhằm cắt Trung Quốc khỏi các công cụ và linh kiện chính để sản xuất chip tiên tiến và bóp nghẹt nước này khỏi các chất bán dẫn quan trọng. Động thái này được coi là có khả năng gây khó khăn cho ngành công nghiệp chip nội địa của Trung Quốc. Mỹ cũng đã có các đồng minh tuân thủ các quy tắc xuất khẩu công nghệ khó khăn sang Trung Quốc.

Trong khi đó, Mỹ đã tìm cách thúc đẩy công nghệ trong nước của riêng mình, bao gồm cả chất bán dẫn, với khoản tài trợ như 52 tỷ USD có sẵn thông qua Đạo luật khoa học và chip.

Sự chú ý của Washington hiện có khả năng chuyển sang trí tuệ nhân tạo.

Paul Triolo, lãnh đạo chính sách công nghệ tại công ty tư vấn Albright Stonebridge, cho biết: "Washington có thể sẽ có nhiều nỗ lực hơn nhắm mục tiêu vào sự phát triển của một số loại ứng dụng ở Trung Quốc và AI sáng tạo có thể nằm trong tầm ngắm trong năm tới". 

Nó diễn ra "khi chính quyền Biden xác định công nghệ nào có thể mang lại lợi ích cho cả quá trình hiện đại hóa quân đội của Trung Quốc và cũng có thể thúc đẩy khả năng của các công ty Trung Quốc trong việc tạo ra những bước đột phá trong lĩnh vực trí tuệ nhân tạo tổng hợp", ông nói thêm.

AI sáng tạo liên quan đến các ứng dụng như ChatGPT có khả năng tạo nội dung khi được người dùng nhắc đến.

Các hạn chế của Mỹ nhắm mục tiêu vào AI như thế nào?

AI cần được đào tạo trên lượng dữ liệu khổng lồ để hoạt động. AI sáng tạo dựa trên cái gọi là mô hình ngôn ngữ lớn, nghĩa là nó được đào tạo trên lượng ngôn ngữ khổng lồ để có thể hiểu và phản hồi yêu cầu từ người dùng.

Quá trình xử lý dữ liệu này đòi hỏi một lượng lớn sức mạnh tính toán được cung cấp bởi các chất bán dẫn cụ thể, chẳng hạn như những sản phẩm được bán bởi công ty Nvidia của Mỹ, được coi là công ty dẫn đầu thị trường về những con chip như vậy.

Một phần trong các hạn chế hiện tại của Mỹ nhằm mục đích cắt đứt Trung Quốc khỏi một số chip chính của Nvidia, điều này có thể cản trở sự phát triển AI của Trung Quốc.

Washington cũng đang tiến hành đánh giá đầu tư ra nước ngoài, điều này sẽ đưa ra các quy tắc đối với đầu tư của Mỹ vào các công ty nước ngoài.

Triolo cho biết: "Sắc lệnh điều hành xem xét đầu tư ra nước ngoài sắp tới sẽ bao gồm các hạn chế đối với đầu tư của Mỹ vào một số công nghệ liên quan đến AI và đây sẽ là dấu hiệu chính cho thấy hướng kiểm soát công nghệ của Mỹ trong hai năm cuối cùng của chính quyền Biden", Triolo nói.

Sự thúc đẩy AI của Trung Quốc

ChatGPT, được phát triển bởi công ty OpenAI của Mỹ, đã gây bão trên toàn thế giới và phần nào châm ngòi cho cuộc chạy đua vũ trang AI giữa các công ty công nghệ Mỹ bao gồm Microsoft, một nhà đầu tư và Alphabet. Những gã khổng lồ công nghệ Trung Quốc đã lưu ý.

Trong vài tháng qua, những gã khổng lồ công nghệ Trung Quốc từ Baidu đến Alibaba đã công bố kế hoạch và tung ra các thử nghiệm đối với đối thủ ChatGPT của riêng họ.

Trung Quốc coi phát triển AI là ưu tiên chiến lược. Các nhà quản lý Trung Quốc đã đưa ra các quy định xung quanh một số khía cạnh nhất định của việc phát triển AI, vì vậy công nghệ này tuân thủ các quy tắc internet nghiêm ngặt của Bắc Kinh, nhưng chính phủ nước này vẫn muốn thúc đẩy ngành công nghiệp trong nước.

Ngay cả khi Mỹ tìm cách hạn chế quyền truy cập của Trung Quốc vào các chip AI quan trọng, Alibaba và Baidu vẫn đang thiết kế chất bán dẫn của riêng họ . Mặc dù cho chưa có bất kỳ tác động nào đối với các con chip này từ lệnh trừng phạt của Mỹ, nhưng đây là lĩnh vực mà chính phủ và các công ty công nghệ sẽ theo dõi chặt chẽ. 

Cuộc gặp Blinken-Tập Cận Bình khó có nhiều thay đổi

Bắc Kinh đã cáo buộc Mỹ vi phạm các quy tắc thương mại quốc tế thông qua các biện pháp trừng phạt của mình và nói rằng các biện pháp hạn chế đối với ngành công nghiệp chip của Trung Quốc là hành vi "bắt nạt".

Washington khẳng định các động thái của mình là vì lợi ích an ninh quốc gia và đang nhắm mục tiêu vào các công nghệ nhạy cảm cụ thể.

Trung Quốc đã không trả đũa nhiều. Tuy nhiên, tháng trước, các nhà quản lý Trung Quốc đã cấm các nhà khai thác "cơ sở hạ tầng thông tin quan trọng" mua chip từ công ty Micron của Mỹ, cho rằng các sản phẩm của công ty này đã không vượt qua được đánh giá an ninh mạng.

Công nghệ không được nhắc đến trước công chúng quá nhiều khi Blinken gặp Chủ tịch Tập Cận Bình, nhưng chắc chắn hai bên đã thảo luận về nó.

Triolo nói với CNBC rằng, Mỹ có thể đưa ra các vấn đề về cách đối xử với Micron trong khi Trung Quốc sẽ đưa ra các biện pháp kiểm soát xuất khẩu.

"Bắc Kinh xem gói kiểm soát xuất khẩu và Đạo luật Khoa học và CHIPS của Mỹ, như một cú đấm có một không hai được thiết kế để tách ngành công nghiệp bán dẫn của Trung Quốc khỏi hệ sinh thái bán dẫn toàn cầu", Triolo nói. Tuy nhiên, hai bên đang có phần bế tắc.

Blinken nói về các lĩnh vực hợp tác giữa Mỹ và Trung Quốc như khủng hoảng khí hậu và kinh tế. Nhưng công nghệ tiên tiến là một lĩnh vực mà hai quốc gia vẫn đang cạnh tranh.

"Nhưng đồng thời, như tôi đã nói, chúng tôi không có lợi khi cung cấp công nghệ cho Trung Quốc có thể được sử dụng để chống lại chúng tôi", Blinken cho biết hôm thứ Hai.

"Những gì Trung Quốc muốn, Mỹ sẽ không cho, chẳng hạn như mở cửa hệ sinh thái chip cho Bắc Kinh hoặc không xem xét kỹ lưỡng đầu tư của Trung Quốc vào công nghệ Mỹ", Prakash nói. "Cuộc chiến tranh giành ưu thế công nghệ giữa Mỹ và Trung Quốc sắp bước vào thời điểm quan trọng nhất".

Không giống như các điểm nóng trước đây, như 5G hay TikTok, khi cả hai bên vẫn tin rằng những khác biệt có thể được hàn gắn, giờ đây những ý tưởng như vậy đã chết về mặt chính trị. Khoảng cách giữa Mỹ và Trung Quốc đã mở rộng quá nhiều — và không siêu cường nào muốn hàn gắn sự khác biệt".

(Nguồn: CNBC)